Klementi XI: Dallime mes rishikimesh
[Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
Hatake (diskuto | kontribute) |
AXRL (diskuto | kontribute) No edit summary |
||
Rreshti 1:
[[Skeda:Clement XI.jpg|thumb|Klementi XI ose Gjon Françesk Albani]]
[[Skeda:ClemensXI.png|thumb|200px|Monedhë që tregon Klementin XI]]
'''Papa Klementi XI''', '''Gjon Françesk Albani''' u lind në [[Urbino]] (
== Jeta dhe veprimtaria ==
Në vitin [[1660]], pas kryerjes së
== Ndihmesa e Klementit XI për Shqipërinë ==
Shpresa e vazhdueshme e papës me origjinë shqiptare Klementit XI për të bashkuar
Ndërkohë ndryshime ishin vënë re edhe në krahun ortodoks. Priftërinj të shumtë ortodoksë nga Shqipëria, i kishin drejtuar Papës kërkesa ndihme për mbështetje politike duke sjellë edhe një afrim fetar. Kështu në fillim u arrit një farë bashkimi, porse më tej, meqë nuk ishte në
== Familja Albani ==
[[Skeda:Familja albani.jpg|thumb|left|Emblema e familjes Albani]]
Familja Albani<ref>[http://kosova.albemigrant.com/?p=8527 Familja Albani]</ref> e ka prejardhjen nga familja fisnike e Mikel Laçit, nga [[Laçi]] i [[Kurbini]]t. Mikel Laçi pati dy djem [[Giorgo di Michele de’ Lazi|Giorgio]] (Gjergj Mikeli i Laçit) dhe [[Filippo di Michele de’ Lazi]], (Filip Mikeli i Laçit) ish luftëtarë nën urdhrat e [[Skënderbeu]]t të cilët u vendosën në Urbino, ku [[Federico di Montefeltro|Federico]] dhe [[Guidobaldo di Montefeltro]] i emëruan njerëz të besuar për çështje diplomatike dhe luftarake. Gjergji pati dy djem, Altobelin dhe Hanibalin, edhe Altobeli pati dy djem, Oracion dhe Karlin. Karli është babai i Gjon Franceskut,
Morën mbiemrin Albanesi që jetëgjati Altobello (1445-1564), e ndryshoi në Albani. Nga kjo familje rrodhën, përveç Klementit XI, [[Kardinali|kardinalë]] të shquar, diplomatë të mëdhenj dhe burra shteti të rrafshit të lartë :
- [[Giovanni Girolamo]] (1509-
- Oracio (1576-1653): diplomat, emëruar senator i Romës nga [[Papa Urbani VIII]] (1623-44).
Annibale (1682-1751): kanunor i [[Shën Pjetri]]t, president i [[Dhoma Apostoloike|Dhomës Apostolike]], sekretar i Memorialeve, kardinal ([[1711]]) dhe [[Nunci|nunc]] i jashtëzakonshëm papnor në [[Viena|Vjenë]] ku punoi për të ratifikuar zgjedhjen e perandorit [[Karli VI]] (1711-1740), kamerleng i Kishës Së Shenjte të Romës, kryekancelier i Dijes, kryeprift i [[Bazilika|Bazilikës]] së Vatikanit, [[Ipeshkvi|peshkop]] i Sabinës e më tej i Porto e Santa Rufina, [[Dhjaku|nëndhjak]] i Kolegjit të Shenjtë.▼
▲- Annibale (1682-1751) : kanunor i [[Shën Pjetri]]t, president i [[Dhoma Apostoloike|Dhomës Apostolike]], sekretar i
Alkssandri (1692-1779): që në moshen pesëmbëdhjetëvjeçare u bë kolonel i ushtrisë së papës por shpejt e braktisi karrierën ushtarake, sekretar i Memorialeve, i dërguar në Vjenë, kardinal ([[1721]]), bibliotekar i Kishës Së Shenjtë të Romës, ambasador i [[Austria|Austrisë]] në Romë, mbrojtës i Mbretërisë së [[Sardenja|Sardenjës]], mbrojtës dhe mik i Winckelmannit, ndërtues i [[Villa Albani]]t dhe përkrahës i shkëlqyer i arteve.▼
▲- Alkssandri (1692-1779) : që në
Gjon Françesku, (Klementi i XI [[1720]]-[[1803]]): kardinal ([[1753]]), mbrojtës i Çështjeve të [[Polonia|Polonisë]], mori pjesë në bisedimet me [[Katerina II|Katerinën II]] (1762-93) për të vënë në vend gjendjen e të krishterëve në [[Rusia|Rusi]], peshkop i Sabinës e më pas i Porto e Santa Rufinas derisa më [[1775]] si dhjak i Kolegjit të Shenjtë u bë peshkop i [[Ostia]]s dhe [[Velletri]]t, mbrojtës i Shtetit Papnor kundër [[Franca|Francës]] revolucionare dhe luftëtar i zjarrtë për zgjedhjen e papëve [[Papa Klementi XVII|Klementi XVII]] (1758-1769) dhe [[Papa Pio VII|Pio VII]] (1800-23).▼
▲- Gjon Françesku, (Klementi i XI [[1720]]-[[1803]]) : kardinal ([[1753]]), mbrojtës i Çështjeve të [[Polonia|Polonisë]], mori pjesë në bisedimet me [[Katerina II|Katerinën II]] (1762-93) për të vënë në vend gjendjen e të krishterëve në [[Rusia|Rusi]], peshkop i Sabinës e më pas i Porto e Santa Rufinas derisa më [[1775]] si dhjak i Kolegjit të Shenjtë u bë peshkop i [[Ostia]]s dhe [[Velletri]]t, mbrojtës i Shtetit Papnor kundër [[Franca|Francës]] revolucionare dhe luftëtar i zjarrtë për zgjedhjen e papëve [[Papa Klementi XVII|Klementi XVII]] (1758-1769) dhe [[Papa Pio VII|Pio VII]] (1800-23).
Giuseppe (1750-1834): klerik i dhomës së [[Papa Pio VI|papës Pio VI]] (1755-99), i dërguar i posaçëm në Vjenë për të çuar shiritin e bekuar në pagëzimin e kryedukës Ferdinand që më pas u bë perandor (1835-48), kardinal (1801) mbrojtës i perandorisë së Austrisë, bashkësekretar i Letrave Papnore dhe legat në Bolonjë, sekretar shteti i [[Papa Pio VIII|papës Pio VIII]] (1829-30), dhe komisar i jashtëzakonshëm i [[Papa Gregori XVI|papës Gregori XVI]] (1831-46) i ngarkuar për të kthyer rendin nëpër [[Dërgata]] pas lëvizjeve revolucionare (1831-46), bibliotekar i Kishës së Shenjtë të Romës, peshkop i Urbinos dhe legat i Dërgatës së Pezaros dhe Urbinos.▼
▲- Giuseppe (1750-1834) : klerik i dhomës së [[Papa Pio VI|papës Pio VI]] (1755-99), i dërguar i posaçëm në Vjenë për të çuar shiritin e bekuar në pagëzimin e kryedukës Ferdinand që më pas u bë perandor (1835-48), kardinal (1801) mbrojtës i perandorisë së Austrisë, bashkësekretar i Letrave Papnore dhe legat në Bolonjë, sekretar shteti i [[Papa Pio VIII|papës Pio VIII]] (1829-30), dhe komisar i jashtëzakonshëm i [[Papa Gregori XVI|papës Gregori XVI]] (1831-46) i ngarkuar për të kthyer rendin nëpër [[Dërgata]] pas lëvizjeve revolucionare (1831-46), bibliotekar i Kishës së Shenjtë të Romës, peshkop i Urbinos dhe legat i Dërgatës së Pezaros dhe Urbinos.
Pas vdekjes së Filipit, më 1852 familia u shua. Është diçka e veçantë dhe për t’u vënë re që pothuajse njëkohësisht me familjen shqiptare të Albani-t, në Lindje, një tjetër derë e madhe shqiptare vezirësh të mëdhenj, përcaktonte fatet e perandorisë otomane në shekujt XVII-XVIII: familja e Qyprillinjve.▼
Para papës Klementi XI, tre papë të tjerë kishin qenë me origjinë shiptare: San Eleuterio (175-189), San Caio (283-296) dhe Giovanni IV (640-642).▼
▲Pas vdekjes së Filipit, më 1852
▲Para papës Klementi XI, tre papë të tjerë kishin qenë me origjinë
== Klementi XI dhe Illyricum Sacrum ==
Një nga pjesët më interesante të librit "Illyricum Sacrum", është ajo ku flitet për interesimin që tregoi Papa Klementi XI (Kelmendi), për mbledhjen e përpunimin e historisë së Shqipërisë, gjë e cila nuk u bë plotësisht sepse një pjesë e madhe e atyre arkivave, humbën teksa qerrja që transportonte ato për në Venedik, u mbyt teksa ishte duke kaluar Lumin e Drinit në pjesën e Zadrimës. Lidhur me këtë, në faqen 221-222 shkruhet: "Papa Klementi XI, Gian Francesco Albani, nga Urbino me prejardhje shqiptare, kur ishte prift i ri filloi të mbledhë landë për historinë kishtare [[Iliria|ilire]]. I penguem nga detyrët kishtare që shkuen tue ia shtue naltimin e tij deri në selin papnore u detyre të ndërpresë punimet e veta historike. Në fillim të pontifikatit të vet, mblodhi Këshllin e parë të Arbënit nën kryesinë e arqipeshkvit të [[Tivari]]t, Vinçenc Zmajeviç, e dha urdhën që aktet e Këshillit të përktheheshin shqip e ti shifte në gjuhën e të parëve që në familjen Albani kishte mbetë vetëm si kujtim.
Në atë kohë qendra e kishave ilire ishte [[Raguza]] ku mbaheshin këshillat kishtare të Ilirisë. Mbasi patën qenë mbytur në det ipeshkvinjtë shqiptarë duke u
Mbasi selia patriakale e ilirëve u bart në Vendik, e atje ishin grumbullue gjatë shekujve dokumenta, libra, monumenta edhe për Ilirinë, e mbasi
At Filip Riceputti mbi një barkë të
Riceputti e ndau të gjithë lëndën e historisë kishtare ilire në katër pjesë me nëndarjet e renditjet përkatëse simbas skemës që kishte përpiluar Klementi XI. Pas vdekjes se tij, At Riceputti me zell e kujdes përfundoi të katër pjesët e historisë kishtare ilire e kur i pati gati për shtyp, mbaruan ditët e jetës së tij e vdiq. Jezuitët, siç e kanë zakon kur vdes çdo anëtar i shoqërisë së tyre që ka në dorë çdo punë të rëndësishme, ngarkuan që të
(AQSH F.1069 D.40 fq.221)
== Figura e Klementit XI në historinë shqiptare ==
Në historinë shqiptare, si dhe ne fusha te tjera studimore albanologjike emri i Papa Klementit XI- Albani, përmendet si
saj," ashtu si
Keshtu p.sh : [[Papa Pali i VI]], me 17 Janar [[1968]], me rastin e perkujtimit te 500 vjetorit te vdekjes se heroit tone Kombetar [[Gjergj Kastrioti]], [[Skenderbeu]]t, nder te tjera ka shpallur : "Ndër ata, qe hypën mbi katedren e Shen Pjetrit, me kenaqesi po e kujtojme paraardhesin tone Klementin XI-Albani, i cili mburrej për rrjedhën e tij te moçme shqiptare."
Ndersa, [[Papa Gjon Pali i II]] gjate vizites qe beri ne Shkoder, me 25 Prill 1993 dhe ne intervistat qe i parapriu kesaj vizite, disa here e ka permendur emrin e Papa Klementit XI-Albani, duke theksuar lidhjet e tij, madje edhe ne forme te ngushte, ne mes te Vatikanit dhe Shqiperise, lidhje keto qe ishin te vazhdueshme dhe gjithmone te mira për udheheqesit popullore shqiptare. Si dallim nga Papet e tjere, autori gjerman, (mbase me i njohuri i historise se Papeve) L.B. Von Pastor, pikerisht Papa Klementit XI-Albanit i ka kushtuar hapesiren me te madhe ne nje vëllim, çka do te thote se edhe nga aspekti bashkëkohor, Papa Klementi XI- Albani konsiderohet Pape "i madh", qe ka lene gjurme te thella ne Kishen Katolike dhe ne jeten politike evropiane. Epiteti "i madh" zakonisht perdoret për ata Papë, qe kishin sukses ne organizimin kishtar, ne jeten politike, etj. Prandaj dhe trupi i tij i shenjteruar gjendet sot, sipas rradhes, ne anen e djathte ne pjesen lart te Bazilikes se Shen Pjetrit ne Vatikan, kurse portretet dhe bustet e tij janë te shumta, si ne Rome ashtu edhe ne Urbino, ne vendin e lindjes, e ne vende te tjera. Krenaria e origjines Shqiptare e Papes Klementi XI -Albani u shfaq edhe ne çastin kur u zgjodh Pape. Mbas emrit te Papnor, ai vendosi dhe mbiemrin e vet Albani, për tu dalluar perpara botes se është shqiptar. Ne kete menyre, ai vazhdimisht emrin Alban e ka motivuar me boten Shqiptare. Ne historine e gjate te Papatit, qe se bashku me Papen Gjon Pali i II, behen 263, ky rast do te ishte ndoshta i vetmi, qe Papa paraqitet me mbiemrin e vet karakteristik te kombesise se tij. Edhe biografi francez i Klementit XI- Albani, M.Reoule e ka theksuar kete çast te pa kujdesur te Papes për çështjen kombëtare, duke thënë: "Gjon Francesk Albani, qe kishte prejardhje shqiptare, u kujdesua posaçërisht për fatin e Kishës në vendin e paraardhësve te tij. Me nismën e tij u mblodh Kuvendi i Ipeshkvinjeve katolike të Ballkanit (14-15 Janar 1703). Kjo ishte nje fitore e madhe për kulturën dhe kombesine shqiptare, mbasi që klerikët ishin të paret, që filluan të shkruanin në gjuhën shqipe dhe të krijonin përmendoret e para të letërsisë shqipe."
Line 54 ⟶ 56:
== Shiko edhe ==
* [[Illyricum Sacrum]]
|