Kopshtet e varura të Babilonisë: Dallime mes rishikimesh

[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
v roboti ndryshoj: uk:Сади Семіраміди у Вавілоні; cosmetic changes
Rreshti 1:
[[FiguraSkeda:Hanging Gardens of Babylon.jpg|thumb|Kopshtet e varura të Babilonisë (pikturë e shek. XVI)]]
[[Skeda:Pergamon Museum Berlin 2007109.jpg|thumb|Modeli e kopshtet e varura Babilonisë]]
I ndodhur në qytetin e lashtë të [[Babiloni]]së (e quajtur ''Porta e Zotit''), pranë [[Bagdadi]]t sot ([[Iraku]]), '''kopshtet e varura të Babilonisë''' janë ndërtuar rreth 590 p.e.s nga mbreti Nebukodonosor II (edhe pse tradita atributet e ndërtimin e tyre ia jep Mbretëreshës Semiramide, asire).
Rreshti 5:
Legjenda tregon që mbretëresha - përshkruar dhe në pikturën e famshme të Degas, "Semiramide në ndërtimin e Babilonisë", çka përshkruhet e në opera lirike - gjente trëndafila të freskët në kopshte çdo ditë, madje edhe në klimën e thatë që karakterizonte qytetin.
 
Duhet të theksohet se në kulturën tradicionale të [[Mesopotami]]se, kuptimin e fjalës i ngjan kopsht të Xhennetit, parajsës. Disa historianë, duhet thëne, se nuk janë dakord për ekzistencën ose jo të kopshtet mbretërore të qytetit të Babilonisë.
 
Çështja e vendndodhjes së kopshteve është akoma e pazgjidhur dhe studime, ende në vazhdim, kanë lëshuar shumë hipoteza, përfshirë edhe atë që nuk ndodheshe brenda në [[Babiloni]], një nga shtatë mrekullitë e botës antike. Nga burimet e lashta, informacionet për kopshtet nuk flasin askund se ku ndodheshin ato.
 
Një teori fillestare ishte dhënë nga gjermani Koldewey Robert, i pari qe ka kryer gërmime në vend, midis [[1889]] dhe [[1917]]. Ai mendoi se kopshtet ishin vendosur në këndin verilindor të Pallatit te Jugut, meqenëse ai kishte zbuluar një strukturë të madhe te mbuluar me fuçi dhe të përbërë nga katërmbëdhjetë dhoma, me një mur perimetrues. Kjo teori, megjithatë, ka kufirin e saj sepse janë larg lumit Eufrat, ku duhej marre uji për ujitje, dhe se dyti, fakti se qasja në kopshte mund të bëhet vetëm përmes dhomave private dhe zyrave. Për më tepër, me gërmimet e vazhdueshme, duket më i besueshëm se dhomat e zbuluara nga Koldewey duheshin ndoshta për magazinimin e mallrave.
 
Një teori e dytë ishte avancuar nga D. J. Wiseman, e cila i mendon këto kopshte "më lart dhe te vendosura pranë murit veriperëndimor" te Pallatit të Jugut, nga e cila zgjateshin kopshtet, pranë brigjeve të Eufratit.
Në gjysmën e parë të viteve nentedhjete dijetari DWW Stevenson sugjeroi një tjetër pamje (në fakt ka deklaruar se nuk mund të jenë atje ku tregohet nga Wiseman, sepse në kohën e ndërtimit te tyre, Eufrati mbulonte zonën në fjalë) se kopshtet ishin tarraca të ndërtuara gjithsesi shumë afër Pallatit Jugor, dhe ndoshta në murin jugor të tij. Në ditët e sotme për këtë hipotezë nuk ka të dhëna.
 
Studimet e fundit kanë dhëne një teori të re (mbështetur nga Stephanie Dalley), se kopshtet nuk ishin të vendosur të gjithë në [[Babiloni]], por në qytetin e afërt të Nineveh. Dalley mbështetet në burimet klasike dhe thotë se ka një konfuzion mes Babilonisë dhe Nineveh nga fakti se kalimi nga Asirisht në pushtet Babylonian nuk ishin perceptuar si një përçarje nga autoret klasike te cilët vazhdonin të te identifikonin një mbretëri, atë "të Asirisë", e cila kishte ndryshuar thjesht kryeqytet. Përveç kësaj, burimet heshtin në Babiloni për ndërtimin e kopshte, ndërsa burimet Asirisht dëshmojnë për punën e rëndësishme nën ujë në Nineveh Senasheribi
(68-631 p.e.s.) dhe praninë e kopshteve pranë brigjeve të Hors.
 
Babilonia ishte e rrethuar nga një unazë e dyfishtë muresh, që ndërpriteshin vetëm nga porta e Ishtarit, përmes të cili lidhej rruga kryesore me qytetin e mbuluar me pllaka me xham blu dhe stolisur me mbi 120 statuja të luanëve me grykë hapur. Mbi derë u gjet, nga arkeologu Koldewey Robert, struktura që mbante bazën për mbështetjen e tarracave të këtyre kopshteve.
 
Duke pasur parasysh se në atë kohë, përdorimet e tokës ishin bujqësore, krijimi i një kopshti botanik ishte diçka e pazakonte. U krijua një kopsht botanik me llojet e bimëve me origjinë nga vende të tjera dhe që jetonin në klimat më të lagështa. Prandaj u ndërtua një sistem kompleks hidraulik që, mes tjerash, ishte për të ngritur ujin nga lumi e për të çuar ujin ne kopshtet ; me shpeshtësinë dhe sasinë qe nevojitej. Terracat e Kopshteve ishin ndërtuar krejtësisht prej guri dhe janë përmendur edhe nga Herodoti.
 
Në kopshtet e varura të Babilonisë janë mbështetur disa skena nga opera Semiramide shkruar nga Gioacchino Rossini, ne një libret nga Gaetano Rossi (Semiramis di Voltaire), të kryera në Teatron La Fenice në Venecia, [[3 shkurt]] [[1823]].
{{Shtatë mrekullitë e botës së lashtë}}
 
[[Kategoria:Arkeologji]]
[[Kategoria:Babilon]]
 
{{Shtatë mrekullitë e botës së lashtë}}
 
[[ar:حدائق بابل المعلقة]]
Line 87 ⟶ 86:
[[th:สวนลอยบาบิโลน]]
[[tr:Babil'in Asma Bahçeleri]]
[[uk:Сади СемирамідиСеміраміди ву Вавілоні]]
[[vi:Vườn treo Babylon]]
[[zh:空中花园]]