[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
v [r2.5.2] roboti shtoj: ckb:عومان
v r2.5.2) (roboti shtoj: ss:IMani; cosmetic changes
Rreshti 2:
 
 
'''Omani''', emri zyrtar '''Sulltanati i Omanit''', ndodhet në [[Azia|Azinë]] Jug-Perëndimore, posaqërisht në Jug-Lindjen e [[Gadishullit Arabik]]. Në Perëndim kufizohet me [[Arabia Saudite|Arabinë Saudite]], në Veri-Perëndim me [[Emiratet e Bashkuara Arabe|Emiratet e Bashkuara Arabe]], në Jug-Perëndim me [[Jemeni|Jemenin]]n, në Lindje ka dalje në [[Oqeani Indian|Oqeanin Indian]], dhe në Veri-Perëndim në [[Gjirin Persik]]. Maskat është kryeqyteti i Omanit.
 
 
== Historia ==
 
Në territoret e sotëm të Omanit ka gjurme vendbanimi që daton para 10 mijë vite. Sistemi fisnor i Uman'it ka gjenezën nga emigrimet e popujve të pjesës Veri-Perëndimore të [[Gadishullit Arabik]].Mosmarrëveshjet ndërmjet fiseve dhe sulmet që vinin nga [[Irani|Irani]] vazdhuan deri në shekullin e VII, shekulli kur Omani njohu Islamin.<ref>http://tr.wikipedia.org/wiki/Umman</ref>
Në shekullin e XVIII lufta civile ndërmjet fiseve Hinavi dhe Gafiri përfundoi me pushtimin e Omanit nga [[Irani|Irani]] në krye me [[Shah Nadirin]] në vitin 1737.<ref>http://tr.wikipedia.org/wiki/Umman</ref>
Omani fitoi pavarësinë në vitin 1970.Në vitin 1971 u anëtarësua në [[Liga Arabe|Ligën Arabe]] dhe në [[Organizata e Kombeve të Bashkuara|Kombet e Bashkuara]]. Në vitin 1981 ishte një ndër anëtarët themelues të [[Këshillit për Bashkëpunim të Gjirit]].Me marëdhëniet e ngushta me [[Shtetet E Bashkuara të Amerikës|SHBA'në]] dhe me afrimin me shtetet Arabe mundësuan hapjen e Omanit në arenën ndërkombëtare.Në këtë kohë Qeveria e Kabus'it në Oman ka përcjellur politikën neutrale gjatë luftës [[Iraku|Irak]]-[[Irani|Iran]]. <ref>http://tr.wikipedia.org/wiki/Umman</ref>
Gjatë [[Luftës së Gjirit]] nuk ka luajtur rol të qartë, por ka pranuar të hap bazat për forcat e Perëndimit.Me nënshkrimin e marrëveshjes me [[Jemeni|Jemenin]]n i dha fund mosmarrëveshjes 25 vjeçare kufitare me këtë shtet.
 
== Politika ==
Rreshti 16:
== Gjeografia ==
 
Omani shtrihet në [[Lindja e Mesme|Lindjen e Mesme]],në Jug-Lindje të Gadishullit Arabik me një sipërfaqe prej 306.000 km2.Gjatësia e kufirit me [[Arabia Saudite|Arabinë Saudite]] është 676 kilometra, me [[Emiratet e Bashkuara Arabe|Emiratet e Bashkuara Arabe]] 410 kilometra, me [[Jemeni|Jemenin]]n 288 kilometra.Klima në pjesët e brendshme është klimë shkretëtiror, ndërsa në brigjet e Omanit klima është me nxehtësi dhe lagështi.Maja më e lartë është [[Jabal Shamstir]] (2.980m). Pasuritë natyrore janë :Nafta, Bakri, Azbesti, Mermeri, Kromi, Gazi Natyror..
 
 
Rreshti 23:
Ekonomia e Omanit bazohet në Naftë.Në vitin 1992 janë prodhuar 270 milion gallon Naftë.Në vitin 1993 rezervat e naftës mendohej se ishte rret 4 miliard 750 milion gallon. Po në të njejtën vit Omani ka prodhuar 3 miliard e 458 milion m3 gaz natyror.Peshkataria është burim kryesor i financiar i një numrit të konsiderueshëm të Omanezëve.<ref>http://tr.wikipedia.org/wiki/Umman</ref> . Njësia monetare është Rijali i Omanit.
 
=== Industria ===
 
Fabrikat e Miellit, Çimentos, Mobilierisë, Betonit të gatshëm janë Fabrikat më të rëndësishëm të Omanit, bashkë me Rafineritë e naftës. 5.2% e popullësisë punëtore në Oman punojnë në Sektorin e Industrisë.<ref>http://www.vahdet.com.tr/isdunya/dosya4/1104.html</ref>
 
=== Energjia ===
 
Në vitin 1991 në Oman është prodhuar rreth 5 miliard e 550 milion kw/h energji elektrike.Shpenzimi i energjisë elektirke në këtë vit është e barabartë me numrin e prodhimit. Energjia Elektrike në Oman përfitohet mundësohet vetëm me anë të termocentraleve.<ref>http://www.vahdet.com.tr/isdunya/dosya4/1104.html</ref>
 
=== Transport ===
 
Në kryeqytetin e Omanit, në Maskat është e hapur për qarkullim ndërkombëtar 5 Aeroporte.Në afërsi të Maskatit,në qytetin e Matrah'ut gjendet dy limane që përdoret për Eksport-Import.Në Oman egzinton 27.440 kilometra Autostrada. ulaşım aracı düşmektedir.<ref>http://www.vahdet.com.tr/isdunya/dosya4/1104.html</ref>
 
=== Edukim ===
 
Në Oman ndodhen 630 sholla fillore, dhe 155 shkolla të mesme, një Universitet, katër shkolla të larta dhe dy Institutë për hulumtime.42% është përqindja e popullatës Omanezë që dijnë të lexojnë e shkruajnë.<ref>http://www.vahdet.com.tr/isdunya/dosya4/1104.html</ref>
 
=== Shëndetësia ===
 
Në Oman ndodhen 185 spitale, 1755 mjekë, 100 mjekë të dhëmbëve, 4.000 motra medicinale.<ref>http://www.vahdet.com.tr/isdunya/dosya4/1104.html</ref>
Rreshti 45:
== Demografia ==
 
Popullsia e Omanit është rret 2.650.000.Shumica e popullsisë janë Umanez, por ekziston edhe rret 600.000 njerëz që kanë emigruar nga [[Pakistani|Pakistani]], [[India|India]], [[Bangladeshi|Bangladeshi]], dhe nga njerëzit që kanë emigruar nga Azia Juglindore për të punuar. Religjionet themelore të Omanit janë : [[Islami|Islami]], [[Hinduizmi|Hinduizmi]].Gjuha themelore është Arabishtja.
 
 
Rreshti 77:
{{VendeAzise}}
<!-- interwiki-->
== Referencat ==
 
{{ref}}
 
[[Kategoria:Shtete]]
 
== Referencat ==
 
{{ref}}
 
[[ace:Oman]]
Line 209 ⟶ 208:
[[so:Cumaan]]
[[sr:Оман]]
[[ss:IMani]]
[[sv:Oman]]
[[sw:Omani]]