Gjeni: Dallime mes rishikimesh

'''Gjeni''' është nje copë e [[Molekula|molekulës]] së acidit dezoksiribonukleik ([[ADN]]-së), që përmban informacionet themelore të krijimit të një acidi ribonukleik ([[ARN]]). Gjenet janë njësitë e [[Trashëgimia|trashegimisë]] në [[Organizmi|organizmat]] e gjalla.

Gjenet janë të koduara në lëndët gjenetike të organizmave (zakonisht ADN dhe ARN) dhe kontrollojnë zhvillimin trupor dhe sjelljen e organizmave. Gjatë [[riprodhimi]]t, lënda gjenetike kalon nga prindi tek fëmia. Lënda gjenetike mund të kalojë midis individësh jo të afërm (p.sh. nëpërmjet ndërçimit dhe [[Virusi|virusëve]]). Gjenet kodojnë informacionet e duhura për ndërtimin e lëndeve kimike ([[proteina]]t, etj.) të nevojshme për funksionimin e organizmave.

Fjala "gjen" u vendos në vitin [[1909]] nga [[Botanika|botanisti]] [[Danimarka|danez]] [[Vilhelm Johansen]] për njësinë themelore trupore dhe funksionale të trashigimisë. Fjala gjen rrjedh nga emërtimet e [[Hugo de Vries]], që rrjedh nga ana e saj nga fjala [[Pangeneza|pangenezë]], të cilën e krijoi [[Charles Darwin|Darvini]] në vitin 1868. Fjala pangenezë përbehet nga fjalët [[Greqishtja|greke]] ''pan'': parashtesë që do të thotë "mbarë", "krejt" dhe ''genesis'': lindje ose ''genos'': prejardhje.

 

 

GJENI eshte

 

 

 

 

Gjenet janë segmente të caktuara të molekulës së ADN dhe kanë vend të caktuar në krozom. Madhësia e gjenit llogaritet të jetë prej disa qindra deri disa mijëra çifte të nukleotideve, ndërsa mesatarisht merret se një "lokus gjeni" ka 600-1800 çifte të nukleotideve.

Pasardhësit nuk trashëgojnë nga prindërit fenotip të gatshëm, ata e fitojnë atë dhe gjatë zhvillimit të tyre e krijojnë atë fenotip. Prej kësaj rrjedh edhe ngjashmëria ndërmjet prindër-pasardhës, si dhe ndërmjet të gjithë individëve pjesëtarë të një lloji biologjik. Mirëpo, mes individëve të të njëjtit lloj ka edhe dallime në fenotip, si pasojë e kombinimit të veçorive (gjeneve) ekzistuese.

 

 

 

 

 

 

 

[[af:Geen]]

[[ta:மரபணு]]

[[th:หน่วยพันธุกรรม]]

[[uk:Ген]]

[[ur:وراثہ]]