[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
No edit summary
Rreshti 13:
|}}
<p align="justify">
'''Jakov Xoxa''' ([[1923]] - [[1979]]) lindi në qytetin e [[Fier|Fierit]]. Që i ri mori pjesë në Luftën Antifashiste. Pas Çlirimit të vendit vazhdoi studimet e larta për filologji dhe njëkohësisht bëri hapat e para në poezi dhe në prozë. Më [[1949]] botoi veprën e parë në prozë ''Novela''. Krijimtarinë letrare në këtë zhanër e vazhdoi dhe gjatë viteve '50, kështu në vitin [[1958]] botoi veprën e dytë, po me atë titull ''Novela''. Ndërkohë botoi dhe dy drama ''Buçet Osumi'' dhe ''Zemra''. Që nga viti [[1957]] punoi profesor në Fakultetin e Historisë dhe të Filologjisë në [[Universiteti i Tiranës|Universitetin e Tiranës]], ku për shumë vite ligjëroi lëndën ''Teoria e letërsisë''. Për nevojat e studentëve, në formën e dispencës, botoi në katër vëllime veprën ''Bazat e teorisë së letërsisë'', që ishte nga veprat më serioze të kohës (si degë e shkencës mbi letërsinë). Pikërisht se në të autori ofronte dije dhe përvojë teorike letrare të gjerë, që dilte jashtë kornizave të teorive zyrtare të kohës, kjo vepër e rëndësishme për shkencën letrare shqiptare, nuk u botua kurrë. Autori i saj u qortua dhe ai pa bujë dhe zhurmë, ashtu siç ishte gjatë tërë jetës, i qetë dhe i mbyllur në vete, u tërhoq në vetmi. Natyrisht, vlerësimi dhe kritika (zyrtare) që nuk ishte e kënaqur me bindjet e tij, me vizionin përmes të cilit Jakov Xoxa e shihte dhe e projektonte artin në përgjithësi, bënë që sa qe gjallë, të mos botohej vepra e tij e plotë ; ajo u botua në [[Prishtinë]] ("Rilindja" [[1971]]).<br>
 
Pjesën më të madhe të jetës krijuese Jakov Xoxa e kaloi në një fshat myzeqar afër Fierit, ku, në vetmi të plotë krijoi romanet : ''Lumi i vdekur'' ([[1965]]), ''Juga e bardhë'' ([[1971]]) dhe ''Lulja e kripës'' ([[1978]]), që hynë në rrethin e romaneve artistikisht më cilësorë, të letërsisë shqiptare.
Asnjë roman para tij nuk e pasqyron në mënyrë aq komplekse botën shqiptare në prag të Luftës së Dytë Botërore, si ''Lumi i vdekur'' apo dhe periudhën gjatë luftës, si romani ''Lulja e kripës'', ku gjejmë një shtrirje të pakufishme të rrëfimit që mbulon plotësisht hapësirën e jetës dhe të ekzistencës së mjedisit shqiptar. Jakov Xoxa është nga romancierët më në zë të gjysmës së shekullit XX. Në krijimtarinë e tij letrare ai individualizohet me parimin krijues-realist: fati individual do të jetë ai që do të hedhë dritë mbi kontestin tërësor të mjedisit dhe të kohës së fokusuar në rrëfime. Shëmbëllyeshëm me romanet e shquara realiste, Jakov Xoxa do ta vendosë dramën jetësore të personazheve dhe të familjeve në sfond të një kolektiviteti, të një gjendjeje apo të një rrjedhe historike.<br>
 
Asnjë roman para tij nuk e pasqyron në mënyrë aq komplekse botën shqiptare në prag të Luftës së Dytë Botërore, si ''Lumi i vdekur'' apo dhe periudhën gjatë luftës, si romani ''Lulja e kripës'', ku gjejmë një shtrirje të pakufishme të rrëfimit që mbulon plotësisht hapësirën e jetës dhe të ekzistencës së mjedisit shqiptar. Jakov Xoxa është nga romancierët më në zë të gjysmës së shekullit XX. Në krijimtarinë e tij letrare ai individualizohet me parimin krijues-realist : fati individual do të jetë ai që do të hedhë dritë mbi kontestin tërësor të mjedisit dhe të kohës së fokusuar në rrëfime. Shëmbëllyeshëm me romanet e shquara realiste, Jakov Xoxa do ta vendosë dramën jetësore të personazheve dhe të familjeve në sfond të një kolektiviteti, të një gjendjeje apo të një rrjedhe historike.<br>
Parashenja më karakteristike e prozës së Jakov Xoxës është stili. Gjuha e tij vërehet dhe veçohet si e një individualiteti të fuqishëm dhe të papërsëritshëm në letërsinë shqiptare: nga njëra anë është e pranishme fryma e urtisë popullore me tërë thellësinë e shpirtit kolektiv; nga ana tjetër, kemi një rrëfim të rrjedhës së qetë, të shtrirë në gjerësi, por edhe në thellësi.<br>
 
Parashenja më karakteristike e prozës së Jakov Xoxës është stili. Gjuha e tij vërehet dhe veçohet si e një individualiteti të fuqishëm dhe të papërsëritshëm në letërsinë shqiptare : nga njëra anë është e pranishme fryma e urtisë popullore me tërë thellësinë e shpirtit kolektiv ; nga ana tjetër, kemi një rrëfim të rrjedhës së qetë, të shtrirë në gjerësi, por edhe në thellësi.<br>
 
==Mirënjohje==
Line 30 ⟶ 31:
* [[Lulja e kripës 1 dhe 2]] - (botuar pas vdekjes ne dy vëllime, [[1980]]/[[1981|81]]) <ref name=GjSh />
 
== Burimi i të dhënave ==
<references />
 
[[CategoryKategoria:Shkrimtarë shqiptarë]]
 
[[en:Jakov Xoxa]]
[[ru:Хоха, Яков]]