Asfiksia (nga greqishtja e lashtë α- "pa" dhe σφύξις sphyxis, "shtrydh")[1] është një gjendje e furnizimit të pakët me oksigjen të trupit që lind nga frymëmarrja jonormale. Një shembull i asfiksisë është mbytja. Asfiksia shkakton hipoksemi të përgjithësuar, e cila prek kryesisht indet dhe organet. Ka shumë rrethana që mund të shkaktojnë asfiksi, të gjitha këto karakterizohen nga një paaftësi e një individi për të marrë oksigjen të mjaftueshëm përmes frymëmarrjes për një periudhë të zgjatur kohe. Asfiksia mund të shkaktojë koma ose vdekje.

Shkaqet Redakto

Situatat që mund të shkaktojnë asfiksi përfshijnë: bllokimin e rrugëve të frymëmarrjes, të tilla si nga astma, laringospazma, ose bllokimi i thjeshtë nga prania e materialeve të huaja; nga të qenit në ambiente ku oksigjeni nuk është i arritshëm lehtë: të tilla si nën ujë, në një atmosferë me sasi të ulët oksigjeni ose në vakum; mjedise ku është i pranishëm mjaftueshëm ajër i oksigjenuar, por nuk mund të merret në sasinë e duhur për shkak të kontaminimit të ajrit siç është tymi i tepërt. Shkaqe të tjera të mungesës së oksigjenit përfshijnë:

  • Sindroma e distresit akut respirator
  • Thithja e monoksidit të karbonit, siç është ajo nga shkarkimi i makinës dhe emetimi i tymit nga një cigare e ndezur: monoksidi i karbonit ka një afinitet më të lartë se oksigjeni ndaj hemoglobinës në qelizat e kuqe të gjakut, duke u lidhur me të me lehtësi dhe, duke mos e lejuar gjakun të transportojë mjaft oksigjen nëpër trup
  • Kontakti me kimikate të caktuara, përfshirë agjentët pulmonarë (të tillë si fosgjeni) dhe agjentët e gjakut (siç është cianuri i hidrogjenit)
  • Mbytja
  • Mbidoze droge
  • Ekspozimi ndaj presionit të ulët ekstrem ose vakumit nga dëmtimi i veshjes kozmike (në hapësirë)
  • Varje, qoftë pezull ose varje e shkurtër
  • Hipokapni e vetë-induktuar nga hiperventilimi
  • Asfiksia nga gazet inerte
  • Sindroma kongjenitale e hipoventilimit qendror, ose hipoventilimi primar alveolar, një çrregullim i sistemit nervor autonom në të cilin një pacient duhet të marrë frymë me vetëdije; megjithëse shpesh thuhet se personat me këtë sëmundje do të vdesin nëse bien në gjumë, zakonisht nuk ndodh kështu
  • Sëmundjet e frymëmarrjes
  • Apnea e gjumit
  • Një krizë e cila ndalon aktivitetin e frymëmarrjes
  • Ekspozimi i zgjatur ndaj gazit të klorit

Referime Redakto

  1. ^ "asphyxia | Origin and meaning of asphyxia by Online Etymology Dictionary". www.etymonline.com (në anglisht). Marrë më 2021-06-12.