Peonia

Peonia ose Paionia ishte vendi dhe mbretëria antike e paionëve - peonëve (Παίονες) një grup fisesh ilire që banonin në luginën e sipërme të Aksiosit (Vardari) dhe degëve të tij, duke u shtrirë në lindje deri te lugina e Strymonit (Struma) në kufi me fise trake, në perëndim deri tek dardanët, penestët dhe dasaretët e Ilirisë. ^[1]

Përmbledhje Redakto

Kufijtë e saktë origjinalë të Paeonisë, si historia e hershme e banorëve të saj, janë të paqarta, por dihet që afërsisht i korrespondon pjesës më të madhe të Maqedonisë Veriore të sotme dhe pjesëve veri-qendrore të Maqedonisë Greke (d.m.th. ndoshta komunat greke të Paionia, Almopia, Sintiki, Irakleia, dhe Serres ), dhe një pjesë e vogël e Bullgarisë jug-perëndimore. ^[2] ^[3] ^[4] ^[5] Autorët antikë e vendosën atë në jug të Dardanisë (një zonë që korrespondon me Kosovën e sotme dhe Maqedoninë Veriore), në perëndim të maleve Thrakiane dhe në lindje të Ilirëve më jugorë. ^[6] Ajo u nda nga Dardania me malet nëpër të cilat kalon lumi Vardar nga fusha e Scupit ( Shkupi modern) në luginën Bylazora (afër Sveti Nikollës moderne).

Në Iliada, Peonianët thuhet se kanë qenë aleatë të trojanëve . Gjatë pushtimit persian të Greqisë, Paeonasit e pushtuar deri në Liqenin Prasias, përfshirë Paeoplae dhe Siropaiones, u dëbuan nga Paeonia në Azi. ^[7]

Në vitin 355–354 p.e.s. Filipi II i Maqedonisë shfrytëzoi vdekjen e mbretit Agi të Paeonisë dhe bëri fushatë kundër tyre për t'i pushtuar ata. Kështu që pjesa jugore e Paeonisë antike u aneksua nga mbretëria antike e Maqedonisë dhe u emërua "Paeonia e Maqedonisë"; kjo pjesë përfshinte qytetet Astraion (më vonë Stromnitsa), Stenae (afër Demir Kapija moderne), Antigoneia (afër Negotinës moderne), etj.

Fiset Redakto

Agrianët (gjithashtu, Agriani dhe Agrii ).
Almopianët (gjithashtu Almopioi )
Derronët (gjithashtu Derroni ).
Doberët
Laianët (gjithashtu Laeaei dhe Laiai )
Odomantët (gjithashtu Odomanti ).
Siropaionët
Paioplaët (një fis i lashtë paionas me origjinë thrakase)

Mbretërit Redakto

Monedhë e Patrausit, mbreti i Paeonisë 335-315 para Krishtit

Agisi (vdiq 358 BC)
Likei (356–340) Pes) ^[8]
Patrai (340–315) BC)
Audoleoni (315–285) Pes), ^[9] djali i Patrausit
Aristoni (286–285) Pes), ^[10] djali i Audoleonit
Leoni (278–250) Pes) ^[11]
Dropioni (250–230) Pes), djali i Leon
Bastareu (? -? BC)

Shih edhe Redakto

Literatura Redakto

Eleonora Petrova:Paeonia in the 2nd and the 1st millennia BC. Editio Monumenta Macedoniae. 3, Skopje 1999.
Grace H. Macurdy: Troy and Paeonia. With glimpses of ancient Balkan history and religion. New York, 1925
Howe, Timothy; Reames, Jeanne (2008). Macedonian Legacies: Studies in Ancient Macedonian History and Culture in Honor of Eugene N. Borza (në anglisht). Regina Books. ISBN 978-1-930-05356-4. .
Smith, William. Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology (Fjalor i biografisë dhe mitologjisë greke dhe romake) Online at Perseus London
Pausanias, Description of Greece. W. H. S. Jones (translator). Loeb Classical Library. Cambridge, MA: Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. (1918). Vol. 1. Books I–II: ISBN 0-674-99104-4.

Referime Redakto

^ Disa studiues të huaj mes të cilëve vlen të përmenden Wilhelm Tomaschek dhe Paul Kretschmer bashkë me disa studiues shqiptarë sugjerojnë një përkatësi ilire të paionëve. Pikëpamja në fjalë konsiderohet si një opinioni mbizotërues shkencor. Radoslav Katicic, (2012) Ancient Languages of the Balkans: n.a. Volume 4 of Trends in Linguistics. Walter de Gruyter, p. 119, ISBN 3111568873.
^ Roisman, Joseph; Worthington, Ian (2010). A Companion to Ancient Macedonia (në anglisht). John Wiley and Sons. fq. 13. ISBN 1-4051-7936-8.
^ "Paeonia" (në anglisht). Encyclopædia Britannica online.
^ Reames, Jeanne (2008). Howe, Timothy (red.). Macedonian Legacies (në anglisht). Regina Books. fq. 239. ISBN 1930053568. Paeonia, roughly where the F.Y.R.O.M. is today.
^ Ovid; Green, Peter (2005). The Poems of Exile (në anglisht). University of California Press, 2005. fq. 319. Ovid was lax in his geography, not least over Paeonia (in fact roughly coextensive with the present F.Y.R.O.M.).
^ Strabo, "Geography", 7, Frg.4, 9.5.1
^ The Persian Empire: A Corpus of Sources from the Achaemenid Period (google books)
^ Catalogue of Greek Coins: Thessaly to Aetolia by Percy Gardner, 2004, Front Matter: "... present to the money of Philip II. of Macedon, and Lycceius and Audoleon, kings of Paeonia, that they must be given ..."
^ A Guide to the Principal Gold and Silver Coins of the Ancients: From Circ. B. C. 700 to a. D. 1. (1895) by British Museum Dept. of Coins and Medals, 2009, page 62: "... of Athena, facing. Bee. AYAnA EONTOZ. Horse. Wt. 193.4 grs. Patraus and his son Audoleon reigned over Paeonia between B.C. 340 ..."
^ Polyaenus, Stratagems of War, 4.12.3, "Lysimachus conducted Ariston, son of Autoleon, to his father's kingdom in Paeonia; under pretence that the royal youth might be acknowledged by his subjects, and treated with due respect. But as soon as he had bathed in the royal baths in the river Arisbus, and they had set before him an elegant banquet, according to the custom of his country, Lysimachus ordered his guards to arm. Ariston instantly mounted his horse and escaped to the land of the Dardani; and Lysimachus was left in possession of Paeonia."
^ Pausanias, Description of Greece Phocis and Ozolian Locri, 10.13.1, "A bronze head of the Paeonian bull called the bison was sent to Delphi by the Paeonian king Dropion, son of Leon."

[1] Disa studiues të huaj mes të cilëve vlen të përmenden Wilhelm Tomaschek dhe Paul Kretschmer bashkë me disa studiues shqiptarë sugjerojnë një përkatësi ilire të paionëve. Pikëpamja në fjalë konsiderohet si një opinioni mbizotërues shkencor. Radoslav Katicic, (2012) Ancient Languages of the Balkans: n.a. Volume 4 of Trends in Linguistics. Walter de Gruyter, p. 119, ISBN 3111568873.

[2] Roisman, Joseph; Worthington, Ian (2010). A Companion to Ancient Macedonia (në anglisht). John Wiley and Sons. fq. 13. ISBN 1-4051-7936-8.

[3] "Paeonia" (në anglisht). Encyclopædia Britannica online.

[4] Reames, Jeanne (2008). Howe, Timothy (red.). Macedonian Legacies (në anglisht). Regina Books. fq. 239. ISBN 1930053568. Paeonia, roughly where the F.Y.R.O.M. is today.

[5] Ovid; Green, Peter (2005). The Poems of Exile (në anglisht). University of California Press, 2005. fq. 319. Ovid was lax in his geography, not least over Paeonia (in fact roughly coextensive with the present F.Y.R.O.M.).

[6] Strabo, "Geography", 7, Frg.4, 9.5.1

[7] The Persian Empire: A Corpus of Sources from the Achaemenid Period (google books)

[8] Catalogue of Greek Coins: Thessaly to Aetolia by Percy Gardner, 2004, Front Matter: "... present to the money of Philip II. of Macedon, and Lycceius and Audoleon, kings of Paeonia, that they must be given ..."

[9] A Guide to the Principal Gold and Silver Coins of the Ancients: From Circ. B. C. 700 to a. D. 1. (1895) by British Museum Dept. of Coins and Medals, 2009, page 62: "... of Athena, facing. Bee. AYAnA EONTOZ. Horse. Wt. 193.4 grs. Patraus and his son Audoleon reigned over Paeonia between B.C. 340 ..."

[attalus.org-10] Polyaenus, Stratagems of War, 4.12.3, "Lysimachus conducted Ariston, son of Autoleon, to his father's kingdom in Paeonia; under pretence that the royal youth might be acknowledged by his subjects, and treated with due respect. But as soon as he had bathed in the royal baths in the river Arisbus, and they had set before him an elegant banquet, according to the custom of his country, Lysimachus ordered his guards to arm. Ariston instantly mounted his horse and escaped to the land of the Dardani; and Lysimachus was left in possession of Paeonia."

[ReferenceA-11] Pausanias, Description of Greece Phocis and Ozolian Locri, 10.13.1, "A bronze head of the Paeonian bull called the bison was sent to Delphi by the Paeonian king Dropion, son of Leon."

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]