Wikipedia

Abraham Kreskesi

Abraham Kreskesi { anglisht: Abraham Cresques } (1325 – 1387), emri i vërtetë i të cilit ishte Cresques (djali i) Abrahamit, ishte një hartograf hebre i shekullit XIV nga Palma majorka (atëherë pjesë e Kurorës së Aragonit. Në bashkëpunim me djalin e tij, Jehuda Kreskesin, ka autorësinë e Atllasit Katalunas të vitit 1375.

Abraham Kreskesi
Të dhëna vetjake
U lind më1325
Palma, majorka
Vdiq më1387
Punësimihartograf

Jeta personale Redakto

Një hebre majorkan, Kreskesi ishte mjeshtër i krijimit të hartave dhe ndërtues i orëve, kompaseve dhe instrumenteve të tjera detare. Ai ishte udhëheqës i Shkollës hartografike majorkane.

Emri i vërtetë i Abraham Kreskesit ishte Eliça (i njohur si Kreskesi) djali i Rabbi Abrahamit, djali i Rabbi Benaviste-sit, djali i Rabbi Eliça-it. Eliça është emri që ai do ta kishte marrë kur të rritej por ai u njoh si Kreskesi i Abrahamit (Kreskes emri i tij personal, Eliça emri fetar, Abraham emri i babait), por që ky emër është bërë më i njohur në litereaturën e mëvonshme. Djali i ij, Jehuda Kreskesi, ishte po ashtu një hartograf i njohur.

Atllasi Katalunas Redakto

Në vitin 1375, Kreskesi dhe djali i tij Jehuda morën si detyrë nga Princi Gjon i Aragonit (Gjoni I i Aragonit i ardhshëm]] që të bënin një komplet të tabelave detare që do të shkonin përtej kufijve normal gjeografik të tabelave portolane bashkëkohore, të mbulonin “Lindjen dhe Perëndimin, dhe gjithçka që nga ngushtica e Gjibraltarit çon në Perëndim. Për këtë punë, Kreskesi dhe Jehuda do të paguhen me 150 florinj të artë aragonese dhe 60 punta mallorkane, përkatësisht, siç deklarohet në dokumentet e shek. XIV nga vet princi dhe babai i tij Pjetri IV i Aragonit. Princi Gjon mendonte t’ia paraqiste këtë tabelë kushëririt të tij Karlit (që më vonë bëhet Karli VI i Francës) si dhuratë. Në atë vit, 1375, Kreskesi dhe Jehuda vizatuan gjashtë grafike që e përbënin Atllasin Katalunas.

Punime që i atribuohen Kreskesit Redakto

Atllasi Katalunas i vitit 1375 është harta e vetme që me plot besim i atribuohet Kreskes Abrahamit. Por kërkimet e mëvonshme treguan që pesë harta të tjera mund të jenë punë e Kreskesit, Jehudës ose ndonjërit nga punëtorët në atlienë e Kreskesit.[1] Si edhe vet Atllasi Katalunas, edhe këto pesë harta (katër portolane dhe një fragment i hartës së botës), janë të panënshkruara dhe pa data, dhe mendohet që data e krijimit të tyre qëndron mes viteve 1375 dhe 1400.

Sipas Kampbellit, katër nga hartat portolane i atribuohen ateliesë Kreskes, grafiket e Napolit dhe Parisit janë më të zbukuruara se dy të tjerat, ndërsa grafiku i Parisit (viti 1400) i afrohet më shumë Atllasit Katalunas (viti 1375).[4] Sidoqoftë, kjo është vetëm një tezë. Ashtu siç thotë Kampbelli “Lidhja e ngushtë e këtij grupi grafikesh është e qartë. Por është e vështirë për tu parë, nga vetëm analiza e ngjyrave është një dëshmi për të konfirmuar se këto katër grafike ishin produkt i punës së mbikëqyrur nga një njeri i vetëm.[4]

Galeria Redakto

Referimet Redakto

  1. ^ Pujades (2007: p.63), Campbell (2011)
  2. ^ (MS Esp 30)
  3. ^ (It.IV,1912)
  4. ^ a b Campbell (2011)
  • Campbell, T. (2011) Anonymous works and the question of their attribution to individual chartmakers or to their supposed workshops, online
  • Pujades i Bataller, Ramon J. (2007) Les cartes portolanes: la representació medieval d'una mar solcada. Barcelona.

Lidhjet e jashtme Redakto

  • Images of the whole Catalan Atlas Arkivuar 21 shkurt 2008 tek Wayback Machine Bibliothèque Nationale de France, accessed 2008-03-14
  • www.cresquesproject.net—Translation in English of the works of Riera i Sans and Gabriel Llompart on the Jewish majorcan mapmakers of the Late Middle Ages. They include very complete biographies of Cresques Abraham and his son Jafudà Cresques.
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Abraham_Kreskesi&oldid=2376288"