Wikipedia

Aleksis Çipras

politikan grek

Aleksis Cipras (greqisht: Αλέξης Τσίπρας, i lindur më 28 korrik 1974)[1] ishte Kryeminister i Greqisë, nga 21 shtatori 2015 në 8 Korrik 2019. Ai më parë ka shërbyer si Kryeministër nga 26 janari 2015 në 27 gusht 2015 Cipras ka qenë kreu i partisë politike greke Siriza nga 4 tetori 2009 në 24 Shtator 2023

Aleksis Cipras
Kryeministër i Greqisë
Në detyrë
21 Shtator 2015 – 8 Korrik 2019
Paraprirë ngaVasiliki Thanu
Pasuar ngaQirjako Micotaqi
Kryetar i Partisë Siriza
Në detyrë
4 tetor 2009 – 24 Shtator 2023
Paraprirë ngaAlekos Alavanos
Pasuar ngaStefanos Kasselakis
Të dhëna vetjake
U lind më28 korrik 1974
Athinë Greqi
NënshtetësiaGrek
Partia politike party Komuniste e Greqis (para vitit 1991)
Sinaspizmos (1991-2013)
Siriza (2013-aktiv)
Bashkëshortja/etPeristera Baziana
Fëmijët2
Nënshkrimi

Cipras u lind në Athinë në vitin 1974. Ai u bashkua me Rininë Komuniste të Greqisë në fund të viteve 1980 dhe në vitet 1990 ishte politikisht aktiv në protestat e studentëve kundër planeve të reformës arsimore, duke u bërë zëdhënës i lëvizjes. Ka studiuar inxhinierinë civile në Universitetin Teknik Kombëtar të Athinës, me diplomë në vitin 2000 dhe më vonë ka ndërmarrë studime pasuniversitare në planifikimin urban dhe rajonal. Ai punoi si inxhinier civil në industrinë e ndërtimit, bazuar kryesisht në Athinë.

Nga viti 1999 deri në vitin 2003, Cipras shërbeu si sekretar i Rinisë të partis Sinaspizmos. Ai u zgjodh anëtar i Komitetit Qendror të Sinaspizmos në vitin 2004, dhe më vonë Sekretariati Politik. Në zgjedhjet lokale të vitit 2006, ai kandidoi si kandidat i partis Siriza për kryetar të Athinës, duke fituar 10.5%. Në vitin 2008, ai u zgjodh si kreu i Sirizas, duke pasuar Alekos Alavanosin. Ai u zgjodh për herë të parë në Parlamentin Helen që përfaqësonte Athinën A në zgjedhjet e 2009 dhe u rizgjodh në maj dhe qershor 2012, më pas u bë Udhëheqësi i Opozitës dhe caktoi kabinetin e tij të hijes.

Në janar të vitit 2015, Cipras udhëhoqi Sirizan për fitore në zgjedhje të parakohshme legjislative, duke fituar 149 nga 300 vende në Parlamentin Helen dhe duke formuar një koalicion me Grekët e Pavarur. 20 gusht 2015, shtatë muaj në mandatin e tij si kryeministër, ai humbi shumicën e tij pas dezertimeve brenda partisë, Cipras njoftoi dorëheqjen e tij dhe bëri thirrje për një zgjedhje të parakohshme, që do të zhvillohet muajin pasardhës. Në zgjedhjet e shtatorit të vitit 2015, që pasuan, Cipras udhëhoqi Siriza një fitore tjetër, duke fituar 145 nga 300 vende dhe duke riformuluar koalicionin me Grekët e Pavarur. Si kryeministër, ai ka mbikëqyrur negociatat lidhur me krizën e borxhit grek, filloi referendumin grek të ndihmës dhe iu përgjigj krizës evropiane të emigrantëve.

Në vitin 2015, ai u votua nga revista TIME si një nga 100 njerëzit më me influencë në nivel global.[2]

Jeta e hershme dhe karriera

Redakto

Cipras ka lindur më 28 korrik 1974 në Athinë. Familja e tij ka rrënjët e saj në një fshat pranë Babaeskit në një zonë të Trakisë Lindore e cila u transferua nga Turqia në Greqi gjatë shkëmbimit të popullsisë midis Greqisë dhe Turqisë në vitin 1923.[3] Babai i tij ka lindur në Epir.[4][5] Nëna e tij lindi në Eleftherupoli.[6]

Cipras u bashkua me Rininë Komuniste të Greqisë në fund të viteve 1980. Në fillim të viteve 1990, si student në Ampelokipoi Shkollën e Mesme Multidisiplinare, ai ishte politikisht aktiv në kryengritjen e studentëve kundër ligjit të diskutueshëm të Ministrit të Arsimit Vasilis Kontogiannopulos. Ai u rrit si një përfaqësues i lëvizjes studentore kur u paraqit si mysafir në një shfaqje televizive të organizuar nga gazetari Anna Panagiotarea. Gjatë intervistës, Panagiotarea nënkuptonte se Cipras ishte i pavlerë në mbrojtjen e të drejtës së nxënësve të shkollave të mesme dhe të mesme për mungesë pa njoftim prindëror në kontekstin e protestave.[7]

Cipras ka studiuar inxhinierinë civile në Universitetin Teknik Kombëtar të Athinës, me diplomë në vitin 2000, para se të ndërmerrte studime pasuniversitare në Planifikimin Urban dhe Rajonal pas një MPhil ndër-departamentit në Shkollën e Arkitekturës së NTUA. Krahas studimeve të tij pasuniversitare, ai filloi të punonte si inxhinier civil në industrinë e ndërtimit. Ai shkroi disa studime dhe projekte mbi temën e qytetit të Athinës.[7][8][9]

Si student universitar, Cipras u bashkua me radhët e lëvizjes rinacionale të krahut të majtë, veçanërisht grupi "Enceladus" (Grekqisht: Εγκέλαδος) dhe si anëtar i saj u zgjodh në bordin ekzekutiv të unionit të studentëve të Shkollës së Inxhinierisë Civile e NTUA, dhe gjithashtu shërbeu si përfaqësues studentor në Senatin e Universitetit. Nga viti 1995 deri në vitin 1997 ai ishte anëtar i zgjedhur i Këshillit Qendror të Unionit Kombëtar të Studentëve të Greqisë (EFEE).[7]

Karriera politike, 1999-2015

Redakto
 
Cipras në Bolonjë duke dhënë një fjalim për Aleancën Tjetër të Evropës.

Pas largimit nga Partisë Komuniste të Greqisë nga Sinaspizmos në 1991, Cipras mbeti në koalicion. Në maj 1999 ai u bë sekretari i parë politik i Rinisë të partis Sinaspizmos, Rinia Sinaspizmos ishte një nder që të ishte në atë rol. Gjatë kësaj periudhe ai u përshkrua si një centrist, përveç profilit shumë të qartë radikal, të krahut të majtë që më vonë do të mbante si udhëheqës i Sinaspizmos. Ai fitoi shumë çmime gjatë kësaj kohe. Në nëntor 2003 ai u pasua nga Tasos Koronakis dhe u transferua te partia nënë. Ai arriti mjaft efikas të mbante një aderencë të fortë ndaj politikës së partisë, në mënyrë efektive duke folur si krahët e majtë dhe të djathtë politik. Si sekretar i rinisë Sinaspizmos, ai mori pjesë aktive në procesin e krijimit të Forumit Social grek dhe mori pjesë në shumë nga protesta ndërkombëtare dhe marshime kundër globalizimit neoliberal. Në dhjetor 2004, në Kongresin e 4-të të Sinaspizmos, ai u zgjodh anëtar i Komitetit Qendror Politik të partisë dhe rrjedhimisht në Sekretariatin Politik, ku ishte përgjegjës për çështjet arsimore dhe rinore.[7]

Cipras së pari hyri në qendër të vëmendjes së politikës së përgjithshme greke gjatë zgjedhjeve vendore të 2006 kur vrapoi për kryetarin e Athinës nën "Anihti Poli" (Greqisht: Ανοιχτή Πόλη, "Qyteti i Hapur") Siriza që fitoi 10.51% të votës athinase, duke përfunduar e treta në përgjithësi. Cipras fitoi një vend në këshillin e Komunës së Athinës në bazë të tij duke qenë i pari në listën e Sirizas.[7][10] Ai nuk kandidoi për parlamentin grek në zgjedhjet e vitit 2007, duke zgjedhur të vazhdojë të përfundojë mandatin e tij si anëtar i këshillit bashkiak të Athinës.

Cipras u zgjodh Udhëheqësi i Sinaspizmos gjatë Kongresit të tij të 5-të më 10 shkurt 2008, pasi kreu i mëparshëm Alekos Alavanos vendosi të mos qëndrojë përsëri për shkak të arsyeve personale.[11] Cipras u bë udhëheqës i Sinaspizmos në moshën 33 vjeçare, duke u bërë kështu udhëheqësi më i ri i një partie politike greke që nga viti 1931. Në zgjedhjet e 2009 ai u zgjodh në Parlamentin Helen për Athinën A dhe u votua njëzëri për të qenë kreu i Grupi parlamentar i Siriza.[12][13] Cipras udhëhoqi SIRIZA-n përmes zgjedhjeve të 2012, duke mbikëqyrur një pjesëmarrje prej 22% ndaj partisë dhe duke u bërë Udhëheqësi i Opozitës dhe kreu i Kabinetit të Shadow të Aleksis Cipras.

 
Alexis Cipras duke dhënë fjalimin e tij si kandidat presidencial në Kongresin e 5-të të Sinaspizmos.

Në dhjetor të vitit 2013, Cipras ishte kandidati i parë i propozuar për pozitën e Presidentit të Komisionit të Bashkimit Evropian nga Majtasja e Bashkuar e Majtë Veriore e Gjelbër (GUE / NGL). Votimi ishte një zgjedhje e shteteve anëtare të BE në Parlamentin Evropian në maj 2014.

Cipras bëri fushatë si kandidati i vetëm i vendeve periferike të jugut. Në fillim të majit 2014, në një fjalim në Berlin, ai sqaroi shumë nga pozicionet e tij, në kundërshtim me kursin politikan neoliberal të dominuar nga Merkel në Europë. Cipras deklaroi një ndryshim thelbësor për një të ardhme më të mirë për të gjithë evropianët është e dukshme brenda 10 viteve. Ai iu drejtua atyre që humbën në pasojat e krizave financiare nga viti 2008 deri në vitin 2014, gjë që rezultoi me norma të larta të papunësisë papritur në pjesën më të madhe të BE-së. Fjalimi u dha në anglisht në një audiencë gjermane dhe synimi i tij ishte të dëgjohet në të gjithë Evropën.[14] Edhe pse GUE / NGL fitoi në Greqi, duke fituar gjashtë nga 21 vendet e Greqisë në Parlamentin Europian, ai përfundoi në vendin e pestë në Evropë në përgjithësi.

Kryeministër

Redakto

Periudha e parë (Janar-Gusht 2015)

Redakto

Cipras e udhëhoqi Sirizan në fitore në zgjedhjet e përgjithshme të mbajtura më 25 janar 2015, duke mbetur pa një shumicë të drejtpërdrejtë në Parlament me vetëm dy vende. Të nesërmen në mëngjes, Cipras arriti një marrëveshje me partinë e krahut të djathtë të populizmit të Grekëve të Pavarur për të formuar një koalicion.

Të njëjtën ditë ai u betua nga presidenti Karolos Papulias si kryeministri më i ri në historinë greke që nga viti 1865, duke përdorur fjalët "Unë deklaroj në emrin tim, nderin dhe ndërgjegjen për të mbështetur Kushtetutën dhe ligjet e saj".[15] Cipras ishte gjithashtu kryeministri i parë për të marrë një betim civil dhe jo një besim fetar, duke shënuar një këputje me kulturën ceremoniale greke ortodokse.[16] Ndërsa ripohoi marrëdhëniet e mira midis partisë së tij dhe Kishës, ai krijoi polemika të tjera fetare gjatë një takimi me kryepeshkopin Ieronymos. Cipras shpjegoi se si një ateist i cili as nuk u martua me një ceremoni fetare dhe nuk pagëzonte fëmijët e tij, ai nuk do të merrte betimin fetar.[17]

Në aktin e tij të parë pasi u betua, Cipras vizitoi Memorialin e Rezistencës në Kaisariani, duke vendosur trëndafila të kuq për të përkujtuar 200 anëtarët e Rezistencës Greke të ekzekutuar nga Wehrmacht gjerman më 1 maj 1944.[18]

Gjatë takimit të parë të kabinetit të ri, Cipras deklaroi se prioritetet e qeverisë së tij ishin lufta kundër "krizës humanitare" në Greqi, negociatat me BE dhe Fondin Monetar Ndërkombëtar për ristrukturimin e borxhit grek dhe zbatimin e premtimeve të bëra nga SIRIZA si heqja e politikave të privatizimit të qeverisë së mëparshme.[19]

Më 3 shkurt, Cipras bëri vizitën e tij të parë zyrtare shtetërore, duke u takuar me homologun e tij italian Matteo Renzi në Romë. Ata mbajtën një konferencë të përbashkët për shtyp duke shprehur shqetësime rreth masave shtrënguese të vendosura nga Komisioni Juncker dhe deklaruan se rritja ekonomike është e vetmja mënyrë për të dalë nga kriza. Pas konferencës për shtyp, Renzi paraqiti Cipras me një kravatë italiane si një dhuratë. Cipras, i cili është i dukshëm për mosnjohjen e lidhjeve, falënderoi Renzin dhe tha se ai do ta mbante dhuratën në festë, kur Greqia kishte negociuar me sukses masat shtrënguese.[20]

 
Cipras dhe President i Komisionit Evropian Zhan-Klod Junker, 13 mars 2015

Më 20 shkurt, Eurogrupi erdhi në një marrëveshje me Greqinë për të zgjeruar ndihmën greke për katër muaj.[21] Cipras kishte njoftuar gjithashtu një udhëtim në Moskë më 8 prill, në një përpjekje për të siguruar mbështetjen e Rusisë.[22]

Më 31 maj, Cipras paraqiti ankesat e tij dhe e përshkroi planin e tij në një përmbledhje të ngjarjeve që nga zgjedhja e tij. Ai arriti në përfundimin se kishte të paktën dy vizione konkurruese për integrimin e Europës, të cilat ai dukej se refuzonte dhe se disa akterë të panjohur institucional kishin "një obsesion" me programin e tyre teknik.

Më 22 qershor, Cipras paraqiti një propozim të ri grek, i cili përfshinte rritjen e moshës së pensionit gradualisht në 67 dhe frenimin e daljes në pension të parakohshëm. Ajo gjithashtu ofroi reformimin e sistemit të taksave me vlerë të shtuar për të vendosur normën kryesore në 23 përqind.[23] Më 29 qershor, bankat greke qëndruan të mbyllura dhe Cipras tha se ata do të mbeteshin në mënyrë që të impononin kontrollin e kapitalit. Tregtia në stoqet dhe obligacionet greke ndaloi gjithashtu.[24][25]

Referendumi Bailout ( i shpëtimit )

Redakto

Më 27 qershor 2015, Cipras njoftoi një referendum për të vendosur nëse Greqia duhet të pranojë kushtet e shpëtimit të propozuara bashkërisht nga Komisioni Juncker, Fondi Monetar Ndërkombëtar dhe Banka Qendrore Evropiane.

Cipras rekomandoi një "Jo" votim. Më 3 korrik, gjatë një fjalimi për të paktën 250,000 njerëz u mblodhën në sheshin Sintagma të kryeqytetit para parlamentit, ai hodhi poshtë disa paralajmërime të liderëve se një rezultat "jo" në plebishitën e së dielës mund të shihte Greqinë të detyruar të largohej nga eurozona. Ai deklaroi: "Të dielën, nuk jemi thjesht duke vendosur të qëndrojmë në Evropë - ne po vendosim të jetojmë me dinjitet në Evropë".[26] Rezultati i referendumit ishte 61.3 përqind votim "Jo".[27]

Fidel Kastro i dërgoi një letër Cipras duke e uruar atë për fitoren e "JO". Në atë letër ai tha se guximi i Greqisë ishte admiruar nga populli i Amerikës Latine dhe Karaibe.[28]

Marrëveshja Bailout ( e shpëtimit )

Redakto

Pas disa ditë bisedimesh, më 13 korrik 2015, Cipras erdhi në një marrëveshje me huadhënësit.[29] Greqia do të merrte një hua prej 82 deri 86 miliardë euro, të cilat do të dorëzoheshin në Greqi gradualisht nga 2015 deri në qershor 2018. Në këmbim, Greqia do të duhej të rriste TVSH-në, të reformonte sistemin e pensioneve, të siguronte pavarësinë e ELSTAT, shpenzimet publike për të fituar tepricat parësore, reformën e drejtësisë në mënyrë që vendimet të mund të bëhen më shpejt, të ndjekin reformat e propozuara nga OECD, të revokojnë ligjet e miratuara nga Cipras, përveç atij që ka të bëjë me "krizën humanitare", rikapitalizimin e bankave, privatizimin e 50 miliardë dhe uljen e kostos së sektorit publik. Në këmbim, Greqisë do t'i jepet paketa Juncker, 35 miliardë euro, që ka për qëllim të ndihmojë rritjen e ekonomisë greke.[30] qeveria e Greqisë e udhëhequr nga Siriza pranoi një paketë shpëtimi që përmban shkurtime më të mëdha të pensioneve dhe rritje të taksave sesa ajo e refuzuar nga votuesit grekë në referendum.[31]

Më 14 gusht, parlamenti grek mbështeti marrëveshjen e re të shpëtimit të vendit, edhe pse më shumë se 40 deputetë nga Siriza votuan kundër marrëveshjes dhe Cipras duhej të mbështetej në mbështetjen e opozitës pro-BE: Demokracia e Re, To Potami dhe PASOK. Cipras u tha deputetëve se po përballeshin me një zgjedhje mes "qëndrimit të gjallë ose vetëvrasjes". Ai gjithashtu tha: "Unë kam ndërgjegjen time të qartë se është më e mira që mund të arrijmë nën balancën e tanishme të pushtetit në Evropë, në kushtet e asfiksimit ekonomik dhe financiar të imponuar mbi ne."[32]

Dorëheqja

Redakto

Më 20 gusht 2015, Cipras dha dorëheqjen nga posti i Kryeministrit të Greqisë për shkak të rebelimit të deputetëve nga partia e tij Siriza dhe bëri thirrje për zgjedhje të parakohshme.[33] Ai e bëri njoftimin në një adresë shtetërore televizive. Pasi partitë e opozitës nuk arritën të formonin një qeveri, Vasiliki Thanu-Hristofilu u caktua si një Kryeministër i përkohshëm derisa të mbaheshin zgjedhjet.

Referime

Redakto
  1. ^ "Çfarë duhet të dini për Aleksis Cipras, Udhëheqësi grek që dëshiron ta ndryshojë Evropën".(Ang) Huffington Post. 26 Janar 2015.
  2. ^ "Time 100 - Alexis Tsipras, by Pablo Iglesias - time.com" (Ang). Alexis Tsipras | TIME. 16 Prill 2015.
  3. ^ "Dünyanın konuştuğu Yunan lider Çipras, Babaeskili çıktı" (Tr). Hürriyet. Marrë 31 Janar 2015.
  4. ^ Αλέξιος Παύλου Τσίπρας : ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ Κ.Ο. ΤΟΥ ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ Α' ΑΘΗΝΩΝ (Gr). Parllamendi Helen. Marrë 16 tetor 2010.
  5. ^ Andy Denwood (14 Maj 2012). "Profile: Alexis Tsipras, leader of Syriza" (Ang). BBC News.
  6. ^ Apostolidis, Tasos (28 Nëntor 2007). Αλέξης Τσίπρας: "Καβαλιώτης" και μόλις 33 Μαΐων το φαβορί για την ηγεσία του ΣΥΝ Arkivuar 24 gusht 2010 tek Wayback Machine. KavalaNet (në Greqisht). kavalanet.gr.
  7. ^ a b c d e "Alexis Tsipras". Sinaspizmos. syn.gr.
  8. ^ Σχόλιο Γραφείου Τύπου του ΣΥΝ για τις προσωπικές επιθέσεις εναντίον του Προέδρου του ΣΥΝ – Επισύναψη επιστολών (në Greqisht). syn.gr. 21 Nëntor 2008.
  9. ^ Αλέξης Τσίπρας (në Greqisht). enet.gr. 9 Tetor 2009.
  10. ^ "Coalition selects A. Tsipras for Athens mayorship".ANA-MPA (Ang).
  11. ^ "Tsipras new SYN leader, new CPC elected" (Ang). ANA-MPA. ana.gr.
  12. ^ Ανανέωση αλλά και ηχηρές απουσίες στη νέα Βουλή.ANA-MPA (në Greqisht). 9 Tetor 2006.
  13. ^ "Alexis Tsipras to head SYRIZA Parliamentary group". Athina 9.84 Municipal Radio. athina984.gr. 8 Tetor 2009.
  14. ^ "Kopje e arkivuar" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 17 maj 2014. Marrë më 24 janar 2018.{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja)
  15. ^ "Greek Elections: Alexis Tsipras sworn in as the new Greek Prime Minister". newsit.gr. 26 Janar 2015.
  16. ^ "A courteous distance". The Economist. 26 Janar 2015.
  17. ^ "Tsipras explanation to Archbishop over lack of religious oath of office". Proto Thema. 26 Janar 2015.
  18. ^ Helena Smith (26 Janar 2015). "Alexis Tsipras pays homage to Greek communists at site of Nazi atrocity". The Guardian
  19. ^ ""Ανατροπές παντού -Αλλάζουν όλα σε ΔΕΗ, Παιδεία, Δημόσιο, ιδιωτικοποιήσεις" (Total recall - Everything changes in Public Power Corp., Education, Public Sector and privatizations)". iefimerida.gr.
  20. ^ "Tsipras, il tour anti-austerità a Roma. Padoan: "Crescita priorità per la Grecia"". Repubblica.it.
  21. ^ "Eurozone chiefs strike deal to extend Greek bailout for four months". theguardian.com.
  22. ^ Khan, Mehreen (6 prill 2015). "Isolated Greece pivots east to Russia, China and Iran. But will it work?". The Daily Telegraph. Londër.
  23. ^ "Greece offers new plan to avert default, creditors see some hope" Arkivuar 24 shtator 2015 tek Wayback Machine, Reuters
  24. ^ Mark Thompson (28 qershor 2015). "Greece shuts banks in bid to prevent collapse". CNNMoney.
  25. ^ "Greek debt crisis: Banks to stay shut, capital controls imposed". BBC News.
  26. ^ "Greece PM urges 'No' vote to 'live with dignity in Europe'". Yahoo News UK.
  27. ^ Δημοψήφισμα Ιούλιος 2015, Ministry of the Interior and Administrative Reconstruction
  28. ^ ""Συγχαρητήρια επιστολή Φιντέλ Κάστρο στον Αλέξη Τσίπρα" (Congratulation letter by Fidel Castro to Alexis Tsipras)". kathimerini.gr.
  29. ^ "Αναλυτικά τι προβλέπει η συμφωνία της Συνόδου Κορυφής" Arkivuar 14 janar 2018 tek Wayback Machine. news247.gr.
  30. ^ "A new start for jobs and growth in Greece: Commission mobilises more than €35 billion from the EU budget". europa.eu.
  31. ^ German-Led Eurozone Launching Coup Against Greek Government. The Huffington Post.
  32. ^ "Greek MPs back €85bn bailout after marathon talks". bbc.com.
  33. ^ "Greece crisis: PM Alexis Tsipras quits and calls early polls". BBC News.
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Aleksis_Çipras&oldid=2706543"