Ali Pasha (Lortzing)
Ali Pasha ose Francezët në Shqipëri është një Singspiel (formë muzike dramatike gjermane, në kohërat e sotme e futur tek operat) me një akt nga Albert Lortzing. Premiera u zhvillua më 1 shkurt 1828 në Münster .
Origjina Redakto
Në vitin 1823, njëzet e dy vjeçari Albert Lortzing vendosi të shkruante vepra për skenën. Për punën e tij të parë zgjodhi një temë orientale sepse ishte shumë në modë në atë kohë. Menjëherë pas martesës së tij Singspiel përfundoi. Por do të duheshin edhe katër vite të tjera derisa të gjente një skenë që do të guxonte të performonte veprën.
Në vjeshtën e vitit 1826, çifti i ri u fejua në Teatrin Detmold Court . Ata gjithashtu kishin për detyrë të luanin në teatrot në Münster dhe Osnabrück. Në Münster, vepra u shfaq për herë të parë në teatrin e qytetit atje më 1 shkurt 1828 dhe i dha krijuesit të saj një sukses të dukshëm, gjë që e inkurajoi atë të vazhdonte të shkruante vepra për teatrin në të ardhmen. Ali Pasha mund të shihet si një pararendës i operave të mëvonshme të plota të Lortzing.
Komplot Redakto
Hyrja, vendi dhe koha Redakto
Vepra zhvillohet rreth vitit 1820 në Janinë, e cila atëherë ishte një provincë e Perandorisë Osmane ( Eyalet-i Yānyâ ). Personazhi me titull Ali Pashë Tepelena është një person historik me origjinë shqiptare, me origjinë nga kreu i një bande hajdutësh që sundonin pjesë të mëdha të Thesalisë, Epirit dhe Shqipërisë (të ashtuquajturit Pashallëk të Trikallës dhe Janinës) nga Janina.
Akti i vetëm Redakto
Kapiteni i marinës franceze Bernier ishte dashuruar kokë e këmbë me një vajzë të bukur të quajtur Arianna nga ishulli i afërt i Korfuzit, ku ndodhet aktualisht batalioni i tij. Por për shkak se prej ditësh nuk ka dëgjuar asnjë shenjë jete prej saj, ai është i shqetësuar se mund t'i ketë ndodhur diçka. Miku i Bernier, Robert, përpiqet më kot ta ngushëllojë.
Shqetësimi i kapitenit për të dashurin e tij është i justifikuar. Ndërsa Arianna ecte në plazhet e Korfuzit, ajo u sulmua nga një turmë e egër dhe u dërgua në haremin e famëkeqit Ali Pashë. Ai nuk i duron dot rënkimet dhe ankimet e saj dhe e urdhëron që ta harrojë shpejt burrin në zemër; sepse tani ajo i përket vetëm atij. Edhe zonjat e tjera të haremit nuk janë të gatshme t'i japin shpresë Arianës që vajton. Përkundrazi: ata e këshillojnë atë t'i nënshtrohet fatit të saj dhe të ndjekë vullnetin e zotitj. Kjo është mënyra e vetme për të duruar më së miri të gjitha vuajtjet.
Ndërkohë, Bernieri përdor një justifikim për të vizituar Ali Pashën në pallatin e tij. Sundimtari fillimisht është i kënaqur të mirëpresë një francez si mysafir; në fund të fundit, burrat francezë janë të njohur që kuptojnë gratë. Pashai dëshiron t'i tregojë menjëherë blerjen e tij të re, në mënyrë që ai të bëhet xheloz.
Kur dy të dashuruarit shohin njëri-tjetrin, e kanë të vështirë të shtypin ndjenjat e tyre të vërteta. Ama nuk donin ti linin përshtypjen se njiheshin. Por sapo Pasha i lë vetëm për disa minuta, ata rrëfejnë dashurinë për njëri-tjetrin. Despoti e përgjonte çiftin nga një vendstrehim i sigurt. Fytyra e tij është skuqur nga zemërimi. Ai betohet për hakmarrje të tmerrshme ndaj tyre dhe vë menjëherë në zinxhir francezin.
Roberti ia del të depërtojë në harem me batalionin francez. Çifti i ri lirohet me një goditje të guximshme. Të gjithë arrijnë në anijen e tyre të sigurt dhe nisen për në Francë.
Lidhjet e internetit Redakto
Letërsi Redakto
- Ali Pasha nga Janina, ose: Francezët në Shqipëri. Në: Georg Richard Kruse : Albert Lortzing (= Muzikantë të famshëm. Piktura të jetës dhe karakterit së bashku me një hyrje në veprat e mjeshtrave. Vëllimi VII). Harmonie, Berlin 1899 ( në internet në Arkivin e Internetit ).