Amfiteateri i Durrësit dhe raportet urbanistike me qytetin bashkëkohës
Amfiteateri i Durrësit dhe raportet urbanistike me qytetin bashkëkohës[1]
Amfiteateri i Durrësit është një nga monumentet më të rëndësishme të arkitekturës antike në Shqipëri dhe një nga amfiteatrët më të mëdhenj të botës romake. Ky strukturë, e ndërtuar gjatë shekullit të II-të pas Krishtit, reflekton ndikimin e fuqishëm të kulturës romake në rajon dhe ofron një pasqyrë të thellë mbi historinë dhe evolucionin urban të qytetit të Durrësit. Libri "Amfiteateri i Durrësit dhe raportet urbanistike me qytetin bashkëkohës" nga Koço Miho, me redaktim nga Jani Toçka, shqyrton jo vetëm historinë e këtij monumenti, por gjithashtu lidhjet e tij me zhvillimet urbanistike të qytetit modern.
Amfiteatri ndodhet në qendër të Durrësit dhe është zbuluar për herë të parë në vitin 1966. Kjo ndërtese ka një kapacitet prej rreth 20,000 vendesh dhe shërbente për ngjarje të ndryshme, përfshirë luftërat e gladiatorëve dhe shfaqjet teatrale. Arkitektura e tij karakterizohet nga përdorimi i materialeve lokale, si guri dhe tulla, dhe nga një organizim hapësinor të sofistikuar që reflekton stilin e arkitekturës romake.
Libri i Miho-s thekson se amfiteatri, përveçse është një monument historik, është gjithashtu një pikë referimi për zhvillimin urban të Durrësit. Ai ilustron se si ndërtesat antike ndikuan në formimin e strukturave moderne dhe planifikimin e qytetit. Pjesa më e madhe e qytetit të Durrësit është ndërtuar rreth këtij monumenti, që nënkupton se ai ka luajtur një rol të rëndësishëm në ruajtjen e identitetit kulturor dhe historik të qytetit.
Në vitet e fundit, Durrësi ka përjetuar një transformim të shpejtë urban, duke përfshirë ndërtimin e infrastrukturave moderne dhe zhvillimin e turizmit. Ky zhvillim ka sjellë sfida për ruajtjen e trashëgimisë kulturore, duke e bërë të nevojshme një qasje të integruar për menaxhimin e hapësirave publike dhe të monumenteve historike. Libri diskuton rëndësinë e ruajtjes së amfiteatrit si një pjesë të pandashme të identitetit qytetar dhe si një aset turistik të rëndësishëm.
Amfiteatri i Durrësit, siç e përshkruan Koço Miho, është një shembull i shkëlqyer i ndërthurjes së historisë dhe zhvillimit urban. Ai shërben si një simbol i vazhdimësisë kulturore dhe si një reflektim i marrëdhënieve komplekse midis të kaluarës dhe së tashmes. Ruajtja dhe integrimi i këtij monumenti në planifikimin urban të Durrësit janë thelbësore për sigurimin e një identiteti të fortë dhe të qëndrueshëm për qytetin në të ardhmen.
Të dhëna fizike mbi librin:
Amfiteateri i Durrësit dhe raportet urbanistike me qytetin bashkëkohës, libër me autor Koço Miho dhe Jani Toçka (red.). Botuar në Tiranë nga "8 Nëntori", në vitin 1984. Faqe 125.