Avni Rustemi (Lefter Dilo)
Avni Rustemi Libër nga Lefter Dilo
Informacion i përgjithshëm:
- Titulli i librit: Avni Rustemi
- Autor: Lefter Dilo
- Vendi i botimit: Tiranë
- Shtëpia botuese: Mihal Duri (1960)[1]; 8 Nëntori (1978)[2]
- Numri i faqeve: 46 faqe (botimi i vitit 1960) ; 171 faqe (botimi i vitit 1978)
Përmbajtja e librit: Libri “Avni Rustemi” i autorit Lefter Dilo është një punë monografike që trajton jetën dhe aktivitetin e figurës së njohur patriotike dhe revolucionare shqiptare, Avni Rustemit. Në këtë libër, Dilo i kushton një vëmendje të veçantë periudhës kur Rustemi luajti rol të rëndësishëm në formësimin e ndërgjegjes kombëtare dhe në përpjekjet për rimëkëmbjen e shtetit shqiptar pas shpalljes së Pavarësisë më 1912 dhe gjatë periudhës 1920-1924. Botimi i parë i këtij libri u publikua më 1960 nga shtëpia botuese “Mihal Duri” në Tiranë, ndërsa botimi i zgjeruar dhe më i detajuar u publikua më 1978 nga shtëpia botuese “8 Nëntori”.
Tematika dhe fokus i librit: Lefter Dilo strukturoi këtë vepër për të trajtuar rëndësinë e Avni Rustemit si një figurë qendrore në historinë e lëvizjeve për pavarësi dhe demokraci në Shqipëri. Duke analizuar rolin e tij në ngjarjet kyçe të fillim shekullit XX, sidomos në periudhën e shpalljes së pavarësisë dhe përpjekjeve për stabilitet kombëtar pas vitit 1912, libri përmban dokumente historike, analiza të politikës së kohës dhe përshkrime të ngjarjeve vendimtare ku Rustemi ndikoi drejtpërdrejt. Në botimin e vitit 1978, materiali është zgjeruar për të përfshirë më shumë detaje biografike dhe analiza të zhvillimeve politike të periudhës.
Figura e Avni Rustemit: Avni Rustemi është i njohur si një patriot, veprimtar i çështjes kombëtare dhe një prej figurave më energjike të brezit të tij. I lindur më 1895 në Libohovë, ai u angazhua në luftën për pavarësinë dhe mbrojtjen e interesave të Shqipërisë, duke u bërë i famshëm për atentatin ndaj Esat Pashë Toptanit më 1920, një akt që Rustemi e konsideroi të domosdoshëm për mbrojtjen e sovranitetit kombëtar. Gjatë periudhës 1920-1924, ai ishte një nga aktivistët kryesorë të lëvizjes për reformim politik dhe shoqëror në vend. Vrasja e tij më 1924 tronditi opinionin publik shqiptar dhe shënoi një humbje të madhe për lëvizjen kombëtare.
Konteksti historik dhe gjeografik: Libri i Lefter Dilos vendos figurën e Avni Rustemit në kontekstin e trazirave dhe përpjekjeve për stabilizimin e Shqipërisë pas shpalljes së pavarësisë. Në këtë periudhë, Shqipëria po përpiqej të formonte institucionet e saj, të siguronte njohje ndërkombëtare dhe të forconte pavarësinë e sapofituar. Avni Rustemi dhe figura të tjera të kohës ishin protagonistë në rimëkëmbjen dhe forcimin e identitetit kombëtar, sidomos në përballjen kundër feudalizmit dhe ndikimeve të jashtme. Shqipëria e kësaj periudhe ishte një vend me kufij të brishtë dhe me përpjekje të vazhdueshme për mbrojtjen e integritetit territorial dhe ndërtimin e një shteti të qëndrueshëm.
Përfundim: Libri “Avni Rustemi” nga Lefter Dilo është një burim i rëndësishëm për ata që duan të studiojnë historinë e Shqipërisë dhe rolin e individëve të veçantë si Avni Rustemi në formimin e ndërgjegjes kombëtare dhe përpjekjet për një shtet demokratik. Dilo e paraqet Rustemin jo vetëm si një hero kombëtar, por edhe si një simbol të lirisë dhe të drejtësisë që frymëzoi shumë breza pas tij.