Berati njëqind vjet më vonë : 2000 - 2100
Libri "Berati njëqind vjet më vonë: 2000 - 2100" [1] nga Xhevahir Ngjeqari, i botuar në vitin 2003 në Tiranë, paraqet një perspektivë vizionare dhe të thelluar mbi zhvillimin ekonomiko-urban të qytetit të Beratit dhe zonave përreth tij në shekullin XXI. Nëpërmjet analizës së kujdesshme dhe propozimeve konkrete, autori hedh dritë mbi transformimet e mundshme të këtij qyteti historik, duke u përqendruar në planifikimin urban, menaxhimin e burimeve dhe ndikimet në nivel rajonal dhe kombëtar.
Struktura dhe përmbajtja kryesore
1. Perspektiva ekonomiko-urbane për Beratin
Ngjeqari e analizon Beratin si një nyje të rëndësishme midis Jugut dhe Lindjes së Shqipërisë, duke trajtuar ndikimet e tij në zhvillimin ekonomik rajonal. Ai thekson rëndësinë e koordinimit të resurseve natyrore dhe kulturore të zonës për të forcuar rolin e qytetit si një qendër strategjike.
2. Osumi dhe kryqëzimi rajonal
Lumi Osum përbën një element kryesor në trajtimin e Ngjeqarit për zhvillimin e qëndrueshëm të Beratit. Ai propozon përdorimin e burimeve ujore për prodhim energjie dhe ujitje, duke sugjeruar projekte të rëndësishme si "Digat e Skraparit" për të ndihmuar zhvillimin ekonomik dhe përmirësimin e infrastrukturës.
3. Trashëgimia kulturore dhe urbanizimi modern
Autori adreson sfidën e ruajtjes së trashëgimisë kulturore të Beratit, një qytet i mbrojtur nga UNESCO, ndërsa zhvillohet urbanistikisht. Ai propozon modele të integrimit të teknologjive moderne në përputhje me karakterin historik të qytetit.
4. Roli i planifikimit urban dhe menaxhimit
Ngjeqari nënvizon rëndësinë e menaxhimit të planifikimit urban për të shmangur rreziqet e mbipopullimit dhe degradimit mjedisor. Ai përshkruan nevojën për plane të mirëstrukturuara që do të mundësojnë zhvillim të ekuilibruar midis qytetit dhe zonave rurale përreth.
Ide kryesore dhe kontributi
- Zhvillimi Ekonomik:
Libri shtron idenë e një transformimi të thellë ekonomik për Beratin, duke përfshirë projekte infrastrukturore dhe zhvillim të turizmit kulturor dhe natyror.
- Rëndësia strategjike:
Berati konceptohet si një qendër kryesore për lidhjet midis zonave jugore dhe lindore të Shqipërisë, duke përfshirë edhe një shfrytëzim më të mirë të aksit të Lumit Osum.
- Urbanizimi i qëndrueshëm:
Përballë presionit të urbanizimit, autori promovon modelet e qëndrueshme të zhvillimit që respektojnë trashëgiminë kulturore dhe pasuritë natyrore të qytetit dhe rajonit.
- Menaxhimi efektiv i burimeve:
Libri bën thirrjepër një menaxhim të kujdesshëm të burimeve ujore, energjetike dhe mjedisore, duke theksuar rëndësinë e digave si projekte strategjike për zhvillimin e zonës.
Edhe pse i shkruar në fillim të viteve 2000, vizioni i Ngjeqarit mbetet i rëndësishëm për diskutimet mbi zhvillimin rajonal dhe menaxhimin urban në Shqipëri. Propozimet e tij janë të vlefshme jo vetëm për Beratin, por edhe për zonat e tjera që ndajnë sfida të ngjashme, duke ofruar një model për balancimin e zhvillimit ekonomik dhe mbrojtjes së trashëgimisë kulturore.
“Berati njëqind vjet më vonë” është një thirrje për vizion, strategji dhe veprim. Përmes këtij libri, Xhevahir Ngjeqari sjell një pasqyrë të detajuar mbi atë se si Berati mund të zhvillohet, duke ruajtur identitetin e tij unik dhe duke përfituar nga potencialet natyrore dhe njerëzore të rajonit. Vepra mbetet një burim i rëndësishëm për studiuesit e planifikimit urban, historianët dhe politikëbërësit shqiptarë.