Betejat civile për lumenjtë e egër
Betejat civile për lumenjtë e egër : pse nuk duhet të ndërtohen HEC-et mbi Vjosë e Valbonë apo mbi Lumë e Osum
Autor: Sazan Guri
Recensues: Romeo Hanxhari
Redaktor Shkencor: Aulent Guri
Botimi: Barleti, 2016
ISBN: 9789928438904
Libri Betejat civile për lumenjtë e egër [1] i autorit Sazan Guri trajton një çështje mjaft të ndjeshme dhe të rëndësishme për Shqipërinë: ndërtimin e Hidrocentraleve (HEC-eve) mbi lumenjtë e egër si Vjosa, Valbona, Lumi dhe Osumi, duke shqyrtuar efektet negative që këto projekte mund të kenë mbi mjedisin dhe shoqërinë. Kjo punë është një analizë e thellë e arsyes pse lumenjtë e Shqipërisë, që janë ndër më të pasurit dhe më të paprekurit në Evropë, duhet të mbrohen nga ndërhyrjet që kërcënojnë ekosistemet e tyre natyrore.
Libri paraqet një sërë argumentesh, shkencore dhe sociale, kundër ndërtimit të HEC-eve në lumenjtë e përmendur, duke u fokusuar në ndikimet e mundshme mjedisore, shoqërore dhe ekonomike që ato mund të sjellin. Sazan Guri thekson rëndësinë e lumenjve të egër si pasuri natyrore të pazëvendësueshme, të cilat luajnë një rol kyç në ruajtjen e biodiversitetit dhe zhvillimin e turizmit ekoturistik. Ai argumenton se ndërhyrjet në këto lumenj do të shkatërronin ekosistemet e tyre, duke sjellë pasoja të pariparueshme për florën dhe faunën lokale, përfshirë shpërbërjen e habitatëve natyrore, shkatërrimin e peizazheve dhe shkatërrimin e shërbimeve natyrore që këto lumenj ofrojnë për njerëzit dhe natyrën.
Guri gjithashtu bën një shqyrtim të asaj që ai e quan betejë civile, një lëvizje popullore dhe shoqërore që ka kundërshtuar këto projekte të dëmshme. Ai vlerëson rolin e aktivistëve mjedisorë, shoqatave dhe qytetarëve që janë angazhuar për të mbrojtur këto lumenj, duke theksuar se këto beteja janë të domosdoshme për të ruajtur një pasuri të jashtëzakonshme natyrore që është në rrezik.
Pikat kryesore të librit:
1. Vlerat mjedisore të lumenjve të egër: Guri përshkruan bukurinë dhe rëndësinë e lumenjve të egër, si Vjosa, Valbona, Lumi dhe Osumi, që janë ndër më të pasurit në Evropë për biodiversitetin dhe burimet e ujit të freskët. Ai thekson se këto lumenj janë të paprekur dhe kanë një vlerë të veçantë për ekosistemet që mbështesin.
2. Ndikimet e HEC-eve mbi mjedisin: Libri analizon ndikimet e ndërtimit të hidrocentraleve mbi këta lumenj, përfshirë ndotjen, ndryshimet klimatike lokale, humbjen e biodiversitetit dhe shkatërrimin e habitatëve natyrore. Guri flet gjithashtu për pasoja të mundshme për turizmin, duke u përqendruar në ndikimet negative në turizmin ekoturistik që mbështetet te lumenjtë dhe natyra e paprekur.
3. Alternativa të qëndrueshme: Guri sugjeron mundësinë e zhvillimit të burimeve të energjisë në mënyrë të qëndrueshme dhe të përshtatshme, duke mbajtur në konsideratë mbrojtjen e mjedisit dhe interesat e komunitetit. Ai argumenton se janë të nevojshme burime të tjera të energjisë, që nuk dëmtojnë ekosistemet natyrore.
4. Aktivizmi dhe mbrojtja e lumenjve: Libri gjithashtu i kushtohet aktivizmit shoqëror dhe lëvizjeve civile që kanë kundërshtuar ndërtimin e HEC-eve mbi këta lumenj. Guri ofron shembuj të suksesit të grupeve të aktivistëve që kanë ngritur zërin për mbrojtjen e këtyre pasurive natyrore dhe kanë ndihmuar në ndërgjegjësimin e publikut për rëndësinë e mbrojtjes së lumenjve të egër.
5. Përfshirja e politikanëve dhe sfidat ligjore: Libri diskuton gjithashtu rolin e qeverive dhe politikanëve në miratimin e këtyre projekteve dhe pasojat ligjore që mund të lindin nga investimet në ndërtimin e HEC-eve. Ai i bëri thirrje institucioneve të vendosura për të siguruar që ligjet e mbrojtjes së mjedisit të respektohen dhe të zbatohet një politikë e qëndrueshme mjedisore.
Sazan Guri, në këtë libër, bën thirrje për ruajtjen e lumenjve të egër të Shqipërisë, si një pasuri të natyrës që ka një rëndësi të jashtëzakonshme për mjedisin, ekonominë dhe shoqërinë shqiptare. Betejat Civile për Lumenjtë e Egër është një thirrje për një reflektim të thellë mbi ndikimet e zhvillimit të qëndrueshëm dhe të domosdoshëm që duhet të udhëhoqen nga interesi i mbrojtjes së pasurive natyrore dhe të ruajtjes së ekosistemeve të paprekura për brezat e ardhshëm.
Libri është një kontribuim i rëndësishëm për debatet mbi zhvillimin dhe mbrojtjen e mjedisit në Shqipëri dhe më gjerë.