Bujqësia e qëndrueshme dhe problemi i saj në Shqipëri

Bujqësia e qëndrueshme dhe problemi i saj në Shqipëri

Bujqësia e qëndrueshme është një koncept i rëndësishëm që synon të kombinojë prodhimin e ushqimit me ruajtjen e mjedisit dhe të burimeve natyrore për gjeneratat e ardhshme. Në Shqipëri, ky sektor ka një rëndësi jetike, duke pasur parasysh se një pjesë e madhe e popullsisë jeton ende në zona rurale dhe mbështetet tek bujqësia për jetesën. Megjithatë, zhvillimi i një bujqësie të qëndrueshme në vend përballet me sfida të shumta dhe komplekse.

Një nga veprat kryesore që trajton këtë temë në mënyrë të hollësishme është libri "Bujqësia e qëndrueshme dhe problemi i saj në Shqipëri" nga Fran Gjoka, botuar në vitin 1998. Ky libër ofron një analizë të thellë mbi sfidat që has bujqësia shqiptare dhe ofron rekomandime për një zhvillim të qëndrueshëm të saj.

Libri i Fran Gjokës përqendrohet në disa pika kyçe:

1. Gjendja e bujqësisë shqiptare pas viteve ’90

Pas ndryshimeve politike dhe ekonomike në Shqipëri, tranzicioni drejt një ekonomie të tregut solli një fragmentim të madh të tokës bujqësore, dobësimin e strukturave mbështetëse dhe një përdorim të paefektshëm të burimeve. Gjoka trajton ndikimin e këtyre ndryshimeve në produktivitetin dhe qëndrueshmërinë e sektorit.

2. Problemet kryesore të bujqësisë shqiptare

• Fragmentimi i tokës: Pronarët e vegjël të tokës shpesh përballen me vështirësi në menaxhimin efikas të burimeve.
• Përdorimi i pesticideve dhe plehrave kimike: Praktikat intensive kanë dëmtuar cilësinë e tokës dhe ekosistemet lokale.
• Mungesa e infrastrukturës: Kanalet e ujitjes dhe kullimit janë shpesh në gjendje të keqe, duke ndikuar negativisht në rendimentet bujqësore.
• Varfëria rurale dhe migrimi: Largimi i popullsisë nga fshatrat drejt qyteteve ose jashtë vendit ka reduktuar fuqinë punëtore dhe ka shkaktuar braktisjen e tokës.

3. Aspektet ekologjike dhe politike

Libri vlerëson ndikimin e politikave ekonomike dhe mjedisore mbi bujqësinë. Një nga temat e trajtuara është nevoja për politika mbështetëse që promovojnë përdorimin racional të burimeve natyrore dhe ruajtjen e biodiversitetit.

4. Zgjidhjet e propozuara

Gjoka sugjeron një sërë masash për të përmirësuar gjendjen e bujqësisë, përfshirë:

• Stimulimin e kooperativave bujqësore për të kapërcyer fragmentimin e tokës.
• Edukimin e fermerëve mbi bujqësinë organike dhe teknikat moderne të qëndrueshme.
• Investimet në infrastrukturë për ujitje dhe transport.
• Politika mbështetëse nga qeveria për financimin e projekteve të qëndrueshme.

Edhe pas më shumë se dy dekadash nga botimi i librit, problemet e përmendura nga Fran Gjoka mbeten aktuale. Sot, bujqësia shqiptare përballet me sfida të reja, përfshirë ndryshimet klimatike, që rrezikojnë të përkeqësojnë më tej produktivitetin dhe qëndrueshmërinë. Për më tepër, migrimi masiv dhe ndryshimet demografike kanë intensifikuar boshatisjen e zonave rurale.

Libri mbetet një burim i vlefshëm për studiuesit, politikëbërësit dhe praktikuesit e bujqësisë që synojnë të kuptojnë problemet e rrënjosura të sektorit dhe të zhvillojnë politika për një bujqësi të qëndrueshme në Shqipëri.

"Bujqësia e qëndrueshme dhe problemi i saj në Shqipëri" nga Fran Gjoka është një analizë e rëndësishme dhe e thellë për sfidat dhe perspektivat e bujqësisë shqiptare. Ndërsa vendi përpiqet të harmonizojë zhvillimin ekonomik me ruajtjen e mjedisit, mesazhet dhe rekomandimet e librit mbeten tepër aktuale. Nëse ndiqen politika të bazuara në parimet e qëndrueshmërisë, Shqipëria mund të ndërtojë një sektor bujqësor më produktiv, ekologjikisht të shëndetshëm dhe ekonomikisht të drejtë për brezat e ardhshëm.