Butroti

Butroti : historia dhe monumentet

Butroti (Butrint) është një ndër vendbanimet antike më të rëndësishme në territorin e Shqipërisë, i njohur për historinë e tij të pasur dhe monumentet madhështore. Ky qytet antik ndodhet në jug të Shqipërisë, afër qytetit të Sarandës, në një vend piktoresk pranë liqenit të Butrintit dhe kanalit Vivari.

Libri "Butroti: Historia dhe monumentet" nga Neritan Ceka, redaktuar nga Angjelina Ceka, përfaqëson një vepër themelore për ata që duan të njohin në thellësi historinë dhe vlerat monumentale të këtij vendi. I botuar në vitin 2002 nga CETIS në Tiranë, libri ofron një analizë të detajuar mbi zhvillimin historik dhe trashëgiminë arkitektonike të Butrotit, duke përfshirë referenca bibliografike dhe një fjalor ndihmës.

Historia e Butrotit

Butroti ka një histori të gjatë, që nis nga epoka prehistorike dhe vazhdon deri në mesjetë. Qyteti njihet si një vendbanim ilir, i cili më vonë u kolonizua nga grekët dhe më pas u bë pjesë e Perandorisë Romake. Në mesjetë, Butroti shërbeu si një qendër e rëndësishme kishtare dhe tregtare.

• Origjina mitologjike: Sipas mitologjisë së lashtë, Butroti lidhet me Enean, heroi i njohur i Trojës, i cili supozohet të ketë ndaluar këtu gjatë udhëtimit të tij drejt Italisë.
• Periudha romake: Gjatë shekujve IV-III p.e.s., Butroti u zhvillua si një qendër e rëndësishme kulturore dhe ekonomike. Në periudhën romake, qyteti u pajis me monumente të shumta dhe ndërtime publike madhështore.
• Periudha bizantine dhe mesjeta: Nën ndikimin bizantin, qyteti ruajti rolin e tij si qendër kishtare dhe kulturore. Pas kësaj, ai ra në rëndësi, deri sa u braktis.

Butroti është një ansambël unik arkeologjik, i shpallur Pasuri Botërore nga UNESCO që në vitin 1992. Ndër monumentet më të spikatura të tij përmenden:

1. Teatri antik: Ndërtuar në shekullin III p.e.s., ky teatër është një nga strukturat më të mirëmbajtura, me kapacitet për rreth 2,500 spektatorë.

2. Bazilika paleokristiane: Një ndërtesë madhështore nga shekulli VI, e zbukuruar me mozaikë dhe arkitekturë të pasur kishtare.

3. Dhomat e vaftizimit (Baptisteri): Një monument unikal nga periudha paleokristiane, i njohur për mozaikët e tij me motive gjeometrike dhe simbolike.

4. Muri rrethues dhe porta e luanit: Sistemi mbrojtës i qytetit përfshin mure mbresëlënëse dhe Porta e Luanit, një strukturë simbolike e periudhës helenistike.

5. Kalaja mesjetare: Ndërtuar mbi rrënojat e lashta, kjo kala i përket periudhës veneciane dhe ofron pamje spektakolare të gjithë territorit përreth.

Butroti është një vend i rëndësishëm për studimet arkeologjike dhe një atraksion turistik madhor. Ai përfaqëson një mozaik kulturor që pasqyron ndikimet ilire, greke, romake, bizantine dhe mesjetare. Kombinimi i peizazhit natyror me pasurinë monumentale e bën Butrotin një destinacion unik për vizitorët.

Libri i Neritan Cekës, "Butroti: Historia dhe monumentet", i jep një kontribut të rëndësishëm njohjes dhe promovimit të trashëgimisë kulturore shqiptare. Ai është një burim i vlefshëm për studiuesit, studentët dhe të gjithë ata që duan të thellohen në historinë dhe monumentet e Butrotit.