Dilemat e Arbërit
Dilemat e Arbërit: Një studim mbi Shqipërinë e shek. XI-XVI
Autor: Pëllumb Xhufi
Redaktore shkencore: Anila Omari
Shtëpia botuese: Pegi
Viti i botimit: 2006
ISBN: 9994340247
Përmasa: 617 faqe; 21 cm
Libri Dilemat e Arbërit [1] është një nga veprat më të rëndësishme të historianit shqiptar Pëllumb Xhufi, i cili shqyrton historinë e Shqipërisë mesjetare gjatë periudhës së shekujve XI deri XVI. Kjo vepër përfshin një analizë të thellë të proceseve historike, politike, fetare dhe kulturore që karakterizuan Shqipërinë gjatë kësaj periudhe të trazuar, duke mbështetur çdo argument me burime të shumta dhe të plota shkencore.
Vepra [2], e redaktuar nga Anila Omari, ofron një këndvështrim të thelluar për zhvillimet historike të Arbërisë, duke ndriçuar rolin dhe pozicionin e saj në raport me fuqitë e kohës, si Bizanti, Anzhuinët dhe Perandoria Osmane.
Përmbajtja kryesore
- Karakteri politik i Arbërisë mesjetare
Xhufi trajton evoluimin e strukturave politike të Arbërisë, nga principatat feudale deri tek ndikimi i pushtimeve të huaja. Principata e Arbërit dhe principatat e tjera shqiptare paraqiten si entitete të rëndësishme me një autonomi të brishtë, e cila shpesh vihej në provë nga fuqitë e mëdha të kohës.
- Pushtimi osman dhe luftërat shqiptaro-osmane (shek. XV)
Një pjesë e konsiderueshme e librit është e përkushtuar ndaj përballjes së shqiptarëve me pushtimin osman, duke përfshirë analiza të hollësishme mbi luftërat shqiptaro-osmane të shekullit XV, të cilat kulmuan me epopenë e udhëhequr nga Gjergj Kastrioti - Skënderbeu.
- Roli i krishtërimit dhe toleranca fetare
Një nga aspektet e veçanta të analizës së Xhufit është trajtimi i rolit të krishtërimit në formësimin e identitetit arbëror, si dhe evidentimi i tolerancës fetare, një tipar dallues i shqiptarëve që i ndihmoi ata të mbijetonin në një mjedis të ndryshueshëm dhe shpesh të tensionuar politik e fetar.
- Aspektet kulturore dhe gjeopolitike
Autori analizon ndikimet kulturore të fuqive të ndryshme mbi Shqipërinë, duke përfshirë edhe rolin e saj si një urë mes Lindjes dhe Perëndimit.
Vepra ka një karakter të thellë shkencor, duke u mbështetur në burime të shumta historike dhe bibliografike, të cilat përfshijnë dokumente arkivore, kronika mesjetare dhe literaturë të kohës moderne. Në fund të librit, lexuesit mund të gjejnë një bibliografi të detajuar (faqet 597-617) dhe një indeks të plotë për referencë të mëtejshme.
Dilemat e Arbërit [3] shquhet si një kontribues i rëndësishëm në studimet mbi historinë e mesjetës shqiptare, duke ndriçuar periudha të errëta dhe shpesh të keqinterpretuara të historisë sonë. Përmes një qasjeje analitike dhe të balancuar, Pëllumb Xhufi ofron lexuesit një kuptim më të thellë të identitetit kombëtar dhe sfidave që Arbëria përjetoi gjatë shekujve XI-XVI.
Për historianët, studiuesit dhe çdo lexues të interesuar në të kaluarën e Shqipërisë, ky libër është një burim i domosdoshëm për të kuptuar rrënjët dhe dilemat historike të Arbërisë.