Fjalë pa nota
Titulli: Fjalë pa nota
RedaktoAutori: Vasil S. Tole
RedaktoShtëpia botuese: Akademia e Shkencave e Shqipërisë
Viti i botimit: 2023
Nr. faqeve: 540
ISBN: 978-8992-88-09-07-0
Pasqyra e lëndës
Redakto“Dy fjalë”, në vend të hyrjes 9
Kapitulli 1. Muzikë, art, kulturë 11
Çesk Zadeja në 70-vjetorin e lindjes 13
“Vetëparja e procesit”, libri i parë i kompozicionit në Shqipëri 15
Baleti “Delina’”, një ngjarje kulturore evropiane 17
Prenkë Jakova si kompozitor atipik 19
Tish Daija në 90-vjetorin e lindjes 21
Feim Ibrahimi, konsolidues i parimeve të shkollës sonë kombëtare në muzikë 22
Dhora Leka, kompozitore që e bëri historia 25
Akil Koci dhe kompozicioni shqiptar 27
Për kompozitorin e shquar Fahri Beqiri (1936-2021) 30
Kompozitori Kozma Lara 31
Fan S. Noli dhe rëndësia e tij si kompozitor 33
Çfarë ka përtej notave? 36
Kompozitorët shkodranë, pionierë të krijimit të gjinive të mëdha muzikore: “Simfonia”- Zadeja, “Opera”- Jakova, “Baleti”- Daija dhe “Koncerti instrumental”- Pjetër Gaci 38
Dy fjalë për Aleksandër Lalon 41
1 tetori, data që bashkon Jan Kukuzelin, muzikën bizantine dhe Ditën Ndërkombëtare të Muzikës Klasike 42
Shkolla shqiptare e muzikës 45
Mbi krijimtarinë muzikore shqiptare dhe politikat e ndjekura mbi të 47
Për një atelie vetjake kompozicionale 51
Kapitulli 2 Muzikë, art, kulturë, shkencë 54
Ismail Qemali, bekuesi i simboleve tona kombëtare: himnit dhe flamurit 55
21 qershori, Dita Botërore e Muzikës 59
Integrimi i muzikës sonë në Evropë fillon nga standardet e organizimit të aktiviteteve muzikore 61
Elina Duni dhe kënga “Çobankat që shkojnë zallit” 63
Opinion për “Fest 56”! 65
50 pyetje, intervistë 65
Mbi Festivalet e Këngës në RTSH 72
Tranzicioni: kultura dhe shoqëria 73
Karta e gjelbër: Shqipëria 2025, rimodelimi ekonomik i zhvillimit 75
Për reformën në sistemin institucional të kërkimit shkencor në vend 78
Akademia e të Rinjve 82
Një violinë “Stradivari” në Tiranë 84
Fjala në prezantimin e kandidaturës së shkrimtarit dhe akademikut Ismail Kadare për çmimin “Nobel” në letërsi 86
Fjala me rastin e aktivitetit kushtuar 11 shkurtit, Ditës Ndërkombëtare të Grave dhe Vajzave në Shkencë 87
Banda kombëtare “Vatra”, dhe roli i saj në marrëdhëniet shqiptaro-amerikane 89
Buxheti i kulturës 93
Koret kishtare në Shqipëri, dhe roli i dirigjentëve profesionistë në drejtimin e tyre 95
Krijimi i së parës orkestër simfonike në Shqipëri si model Perëndimor, 6 prill 1924 97
Filarmonia e Tiranës 106
Kapitulli 3. Trashëgimi 107
29 shtatori, Dita Kombëtare e Trashëgimisë Kulturore 108
Ligji i ri për trashëgiminë (2003) si shprehje e strategjisë kulturore në këtë fushë 110
Mbi konventën e UNESCO-s për ruajtjen e trashëgimisë jomateriale 114
Një vështrim mbi realitetin ligjor dhe praktik të trashëgimisë kulturore shpirtërore në Shqipëri 117
Mbi inventarizimin e trashëgimisë kulturore jomateriale 131
Edhe një herë për Beratin në Listën e Trashëgimisë Botërore – UNESCO 135
Veglat muzikore të periudhës së bronzit, dëshmi të zhvillimit të muzikës në Iliri 136
Këngëtimi me variacione, në Eposin e Kreshnikëve, standarde të kompozicionit muzikor popullor 138
Festivali Folklorik Kombëtar i Gjirokastrës, shtyhet për kalendrat greke 147
Koha për Festivalin Folklorik Kombëtar të Shqiptarëve, Gjirokastër – 2008 150
Institucioni i Rapsodit muzikor popullor, në figurën e Haziz Ndreut 152
Tipare të përbashkëta dhe veçori kulturore në zonat ndërkufitare 155
Vështrim mbi rolin dhe figurën e Mustafa Bodinit në muzikën popullore qytetare të Elbasanit 157
Eduart Lear, transkriptuesi i parë i tingujve të iso-polifonisë popullore shqiptare 159
Ngushëllim për familjarët, lexuesit dhe dëgjuesit e poezive dhe këngëve të Lefter Çipës 162
Kori isopolifonik dhe politika, shënim 163
Cili do të jetë fati i “Muzeut të Rilindjes sonë Kombëtare”?! 164
Edukimi i brezave përmes trashëgimisë kulturore shpirtërore një proces që kërkon implementimin e standardeve të gjithëpranuara 165
Dosja “Eposi shqiptar në pesë shtete” (E5) fiton çmimin special “Europa Nostra” 168
Një zbulim i mrekullueshëm që ndriçon hershmërinë e trashëgimisë sonë muzikore shpirtërore 169
Festivali Folklorik Kombëtar i Gjirokastrës, si duhet të jetë 171
Vendi dhe roli i muzeve tipologjike në Shqipëri në këndvështrimin e legjislacionit kombëtar për trashëgiminë kulturore dhe muzetë 174
Festivali Folklorik Kombëtar Gjirokastër (shtator, 2000) 177
Naim Frashëri bilbil i “gjuhës së kënduar” 181
Butrinti si diskutim akademik 184
Kabaja me saze si baladë pa fjalë 190
Vajtimi dhe gjuha shqipe e kënduar: gjinitë dhe fjalët e urta për vajtimin 195
Kapitulli 4. Nderim artistëve dhe studiuesve 201
Ngadhënjim mbi vdekjen 202
“Akademi përkujtimore”, kushtuar kompozitorit Feim Ibrahimi, Artist i Popullit 203
Shuhet Ramadan Sokoli, rilindësi i fundit 204
Një lot nga Shqipëria për etnomuzikogun e shquar shqiptar të Kosovës, mikun dhe kolegun tonë Bahtir Sheholli 206
Tre vjet pa Haxhi Dalipin 208
Xhihan Xhihani, njeriu që edhe me vdekjen e tij i shërbeu trashëgimisë shpirtërore të Shqipërisë 209
Gjon Kujxhia, një meteor në studimet etnomuzikore shqiptare 210
Fjala në nderim të akademikut Alfred Uçi 212
Fjala në nderim të akademikut Kolec Topalli 214
Fjala në ceremoninë e dhënies së çmimit të “Karrierës akademike” shkrimtarit dhe akademikut Ismail Kadare 216
Fjala në përurimin e bustit të akademik Eqrem Çabej në 110-vjetorin e tij të lindjes 218
Kompozitori që u bë president 220
Dr. Gjergj Pekmezi rikthehet në atdhe 223
Kapitulli 5. Për botimet muzikore, libra dhe CD 225
Parathënie për librin “Vetëparja e procesit” të profesorit Çesk Zadeja 226
Parathënia e botimit të partiturës së simfonisë së parë shqiptare (1956) të Çesk Zadejës 227
Për partiturën e baletit të parë shqiptar “Halili dhe Hajria” të kompozitorit Tish Daija, akademik, “Artist i Popullit 231
Fjala në promovimin e kolanës muzikore “Klasikët muzikorë shqiptarë” në CD të Eno Koços 235
Albert Paparisto, një personalitet i kulturologjisë muzikore shqiptare 236
Mbi librin e studiueses Hamide Stringa, “Një jetë mbi tastierë”, kushtuar muziktares së shquar Lola Gjoka 237
Kur bashkëkohësia ndërtohet mbi traditën 238
Fjala në promovimin e librit “Ringritja e Kishës Ortodokse Autoqefale të Shqipërisë” 239
Fjala në promovimin e librit të Eno Koços kushtuar Gaqo Çakos 241
CD-ja “Albanian Memories” në Tiranë 242
Fjala në promovimin e botimit “Festivali Folklorik Kombëtar i Gjirokastrës 2009” i autorit Esat Ruka 243
“Anastasimatari”, një hap tjetër drejt ringritjes shpirtërore të Kishës Ortodokse Autoqefale të Shqipërisë 245
Muza e parë, parathënia e botimit kushtuar këngëtares lirike Jorgjia Filçe Truja 248
Dy fjalë mbi librin “Në skenat e tri kontinenteve”, të Tish Daisë 252
Fjala në promovimin e botimit “Këngët partizane, trashëgimia shpirtërore e Luftës Antifashiste Nacionalçlirimtare”, 2014 253
Për librin “Ladorishti, histori dhe tradita” të Kaim Murtishit 254
Mbi librin “Gjirokastra e festivalit” i autorit Naxhi Kasoruho 256
Albumi në CD “Entropy” i Eda Zarit 259
Parathënia për librin “Tropoja e mrekullive shpirtërore” të Skënder Haklajt “Tropoja shpirtërore, siç nuk e keni njohur” 261
CD – “Fantasie” me vepra për saksofon e piano, realizuar nga Zija Bejleri dhe Dhurata Lazo, kolegë në muzikë dhe bashkëshortë në jetë 262
Hyrja e leksionit të prof. Ivano Cavallini “Skënderbeu në muzikë” 264
Hyrje për librin “Histori në polifoni” i Muhamet Tartarit 267
Raif Hyseni, ky bard modern 268
Recensë për punimin “Ahengu shkodran, notëzimi i plotë”, botim kritik i përgatitur nga Edmir Ballgjati 269
Recensë për librin “Tinguj që rrëfejnë, tinguj që rrëfehen” të Mikaela Mingës 272
Polifonia dhe “Polifonët” si rregullatorë të jetës tradicionale 275
“Rrënjët kristiane të muzikës shqiptare” i prof. dr. Fatmir Hysit 278
Gjon Kujxhia, një meteor në studimet etnomuzikore shqiptare 280
Promovimi i veprave orkestrale të Fan S. Nolit 282
Kompozitori Bojan Adamiç (1912-1995) dhe kontributi i tij në jetën muzikore shqiptare pas Luftës së Dytë Botërore 283
“Skrapari në këngë”, parathënie për botimin e përgatitur nga Klodian Qafoku 287
Për librin “Trio Zajazi” të autorit Shaban Dalipi 290
“Vlla ke kojshinë”, ose dy fjalë për librin “Miqësi e trazuar” 292
Fjala në promovimin e librit “Trashëgimia shpirtërore e Tiranës në muzikë”, 2020 294
Lasgush Poradeci si etnograf i muzikës, rasti i këngëve të Usta Isuf Myzyrit 295
“Korifejtë” i Sejmen Gjokolit 321
Fjala në promovimin e botimit “Antologji e kompozitorëve të rinj të Kosovës” 323
Treguesi i emrave: 327
Bibliografi e artikujve dhe intervistave në shtypin shqiptar 328
Bibliografi e përmbledhur e shkrimeve që kanë për objekt autorin dhe punën e tij studimore, krijuese dhe artistike për vitet 1988 dhe në vazhdim 335
CV e autorit 339
Shikoni dhe
RedaktoArtikuj të shkruar mbi librin “Fjalë pa nota”:
Referimet
Redakto