Kalaja Akhaltsikhe

Kalaja Akhaltsikhe, e njohur edhe si Kalaja Rabati në gjuhën gjeorgjiane (ახალციხის (რაბათის) ციხე), është një kështjellë mesjetare e ndërtuar në shekullin e 9-të në qytetin Akhaltsikhe të Gjeorgjisë jugore. Kjo kështjellë është një nga atraksionet kryesore të rajonit Samtskhe-Javakheti, së bashku me Vardzia. Ajo është rindërtuar së fundmi dhe shërben si një ndërtesë historike dhe turistike që përfaqëson trashëgiminë e pasur kulturore dhe arkitekturore të Gjeorgjisë.

Kalaja Akhaltsikhe
Stampa:Vendndodhja hartë
Informacion i përgjithshëm
Technical details
Floor area	70,000 m2 (750,000 sq ft)

Emri

Emri origjinal i kështjellës në shekullin e 9-të ishte Lomsia, që mund të përkthehet nga gjuha gjeorgjiane si "Luan". Në fund të shekullit të 12-të, emri i kështjellës u ndryshua në Akhal-tsikhe, i cili fjalë për fjalë përkthehet si "Kështjellë e re". Emri arab "Rabati" gjithashtu përdoret për të referuar në një kështjellë dhe zakonisht ka të bëjë me një lagje tregtare. Më parë, kryesisht tregtarë dhe zanatçinj hebrenj jetonin në lagjen e Rabatit, por pas rindërtimit, emri i mbeti vetë kështjellës së plotë. Në dokumentet historike, kështjella zakonisht përmendet si kështjella Akhaltsikhe. Në faqet zyrtare të internetit të komunës së qytetit Akhaltsikhe dhe në faqet zyrtare në Facebook të kështjellës, emri "Kështjella Akhaltsikhe (Rabati)" ose thjesht "Kështjella Akhaltsikhe" përdoret për të përshkruar këtë vend historik.

Historia

Brenda kalasë Akhaltsikhe

Pamje e Kalasë Akhaltsikhe nga rruga Didimamishvili

Sipas Kronikave Gjeorgjiane, qyteti u themelua në shekullin e 9-të nga Guaram Mampali, djali i mbretit të Taos. Në fund të shekullit të 12-të, Lomsia u shndërrua në një qytet të vërtetë me emrin e ri Akhal-tsikhe (Kështjella e re), e cila përveç kalasë kishte një sistem serioz fortifikimesh në të gjithë qytetin - mure të larta, porta hyrëse të ruajtura dhe kulla vrojtimi. Në periudhën nga shekulli i 13-të deri në fund të shekullit të 14-të.

Në fund të shekullit të 18-të, Mitropoliti Gjoni shënon se "megjithëse një pjesë e madhe e popullsisë ishte islamizuar, një kishë ortodokse ende funksiononte". Pas nënshkrimit të Traktatit të Georgievsk midis Mbretërisë së Kartli dhe Perandorisë Ruse, u hap një diskutim për fatin e Akhaltsikhe. Përshpërimi i parë për të marrë kështjellën në vitin 1810 dështoi. Megjithatë, Princi Paskevich sulmoi me sukses kështjellën 18 vjet më vonë, në Betejën e Madhe të Akhaltsikhe. Pas nënshkrimit të Traktatit të Adrianopolit në vitin 1829, osmanët dorëzuan këtë pjesë të rajonit të Akhaltsikhe.

Kalaja dhe strukturat e ngjashme u rindërtuan dhe u rinovuan gjerësisht në periudhën 2011-2012 me qëllim që të tërhiqnin më shumë turistë në zonën e Akhaltsikhe.

Akhaltsikhe fillimisht përbëhej nga tre pjesë: kështjella, kështjella përreth dhe qyteti më i madh. Kështjella ishte e rrethuar nga tre mure dhe lidhej me zonat e ngjitur përmes tuneleve. Brenda kështjellës, përveç vetë kalasë, kishte një oborr të madh, një arsenal, një qendër ushtarake, një banjë dhe një kishë. Në vitin 1752, sundimtari gjeorgjian Haxhi Ahmed-Pashë Jaqeli ndërtoi një xhami brenda kështjellës në stilin e kishës ortodokse bizantine Hagia Sophia të Kostandinopojës, duke përdorur strukturën tipike të një kishe ortodokse gjeorgjiane, dhe shtoi një medrese dhe një minare. Xhamia funksionoi për 76 vjet deri në vitin 1828. Më pas, në vitin 1850, me urdhër të perandorit rus, ajo u shenjtërua në emër të "Virgjëreshës Mari" dhe u përdor si kishë për 92 vjet të tjera deri në vitin 1920.

Emri origjinal i kështjellës në shekullin e 9-të ishte Lomsia, që mund të përkthehet nga gjuha gjeorgjiane si "Luan". Në fund të shekullit të 12-të, emri i kështjellës u ndryshua në Akhal-tsikhe, i cili fjalë për fjalë përkthehet si "Kështjellë e re". Emri arab "Rabati" gjithashtu përdoret për të referuar në një kështjellë dhe zakonisht ka të bëjë me një lagje tregtare. Më parë, kryesisht tregtarë dhe zanatçinj hebrenj jetonin në lagjen e Rabatit, por pas rindërtimit, emri i mbeti vetë kështjellës së plotë. Në dokumentet historike, kështjella zakonisht përmendet si kështjella Akhaltsikhe. Në faqet zyrtare të internetit të komunës së qytetit Akhaltsikhe dhe në faqet zyrtare në Facebook të kështjellës, emri "Kështjella Akhaltsikhe (Rabati)" ose thjesht "Kështjella Akhaltsikhe" përdoret për të përshkruar këtë vend historik.

Panorama

Panorama e Kalasë së Rabatit