Khosiyat Rustam
Khosiyat Rustam lindi në 1971 në fshatin Olmos në rrethin Chust të provincës Namangan. Ajo ka studiuar në Fakultetin e Gazetarisë të Universitetit Kombëtar të Uzbekistanit (1988-1993, në Universitetin e Letërsisë së Lartë (2001-2004), ka punuar në gazetën Tong Yulduzi (1993-1997), dhe që nga viti 2015 është kryredaktore e gazetës “Bota e librit”.[1][2][3][4]
Khosiyat Rustam | |
|---|---|
 |
Në vitin 2004 ajo u nderua me Medaljen e Lavdisë nga Presidenti i Republikës së Uzbekistanit dhe në vitin 2016 medalja përkujtimore “25 vjet Pavarësia e Uzbekistanit.” Rustam ka marrë pjesë në shumë festivale ndërkombëtare të poezisë dhe nisma letrare. Në vitin 2012, ajo fitoi konkursin në fushën e poezisë në Bursa, Turqi. Në vitin 2015, u nderua me çmimin Mikayıl ,Çmimi Ndërkombëtar Müşfiq i Azerbajxhanit. Në vitin 2018, ajo fitoi çmimin më të lartë në fushën e poezisë në Open Eurasian Festivali i Letërsisë në Tajlandë. Në vitin 2021, ishte rezidente në Universitetin e Iowa-s ,Programi Ndërkombëtar i Shkrimtarëve. Në të njëjtin vit, asaj i ështe dhēnë çmimi Rasul Rza, një çmim prestigjioz në Azerbajxhan, si dhe Çmimi Ndërkombëtar Naji Naaman i Poetëve të Botës dhe çmimi “Kalorësi i Artë”. Përveç poezisë, si shkrimtare dhe dramaturge, ajo është autore e një sërë tregimesh, poemash dhe skenarësh. Në vitin 2015 u vu në skenë shfaqja e saj “Zogu që nuk përshtatet në qiell” nga Artisti i Popullit i Uzbekistanit Mirza Azizov në një nga vendet më prestigjioze të Uzbekistanit, Muqimi Musical Teatri i Dramës. Në vitin 2016, ajo përshtati historinë e saj “Qilimi”. skenari Death Magic, si bazë për një film nga regjisori Hilol Nasimov. Si përkthyese, ajo ka përkthyer në gjuhën uzbeke poezitë e Marina Tsvetaeva, Yevgeny Yevtushenko, Anna Akhmatova, Boris Pasternak, Ramiz Ravshan, Nigar Refibeyli, Rizo Khalil, Fazıl Kısakürek, Husnu Doglarja e shumë të tjerë poetë botërorë.
Që nga viti 2015, shërben si kryeredaktore e gazetës letrare më me ndikim në Uzbekistan, Kitab Dunyosi. (Bota e librit) Ajo është anëtare e Lidhjeve të Shkrimtarëve të Uzbekistanit dhe Azerbajxhanit që nga viti 2019. Poezitë e saj janë përkthyer në më shumë se 30 gjuhë dhe librat e saj janë botuar në disa vende përtej Uzbekistanit.[5][6][7][8]
Rreth Khosiyat Rustam, libri “KHOSYAT" në gjuhën uzbekisht, përgatitur në bazë të artikujve dhe eseve të poetëve, shkrimtarëve dhe studiuesve të letërsisë me famë botërore, dhe versioni anglisht i "Khosiyat" u botua nga shtëpia botuese "ECG Londër" (Shtëpia botuese në Londër) [35]. Xhirimet vazhdojnë për një film me dy pjesë për Khosiyat Rustam, i cili po filmohet së bashku me Televizionin e Azerbajxhanit dhe Televizionin Uzbekistan.[9][10]
Librat e saj të botuar në Uzbekistan dhe jashtë saj përfshijnë Redakto
Në Uzbekistan Redakto
1. Shtëpia në qiell – Shtëpia Botuese G. Ghulam (1997)
2. Shpëtimi – Shtëpia Botuese Manaviyat (2003)
3. Veshja e zisë- Shekulli i Ri (2004)
4. Ngushëllim – Shtëpia Botuese Namangan (2005)
5. Muri – Shtëpia Botuese G. Ghulam (2006)
6. Gusht – Shekulli i Ri (2008) 7. 40:0 – Akedemnashr (2011)
8-Pushtimi- Akedemnashr (2011)
9. Forgotten Years — Dream (2014) 1
0. Retë e pakontrolluara – Uzbekistan (2019)
11. Fillimi i natës është i errët – Shekulli i ri Gjenerata (2021)
12. Hijet endacake – Letërsi (2021)
13. Fletore Brown – Shtëpia Botuese G. Ghulam (2021)
14. 44 Ditë – Arjumand Media (2021)
Jashtë vendit Redakto
1. Ditë pa të nesërme— New Books (2006) Turqi
2. Frika – Shtëpia Botuese Vector (2008) Azerbajxhan
3. Anatomia e dashurisë – Ush Kiyan (2019) Kazakistan
4. Lotë shumëngjyrësh – EGG London (2020) MB
5. Shabbo – Balogat (2020) Taxhikistan
6. Dy Diej – Günce Yayınları (2020) Turqi
7-Era që fryn – Nha Xuat Ban Hoi (2020) Vietnam
8. Pemët e zambakut – Evropë (2020) Azerbajxhan
9. Emri i saj ishte Lala – Evropë (2020) Azerbajxhan
10. Majnun tol — Turksoy (2020) Azerbajxhan
11. Erë e stuhishme – Vishnyoka (2021) Bjellorusi
12. Liria në robëri – Dolya (2021) Simferopol
13. Ylli në pëllëmbën e dorës sime – Burago (2021) Ukrainë
14. Gjurmët e zemrës — (2021) Serbia
15. Një grusht erë në Turkmenisht, Günce Yayınları (2021) Turqi
16. Tetë – Shtëpia Botuese Chetiri (2021) Rusi
17. “Unë jam këtu” – në kazakisht, shtëpia botuese Annur Sana, (2022) Kazakistan.
18. “The Thirteenth Month” – në spanjisht, Ayame-Editotial, (2022) Meksikë, Meksikë.
19. “Dritaret e hapura” (në gjuhën Karakalpake) Shtëpia botuese “Bilim”, qyteti Nukus, (2022)
20. “Find Me in Hearts”, në anglisht, ( Më gjeni në zemra) Mundus Atrium Press, (2023) SHBA
21. “Xhamat pa ngjyrë” – në arabisht, shtëpia botuese Hassanbook. Arabia Saudite, (2023)
22.Poezi dhe ditarë – në rumanisht, shtëpia botuese Bistrita-Nasaud, (2023) botuar në Rumani në nëntor.
Poetë, shkrimtarë dhe ekspertë të letërsisë me famë botërore kanë shkruar shumë artikuj, ese dhe poezi për veprën e Khosyat Rustam. Mes tyre duhen përmendur Fatbardh Amursi, Rudolf Marku, Gjekë Marinaj, Vangush Ziko, Rifat Ismailli…Për shembull, Gjekë Marinaj, poeti me famë botërore dhe themeluesi i Protonizmit, ka thënë për Khosiyat Rustam:
Khosiyat Rustam është një poete e njohur si në vendin e saj, Uzbekistan, ashtu edhe në krejt Azinë. Shumë e dashur nga lexuesit si poete, gazetare, dhe avokate e paqes, Khosiyat Rustam po fiton teren përditë e më shumë në arenën e letërsisë bashkëkohore. Zëri i saj poetik ka hyrë thellë në mendjet dhe zemrat e dashamirësve të letërsisë si një freski e nevojshme për ndryshimin e jetës për mirë në mënyrë paqësore dhe rritjen e dinjitetit njerëzor. Khosiyat Rustam është një shembull se si një grua me forcën e intelektit dhe ndjenjën e shpirtit të saj mund të bëhet një fenomen instrumental në përmirësimin e jetës sociale, politike, edukative dhe kulturore të një populli.Khosiyat Rustam është një personalitet i admirueshëm dhe një figurë publike e pazëvendësueshme si në vendin e saj, Uzbekistan, ashtu edhe më gjerë.
Me iniciativën e tij, në tetor 2020, një grup poetësh, shkrimtarësh dhe studiuesish letrarë të famshëm të botës do t'i dërgojnë një letër solidariteti Presidentit të Azerbajxhanit Ilhom Aliyev në lidhje me konfliktin e Karabakut midis Azerbajxhanit dhe Armenisë.[11] Gjatë këtyre konflikteve, poetja shkroi një poezi “Adı Lalə idi o kızın” (“Emri i saj ishte Lola, ishte vajzë”), ku shprehte dhimbjen e popullit të Karabakut dhe në tetor 2020 u botua si një libër. Poema flet për jetën e hidhur, familjen, vuajtjet dhe pikëllimet e Lolës, kujtimet e fëmijërisë, të dëbuar nga toka e të parëve të saj gjatë luftës së Karabakut. Përveç kësaj, në Azerbajxhan u botua libri “44 ditë” i Khosiat Rustam, i shkruar për luftën 44-ditore midis Armenisë dhe Azerbajxhanit.[12]
Khosiyat Rustam merr pjesë në intervista me studiues të letërsisë, shkrimtarë dhe poetë me famë botërore në gazetën "Kitob Dunyasi", duke përkthyer veprat e tyre në gjuhën uzbekisht dhe duke i sjellë ato tek lexuesit e gazetës Uzbekistan. Në të njëjtën kohë, ai ftoi disa prej tyre - poeten shqiptaro-amerikane, themeluesin e teorisë së protonizmit Gjekë Marinaj, politikanin azerbajxhanas, gazetaren Ganira Pashaeva dhe të tjerë në Uzbekistan.
Poeti dhe përkthyesi kanadezo-shqiptar Vangush Ziko përktheu në shqip poezitë e poetit uzbek Khosiyat Rustam.[13] Shkrimtari shqiptar Gjekë Marinaj e vlerësoi shumë veprën e Khosiyat Rustamit.[14] Poeti shqiptar Rifat Ismoli e vlerësoi lart veprën e poetit uzbek Hosiyat Rustam.[15] Shoqata e Shkrimtarëve Vietnamezë botoi në Vietnamisht librin "Dhimbja e erës" të poetit uzbek Khosiyat Rustam.[16][17]
Komiteti i Çmimeve Letrare të Hertfordshire Press London nominoi veprën e Khosiyat Rustam për nominimin "Zgjedhja e kritikëve". Ai u njoh si një nga poetët më të mirë modernë Uzbekistan për koleksionin e tij të poezive "Lotët shumëngjyrësh".[18]
Redakto
- ^ "Dunyo". dunyo.info. Marrë më 2023-08-10.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Ўзбек шоираси Хосият Рустамованинг китоби Лондонда чоп қилинди". El tuz (në uzbekisht). 2020-08-08. Marrë më 2023-08-10.
- ^ Ўзбек шоирасининг китоби Лондонда нашр этилди (në anglisht), marrë më 2023-08-15
- ^ Ioan, Tene (2022-11-27). "Acordarea premiilor literare de către Editura Hertfordshire Press la Londra". Clusium News (në rumanisht). Marrë më 2023-08-16.
- ^ "Xosiyat Rustamova. Yomg'ir yog'ayotgan edi…She'rlar va badialar. | Xurshid Davron kutubxonasi". kh-davron.uz. Marrë më 2023-08-10.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Хосият Рустамова — Интерпоэзия". interpoezia.org. Marrë më 2023-08-10.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Хосият Рустамова-одна из ярчайших поэтесс Узбекистана-презентует свой новый поэтический сборник в сердце Англии - Kultura.uz". www.kultura.uz. Marrë më 2023-08-10.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Archive, Our Poetry (2021-04-01). "******OUR POETRY ARCHIVE******: KHOSIYAT RUSTAM". ******OUR POETRY ARCHIVE******. Marrë më 2023-08-22.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Ўзбек шоираси Бокуда олқишланди". www.xabar.uz (në uzbekisht). Marrë më 2023-08-15.
- ^ "Ochiq derazalar". Telegram. Marrë më 2023-08-17.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ musavat.com https://musavat.com/news/dunya-yazarlarindan-azerbaycan-prezidentine-hemreylik-mektubu_741243.html?d=2. Marrë më 2024-01-03.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh|title=(Ndihmë!); Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Azərbaycanın özbək qızı! Xasiyyat Rüstəmovanın "44 gün" kitabının təqdimatı oldu - REPORTAJ (në anglisht), marrë më 2024-01-03
- ^ jeta (2023-01-11). "Mbi të vërtetat njerëzore dhe hyjnore në poezinë e Hosiat Rustam - Nga Vangjush Ziko". Flas Shqip. Marrë më 2024-01-03.
- ^ san‘ati, O‘zbekiston adabiyoti va (2023-08-24). "РУҲИЯТ ВА ҚАЛБ КЕЧИНМАЛАРИ". Teletype (në anglisht). Marrë më 2024-01-03.
- ^ "Poezia e Xosiyat Rustamova vjen në shqip nga Rifat Ismaili". Albspirit (në anglishte amerikane). 2023-12-19. Marrë më 2024-01-03.
- ^ Nguyệt, Phạm (2021-06-29). "Vết chạm tế vi bởi "Hình xăm của gió" - Thơ Khosiyat Rustam - Văn Chương Phương Nam" (në vietnamisht). Marrë më 2024-01-03.
- ^ admin (2023-10-03). "MË GJENI NË ZEMRA - Poetja uzbekistanase Xosiyat Rustamova". FJALA e LIRË. Marrë më 2024-01-03.
- ^ Madrid, Diaspora (2022-11-27). "Acordarea premiilor literare de către Editura Hertfordshire Press!". Blog DiasporaMadrid.com (në rumanisht). Marrë më 2024-01-03.