Konkurrenca
Konkurenca është një rivalitet ku dy ose më shumë palë përpiqen për një qëllim të përbashkët që nuk mund të ndahet: ku fitimi i njërës është humbja e tjetrit (një shembull i të cilit është një lojë me shumë zero).[1] Konkurenca mund të lindë midis subjekteve të tilla si organizma, individë, grupe ekonomike dhe sociale, etj. Rivaliteti mund të jetë mbi arritjen e çdo qëllimi ekskluziv, duke përfshirë njohjen.
Konkurenca ndodh në natyrë, midis organizmave të gjallë që bashkëjetojnë në të njëjtin mjedis. Kafshët konkurrojnë mbi furnizimet me ujë, ushqimin, bashkëshortët dhe burimet e tjera biologjike. Njerëzit zakonisht konkurrojnë për ushqim dhe bashkëshortë, megjithëse kur plotësohen këto nevoja, shpesh lindin rivalitete të thella mbi kërkimin e pasurisë, pushtetit, prestigjit dhe famës kur ndodhen në një mjedis statik, të përsëritur ose të pandryshueshëm.[2] Konkurenca është një parim kryesor i ekonomive të tregut dhe biznesit, i lidhur shpesh me konkurencën e biznesit pasi kompanitë janë në konkurencë me të paktën një firmë tjetër mbi të njëjtin grup klientësh. Konkurenca brenda një kompanie zakonisht stimulohet me qëllimin më të madh të takimit dhe arritjes së cilësisë më të lartë të shërbimeve ose produkteve të përmirësuara që kompania mund të prodhojë ose zhvillojë.
Konkurenca shpesh konsiderohet të jetë e kundërta e bashkëpunimit; megjithatë, në botën reale, përzierjet e bashkëpunimit dhe konkurencës janë normë.[3] Në ekonomi, siç argumentoi filozofi R. G. Collingwood "prania e këtyre dy të kundërtave së bashku është thelbësore për një sistem ekonomik. Palët në një veprim ekonomik bashkëpunojnë në garë, si dy shahistë". Strategjitë optimale për arritjen e qëllimeve studiohen në degën e matematikës të njohur si teoria e lojës.
Konkurenca është studiuar në disa fusha, duke përfshirë psikologjinë, sociologjinë dhe antropologjinë. Psikologët socialë, për shembull, studiojnë natyrën e konkurencës. Ata hetojnë nxitjen natyrore të konkurencës dhe rrethanat e saj. Ata gjithashtu studiojnë dinamikën e grupit, për të zbuluar se si shfaqet konkurenca dhe cilat janë efektet e saj. Ndërkohë, sociologët studiojnë efektet e konkurencës në shoqërinë në tërësi. Për më tepër, antropologët studiojnë historinë dhe parahistorinë e konkurencës në kultura të ndryshme. Ata gjithashtu hetojnë se si konkurenca u shfaq në mjedise të ndryshme kulturore në të kaluarën dhe se si konkurenca është zhvilluar me kalimin e kohës.
Shiko edhe
RedaktoReferime
Redakto- ^ Smith, Ken G.; Ferrier, Walter J.; Ndofor, Hermann (2017-11-26), Hitt, Michael A.; Freeman, R. Edward; Harrison, Jeffrey S. (red.), "Competitive Dynamics Research: Critique and Future Directions", The Blackwell Handbook of Strategic Management (në anglisht), Oxford, UK: Blackwell Publishing Ltd, fq. 309–354, doi:10.1111/b.9780631218616.2006.00012.x, ISBN 978-1-4051-6402-3, marrë më 2022-09-11
- ^ Cabral, J. Centurion; Garcia, Calebe Mattos; Solano, Maiara; de Almeida, Rosa Maria Martins (2022-12-29). "More than a feeling: Effects of competitive asymmetry on human emotions". The Journal of General Psychology (në anglisht): 1–27. doi:10.1080/00221309.2022.2160427. ISSN 0022-1309. PMID 36579926. S2CID 255292057.
- ^ "Competition". Sociology Guide. Arkivuar nga origjinali më 17 mars 2022. Marrë më 2022-09-11.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)