Libri i Zbulesës
Libri i Zbulesës ose Libri i Apokalipsit është libri i fundit i Dhiatës së Re (dhe për rrjedhojë libri i fundit i Biblës së Krishterë). E shkruar në greqishten koine, titulli i saj rrjedh nga fjala e parë e tekstit: apokalipsis, që do të thotë 'shpërfaqje' ose 'zbulesë'. Libri i Zbulesës është i vetmi libër apokaliptik në kanunin e Dhiatës së Re.[a] Ajo zë një vend qendror në eskatologjinë e krishterë.
Autori e quan veten thjesht si "Gjoni" në tekst, por identiteti i tij i saktë mbetet një pikë debati akademik. Shkrimtarët e krishterë të shekullit të dytë si Papias i Hierapolisit, Justin Martiri, Ireneu, Melito i Sardës, Klementi i Aleksandrisë dhe autori i fragmentit Muratorian e identifikojnë Gjon Apostullin si "Gjonin" e Zbulesës.[1][2] Studimet moderne përgjithësisht kanë një pikëpamje të ndryshme,[3] ku shumë mendojnë se asgjë nuk mund të dihet për autorin, përveç se ai ishte një profet i krishterë.[4] Studiuesit teologjikë modernë e karakterizojnë autorin e Librit të Zbulesës si "Gjoni i Patmos". Pjesa më e madhe e burimeve tradicionale e datojnë librin në mbretërimin e perandorit romak Domitian (81–96 pas Krishtit), të cilat provat tentojnë ta konfirmojnë.[5][b]
Libri përfshin tre gjini letrare: epistolar, apokaliptik dhe profetik.[7] Fillon me Gjonin, në ishullin Patmos në detin Egje, duke iu drejtuar letra "Shtatë Kishave të Azisë". Më pas ai përshkruan një sërë vegimesh profetike, duke përfshirë figura të tilla si Dragoi me Shtatë Krerë, Gjarpri dhe Bisha, të cilat kulmojnë me Ardhjen e Dytë të Jezusit.
Imazhet e errëta dhe ekstravagante kanë çuar në një shumëllojshmëri të gjerë interpretimesh të krishtera. Interpretimet historiciste e shohin Zbulesën si një këndvështrim të gjerë të historisë, ndërsa interpretimet preteriste e trajtojnë Zbulesën si kryesisht duke iu referuar ngjarjeve të Epokës Apostolike (shekulli I), ose, më së fundi, rënies së Perandorisë Romake Perëndimore në shekullin e 5-të. Futuristët, ndërkohë, besojnë se Zbulesa përshkruan ngjarjet e së ardhmes me shtatë kishat që rriten në trupin e besimtarëve gjatë gjithë epokës, dhe një rishfaqje ose sundim të vazhdueshëm të një sistemi greko-romak me aftësi moderne të përshkruara nga Gjoni në mënyra të njohura për të; dhe interpretimet idealiste ose simbolike konsiderojnë se Zbulesa nuk u referohet njerëzve ose ngjarjeve aktuale, por është një alegori e rrugës shpirtërore dhe e luftës së vazhdueshme midis së mirës dhe së keqes.
Shiko edhe
RedaktoReferime
Redakto
Gabim referencash: Etiketat <ref> ekzistojnë për një grup të quajtur "lower-alpha", por nuk u gjet etiketa korresponduese <references group="lower-alpha"/>
- ^ Carson, Don (2005). An Introduction to the New Testament (bot. 2nd). Grand Rapids, Michigan: Zondervan. fq. 465ff. ISBN 978-0-310-51940-9.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Holmes, Michael (2007). The Apostolic Fathers: Greek Texts and English Translations. Baker Academic. fq. 749ff. ISBN 978-0801034688.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Collins 1984, f. 28.
- ^ Bauckham 1993, f. 2.
- ^ Stuckenbruck 2003, ff. 1535–1536.
- ^ Behr, John (2019). John the Theologian and his Paschal Gospel. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-257444-2.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Stuckenbruck 2003, f. 1536.