Lockheed SR-71 Blackbird
Lockheed SR-71 "Blackbird" është një aeroplan zbulimi strategjik me rreze të gjatë, lartësi të madhe, Mach 3+ i zhvilluar dhe prodhuar nga kompania amerikane e hapësirës ajrore Lockheed Corporation. SR-71 ka disa pseudonime, duke përfshirë "Blackbird" dhe "Habu".[1]
SR-71 u zhvillua si një projekt i zi nga avioni zbulues Lockheed A-12 gjatë viteve 1960 nga divizioni i Lockheed's Skunk Works. Inxhinieri amerikan i hapësirës ajrore Clarence "Kelly" Johnson ishte përgjegjës për shumë nga konceptet inovative të avionit. Forma e SR-71 bazohej në atë të Lockheed A-12, i cili ishte një nga avionët e parë që u projektua me një seksion tërthor radar të reduktuar. Fillimisht, një variant bombardues i A-12 u kërkua nga Curtis LeMay, përpara se programi të fokusohej vetëm në zbulimin. SR-71 ishte më i gjatë dhe më i rëndë se A-12, duke e lejuar atë të mbante më shumë karburant si dhe një kabinë me dy vende. Ekzistenca e SR-71 u zbulua për publikun në korrik 1964; ai hyri në shërbim në Forcën Ajrore të Shteteve të Bashkuara (USAF) në janar 1966. Në 1989, USAF tërhoqi SR-71, kryesisht për arsye politike; disa u riaktivizuan shkurtimisht gjatë viteve 1990 përpara daljes në pension të tyre të dytë në 1998. NASA ishte operatori i fundit i Blackbird, duke e përdorur atë si një platformë kërkimore; doli sërish në pension në vitin 1999.[2]
Pajisjet e misionit për rolin e zbulimit ajror të avionit përfshinin sensorë të inteligjencës së sinjaleve, radar ajror me pamje anash dhe një kamerë. Gjatë misioneve, SR-71 operoi me shpejtësi dhe lartësi të mëdha (3.2 Mach dhe 85,000 këmbë, 25,900 metra), duke e lejuar atë të kapërcejë ose të shmangë plotësisht kërcënimet. Nëse zbulohej një lëshim i raketës tokë-ajër, veprimi standard evaziv ishte thjesht përshpejtimi dhe tejkalimi i raketës. Mesatarisht, çdo SR-71 mund të fluturonte një herë në javë për shkak të kthesës së zgjatur të kërkuar pas rikuperimit të misionit. U ndërtuan gjithsej 32 avionë; 12 humbën në aksidente dhe asnjë nuk humbi nga aksioni i armikut.[3][4]
Që nga pensionimi i tij, roli i SR-71 është marrë nga një kombinim i satelitëve të zbulimit dhe mjeteve ajrore pa pilot (UAV); një pasardhës i propozuar UAV, SR-72, është në zhvillim e sipër nga Lockheed Martin dhe është planifikuar të fluturojë në vitin 2025. Që nga viti 2023 SR-71 mban rekordin botëror, të cilin e vendosi në vitin 1976, si avioni i drejtuar nga ajri më i shpejtë. , mbajtur më parë nga Lockheed YF-12 përkatës.[5][6][7]
Shiko edhe
RedaktoReferime
Redakto- ^ Crickmore 1997, p. 64.
- ^ Gibbs, Yvonne (1 mars 2014). "NASA Armstrong Fact Sheet: SR-71 Blackbird". NASA. Arkivuar nga origjinali më 23 nëntor 2016. Marrë më 6 korrik 2022.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Landis and Jenkins 2005, pp. 98, 100–101.
- ^ Pace 2004, pp. 126–127.
- ^ Landis and Jenkins 2005, p. 78.
- ^ Pace 2004, p. 159.
- ^ "Records: Sub-class : C-1 (Landplanes) Group 3: turbo-jet." records.fai.org. Retrieved: 30 June 2011.