Motoçiklizëm

Motoçiklizmi është një fushë e gjerë që përfshin të gjitha aspektet sportive të motoçikletës. Disiplinat nuk janë të gjitha garat ose ngjarjet me shpejtësi kohore, pasi disa disiplina testojnë aftësi të ndryshme të garuesit të një konkurrenti.

Fillimi

Gara e pare që u mbajt në rrugën e re të konstruktuar në Indianapolis ishte "National Motorcycle Race Meet" në v. 1909. Furrtari 'Erwin Xhorxh', një entuziast i hershëm me një biçikletë të motorizuar, të blerë nga një indian në v. 1908, fitoi garën e parë dhe të fundit të mbajtur në motoçiklizëm në rrugën e re të konstruktuar dhe të shtruar me kocka(tulla), gati një shekull më herët, më 14 gusht 1909.

Historia

Lëvdata 60 vjetore e historisë, i takon MotoGP e cila është më e vjetra nga të gjitha Kampionatet Botërore në Motoçiklizëm- konkurrenca e saj e parë vjetore është mbajtur në vitin 1949. Nga vitet e hershme 1900 garat në motoçiletë u mbajtën në vende të ndryshme dhe në vitin 1938 paraardhësit të FIM aktuale, FICM (Fédération Internationale des Klubet Motocyclistes), njoftuan një Kampionat Europian. Megjithatë, fillimi i Luftës së Dytë Botërore ndërpreu konkursin, pastaj pas luftës mori kohë për të bërë në dispozicion për karburant, para se të mund të krijohet një varg i të vërtetave ndërkombëtare.

Ditët e Shpejta

Kur Kampionati i parë zyrtarë Botëror në vitin 1949, u mbajt në Grand Prix gara ajo përbëhej nga katër klasa, në klasën 500cc ishte përurimi me titullin “Kryeministri” duke u fitua nga motoçiklisti britanik Graham Leslie mbi makinerin Ajs. Një tjetër Britanik, Freedie Firth(Velocette) mori titullin e parë që ishte fituar ndonjëherë në 350cc në Kampionatet Botërore, ndërsa italianët Bruno Ruffo (Moto Guzzi) dhe Nello Pagani (Mondial) ishin të parë në 250cc dhe 125cc respektivisht edhe në Kampionatin Botërorë. Në Kampionat 600cc kuajsh në të njëjtën sezon u fitua nga britanikët Eric Oliver dhe Denis Jenkinson me makineri Norton, edhe pse u bë një konkurrencë në kategori 500cc në vitin 1951. Prodhuesit italian të tillë si Mondial, lartpërmendur dhe firma Moto Guzzi, së bashku me kompani të tilla si Gilera dhe MV Agusta, e dominuar kampionatin botëror gjatë viteve 1950, duke reflektuar fuqinë e industrisë së vendit në atë kohë në motoçiklizëm. MV Agusta ishin veçanërisht fëmijë në fund të dekadës, duke marrë një spastrimi të pastër të titujve të Botës në të gjitha katër kategoritë për tre sezonet 1958-1960 - ndërsa duke e arritur dominimin e tyre në klasë 500cc ishte i pathyer prej 17 vjetësh nga 1958 deri 1974.

Vitet gjashtëdhjetë lëkundës

Gjatë viteve të '60s, industritë japoneze të motoçiklizmit filluan të kenë sukses dhe gjatë kësaj dekade shumë prodhues filluan të marrin pjesë në garat e MotoGP moderne, të tilla si Honda, Suzuki dhe Yamaha, arritën të marruin titullin e tyre të parë, fituan Kampionatin Botëror në të gjitha kategorit 125cc, 250cc dhe 500cc, si dhe ata njoftuan veten në garat e Grand Prix. Suzuki një sukses të madh e të veçantë e gëzoi në një klasë të re 50cc i cili u paraqit në vitin 1962.

Vitet e '60s më vonë sollën fillimin e ditëve të lavdisë përLegjendëd e MotoGP Giacomo Agostini - vozitësi më i suksesshëm në konkurrencën e historinë së Kampionatit Botëror. Deri në epokën moderne vozitësit konkuruan rregullisht në dy apo tri klasa në të njëjtën kohë dhe Agostini mori 10 e 15 titujve në pesë sezonet e tij të njëpasnjëshme si kampion i dyfishtë në 350cc dhe 500cc –e njëjta periudhë e artë fillon në vitin 1968, për MV Agusta. Në këtë kohë shpenzimet lidhur me shkallëzimin e garave në Grand Prix kishin arritur një nivel të tillë që disa firma japoneze u tërhoqën nga konkurrenca - Yamaha kishte mbetur vetëm, në fund të viteve '60s. Në përgjigje të tillë, FIM futi rregulla që i kufizonte vetëm motorët me një cilindër në klasën 50cc, dy cilindra në 125cc dhe 250cc, dhe katër cilindra në 350cc dhe 500cc.

Niveli Hapësinor i Fushës

Në periudhën që pasoi sheshi nën nivel lojërash ku fiton titullin e firmave nga Evropa (Bultaco, Kreidler, Morbidelli, MV Agusta), Japonia (Kawasaki, Suzuki, Yamaha) dhe Amerika e Veriut (Harley Davidson) - me firmat japoneze më në fund thyen klasën shqip “Kryeministri” me kapje për fyti MV Agusta nga mesi i viteve 1970. Pas një ndërprerje prej gati 12 vjet nga gara, Honda u bashkua me kampionatin botëror në fund të viteve 1970 dhe 1983 ato kishin ndryshuar filozofinë e tyre nga përdorimi i 4-makinerive stroke për të ndërtuar V3 500 2-strokes, i njohur si NS500, në të cilën Fredi Spencer mori titullin e Kampionatit Botëror në 500cc - kampionatin e tij të parë që të fitojë para për kthimin e tyre nga Honda në Grand Prix. Gara e sezonit të mëparshëm në klasë 350cc ishte sjellë në një përfundim për konkurrencë pas 34 vite, duke lënë katër klasa në Kampionatin Botëror - 50cc, 125cc, 250cc dhe 500cc –më pas klasa 50cc është zëvendësur nga një klasë e re 80cc në vitin 1984. Një çështje e shkurtër kishte jetuar, 80cc në Kampionatin Botëror u kundërshtua për vetëm gjashtë sezone, duke i dhënë katër tituj për “Derbin”, u vendosën tre mirësjellje për spanjollin Jorge Martinez.

Mosha Moderne

Para rishikimit të rregulloreve që sollën lëvizje në konkurrencën 990cc 4-stroke kundër klasës “Kryeministri” - në përputhje me trendet moderne dhe inxhinierin e prodhimit - një kalorës i ri italian i quajtur Valentino Rossi mori ndonjëherë titullin e fundit në 500cc në Honda më 2001 në makineri, dukshëm fitoi edicionin e vitit 1997 të kampionatit në 125cc, dhe në tremujorin e parë të vitit 1999 mori kurorën “LITËR” me Aprilia. Pas ri-klasifikimit të Kampionatit Botëror të MotoGP në vitin 2002 dhe futjen e 990cc gara, Rossi vazhdoi të fitojë katër tituj radhazi më tej, dy me Honda dhe dy pas një lëvizje të bujshme në Yamaha. Në sezonet e fundit, kategorit me cilindër më të ulët u përjashtuan për pregatitje nga ngasësit e ri evropian dhe MotoGP në Aprilia e Honda motorë, me Dani Perdosa kuadër trendi me tre tituj të njëpasnjëshme - një në 125cc në vitin 2003, i ndjekur nga dy në 250cc - mbizotërues në Honda para se ta lëvizte klasën në “Kryeministri”. Në sezonin e tij të parë në MotoGP, Pedrosa në goditjen e tij të përbashkët në Honda-Repsol me vozitësin amerikan Nicky Hayden, agresivitet i të cilit kishte hipur në përputhje por i dha atij titullin e vitit 2006 dhe për lavdi Rossi përfundoi në procesion vjetor. Në fillim të sezonit 2007, rregullat t reja kufizonin numrin e gomave të përdorura në fundjavën e Grand Prix dhe një reduktim në madhësinë e motorit prej 990cc në 800cc i cili u barazoi përsëri në fushën e lojës MotoGP - Bridgestone-i pajisur me vozitës si Casey Stoner, Ducati-Marlboro, del si vozitësi i parë njeri i shquar i kohës së re, si i arratisur fiton Kampionatin Botërorë të vitit 2007. Në vitin 2008, megjithatë, Rossi u kthye në majë, duke marrë titullin e tij “Kryeministri” i gjashtë klasave, me një klasifikim shumë të largët në renditjeje.

Artikujt e Prodhimit - Emrat Kryesor

Lista e mëposhtme ofron statistikat kryesore të prodhuesve kryesorë të cilët kanë marrë pjesë në kampionatin botëror gjatë gjashtë dekadave të fundit (statistika të sakta si për fund të sezonit 2008):

Emri	Titujt
Ajs	1 herë titullin e konstruktorëve Botërorë, 9 fitore në të gjitha klasat
Aprilia	16 tituj të Konstruktorëve Botërorë, 254 fitore në të gjitha klasat
Derbi	8 tituj të Ndërtuesve Botërorë, 91 fitore në të gjitha klasat
Ducati	1 herë titullin e konstruktorëve Botërorë, 28 fitore në të gjitha klasat
Garelli	5 tituj të Ndërtuesve Botërorë, 51 fitore në të gjitha klasat
Girela	5 tituj të Ndërtuesve Botërorë, 53 fitore në të gjitha klasat
Kreidler	7 tituj të Ndërtuesve Botërorë, 71 fitore në të gjitha klasat
Harley Davidson	1 herë titullin e konstruktorëve Botërorë, 28 fitore në të gjitha klasat
Honda	59 tituj të Konstruktorëve Botërorë, 623 fitore në të gjitha klasat
Kawasaki	9 tituj të Ndërtuesve Botërorë, 85 fitore në të gjitha klasat
Mondial	5 tituj të Ndërtuesve Botërorë, 18 fitore në të gjitha klasat
Moto Guzzi	6 tituj të Ndërtuesve Botërorë, 45 fitore në të gjitha klasat
MV Agusta	37 tituj të Ndërtuesve Botërorë, 275 fitore në të gjitha klasat
Norton	4 tituj të Ndërtuesve Botërore, 41 fitore në të gjitha klasat
Suzuki	15 tituj të Konstruktorëve Botërorë, 155 fitore në të gjitha klasat
Yamaha	35 tituj të Konstruktorëve Botërorë, 440 fitore në të gjitha klasat

Lidhje të Jashtme

http://www.motogp.com/

http://www.motogp.com/en/MotoGP+Basics/history Arkivuar 12 shtator 2013 tek Wayback Machine