Megalodoni (Otodus megalodon), që do të thotë "dhëmbi i madh", është një specie e zhdukur e peshkaqenit skumbri që ka jetuar afërsisht 23 deri në 3.6 milion vjet më parë (Mya), nga Mioceni i Hershëm deri në epokat e Pliocenit. Më parë mendohej se ishte një anëtar i familjes Lamnidae dhe një i afërm i ngushtë i peshkaqenit të madh të bardhë (Carcharodon carcharias). Megjithatë, tani klasifikohet në familjen e zhdukur Otodontidae, e cila u nda nga peshkaqeni i madh i bardhë gjatë Kretakut të Hershëm.

Modeli i nofullave të peshkaqenit megalodon në Muzeun Amerikan të Historisë Natyrore, në Nju Jork.

Ndërsa konsiderohet si një nga grabitqarët më të mëdhenj dhe më të fuqishëm që ka jetuar ndonjëherë, megalodoni njihet vetëm nga mbetjet fragmentare, dhe pamja e tij dhe madhësia maksimale janë të pasigurta. Shkencëtarët ndryshojnë nëse do t'i ngjante më shumë një versioni më të trashë të peshkaqenit të madh të bardhë, peshkaqenit të balenës (Rhincodon typus), peshkaqenit të gëlltit (Cetorhinus maximus) ose peshkaqenit tigër të rërës (Carcharias taurus). Vlerësimi më i fundit me gamën më të vogël të gabimeve sugjeron një vlerësim maksimal të gjatësisë deri në 20.3 metra, megjithëse gjatësitë modale vlerësohen në 10.5 metra. Ekstrapolimi nga një qendër vertebrale me dimensione të bazuara në peshkaqenin e madh të bardhë sugjeron që një megalodon rreth 16 metra i gjatë peshon deri në 48 tonë, 17 metra i gjatë, peshon deri në 59 tonë dhe 20.3 metra i gjatë (gjatësia maksimale) peshon deri në 103 ton. Ekstrapolimi nga një kolonë vertebrale dhe rindërtimi i një modeli 3D me dimensione të bazuara në të gjithë peshkaqenë lamnid ekzistues sugjeron se një individ 16 metra i gjatë mund të ketë qenë shumë më i madh se vlerësimet e mëparshme, duke arritur një tepricë prej 61.5 tonësh në masë trupore; një individi të kësaj madhësie do t'i duhej të konsumonte 98,175 kcal në ditë. Dhëmbët e tyre ishin të trashë dhe të fortë, të ndërtuar për të kapur gjahun dhe për të thyer kockat, dhe nofullat e tyre të mëdha mund të ushtronin një forcë pickimi deri në 108.500 deri në 182.200 njuton.

Sculpture of a giant shark mounted on display in a museum next to a mounted shark jawbone
Skulpturë në Muzeun e Evolucionit në Puebla, Meksikë.

Megalodoni ndoshta kishte një ndikim të madh në strukturën e komuniteteve detare. Të dhënat fosile tregojnë se ai kishte një shpërndarje kozmopolite. Ndoshta synonte pre e madhe, si balenat, fokat dhe breshkat e detit. Të miturit banonin në ujërat e ngrohta bregdetare dhe ushqeheshin me peshq dhe balena të vogla. Ndryshe nga e peshkaqeni i madh i bardhë, i cili e sulmon gjahun nga pjesa e poshtme e butë, megalodoni ndoshta përdori nofullat e tij të forta për të thyer zgavrën e gjoksit dhe për të shpuar zemrën dhe mushkëritë e gjahut të tij.

Black-and-white photo of a man sitting inside a megalodon jaw reconstruction.
Rindërtimi nga Bashford Dean më 1909.
A white megalodon tooth on the palms of a person. On the right side of the image is a ruler. The tip of the tooth starts at zero and ends at the seventeen centimeter marker on the ruler.
Dhëmbi në krahasim me dorën

Kafsha u përball me konkurrencën nga cetacet që hanë balena, të tilla si Livyatan dhe balenat e tjera të spermës makroraptoriale dhe ndoshta balenat vrasëse më të vogla të paraardhësve. Duke qenë se peshkaqeni preferonte ujërat më të ngrohta, mendohet se ftohja oqeanike e lidhur me fillimin e epokave të akullnajave, së bashku me uljen e nivelit të detit dhe humbjen e zonave të përshtatshme për çerdhe, mund të kenë kontribuar gjithashtu në rënien e tij. Një reduktim në diversitetin e balenave baleen dhe një zhvendosje në shpërndarjen e tyre drejt rajoneve polare mund të ketë reduktuar burimin kryesor të ushqimit të megalodonit. Zhdukja e peshkaqenit përkon me një prirje gjigantizmi në balenat baleen.

Shiko edhe

Redakto

Referime

Redakto