Prokopi i Gazës
Prokopi i Gazës ( rr. 465–528 pas Krishtit) ishte një sofist dhe retorik i krishterë, një nga përfaqësuesit më të rëndësishëm të shkollës së famshme të vendlindjes së tij. Këtu ai kaloi pothuajse tërë jetën e tij duke mësuar dhe shkruar dhe nuk mori pjesë në lëvizjet teologjike të kohës së tij. Në shkrimet e tij gjejmë të dhëna edhe për Ilirinë dhe ilirët.
Përmbledhje Redakto
Nuk dihet shumë për jetën e tij, përveq pak të dhënave që gjenden në letrat e tij dhe në encomiumin nga nxënësi dhe pasuesi i tij Choricius . Ai ishte autor i shumë veprave retorike dhe teologjike. Nga të parët, ekziston vetëm panegjiriku i tij për perandorin Anastasius ; përshkrimi i Hagia Sophia dhe monodia për shkatërrimin e saj të pjesshëm nga një tërmet janë të rreme.
Letrat e tij (162 në numër), drejtuar personave të rangut, miqve dhe kundërshtarëve letrarë, hedhin dritë të vlefshme mbi gjendjen e retorikës sofistike të periudhës dhe karakterin e shkrimtarit. Fragmenti i një traktati polemik kundër Proclus neoplatonist tani i është caktuar Nikolaus, kryepeshkop i Methones në Peloponez (rreth shek. XII).
Shkrimet teologjike të Prokopit përbëhen nga komente mbi Oktateukun, librat e Mbretërve dhe Kronikave, Isaias, Fjalët e Urta, Kënga e Këngëve dhe Eklisiastiu . Ato janë ndër shembujt më të hershëm të formës "catenike" ( catena, zinxhir) të komentimit, të përbërë nga një seri ekstraktesh nga etërit, të rregulluara, me shtesa të pavarura, për të sqaruar pjesët e shkrimit në fjalë. Fotius (kod. 206), duke fajësuar përhapjen e këtyre komenteve, vlerëson mësimin dhe stilin e shkrimtarit, të cilin, megjithatë, e konsideron tepër të zbukuruar për këtë qëllim.
Botime të plota të veprave të Prokopit në Migne, Patrologia Graeca, lxxxvii; letrat edhe në Epistolographi graeci, ed. R. Hercher (1873); shih gjithashtu K. Seitz, Die Schule von Gaza (1892); L. Eisenhofer, Procopius von Gaza (1897); njoftime të mëtejshme bibliografike në K Krumbacher, Geschichte der byzantinischen Litteratur (1897) dhe artikulli nga G. Kruger në Realencyclopädie für protestantische Theologie të Herzog-Hauck (1905).
Shih edhe Redakto
Literatura Redakto
- Procopius Gazaeus. Opuscula rhetorica et oratoria, edidit E. Amato, Berolini-Novi Eboraci 2009.
- Eugenio Amato (ed.), Rose di Gaza: gli scritti retorico-sofistici e le Epistole di Procopio di Gaza (Alessandria: Edizioni dell'Orso, 2010) (Hellenica, 35).
- A. Corcella, "Tre nuovi testi di Procopio di Gaza: una dialexis inedita e due monodie già attribuite a Coricio", Revue des études tardo-antiques 1 (2011-2012), pp. 1–14.
- E. Amato, "Un discorso inedito di Procopio di Gaza: In Meletis et Antoninae nuptias", Revue des études tardo-antiques 1 (2011-2012), pp. 15–69.