"Referendum apo Kosova e administruar" i autorit Sylë Arifi. Botuar në Prishtinë në vitin 2006. Ky libër, paraqet një përpjekje te autorit për analiza dhe trajtime të subjektit politik, institucional, dhe shoqëris civile, që edhe pas shtat vitesh nga çlirimi i Kosovës, kontributin e pamjaftuar në fushën politike dhe diplomatike, për avancim në zgjidhjen e çështjes së Kosovës. Angazhimet e autorit për vlerësime reale në fushën e publicistikës, për subjekin politik dhe institucional për të qenë në nivel të përgjegjësisë, si pjesë e kontributeve për ta konkretizuar të drejten e natyreshme dhe historike të popullit të Kosovës për Shtet Sovran. Në pjesët e këtij libri, autori ka bërë përpjekje, në ndriçimin e shumë aspekteve me disa analiza në aspektin analitik, në periudha të ndryshme duke menduar se administrimi ndërkombëtar i Kosovës nuk e ka dhënë kontributin e mjaftuar për tu shpejtuar zgjidhja e statusit final të Kosovës. Subjekti i ynë politik dhe institucional duhet të jetë i mbeshtetur në argumente shkencore dhe historike me analiza për të qenë në nivel të pergjegjesis politike në mbrojtje të interesit të përgjithshëm të popullit në Kosovë. Përpjekjekjet e subjektit tonë politik për ta bërë pavarësinë e plotë të Kosovës, në proces, është jo i mjaftuar në kontest të favoreve nderkombetare për definimin e këtij procesi popullit të Kosovës për vetëvendosje. Shtatë vite pas çlirimit të Kosovës nga UÇK-ja e ndihmuar nga populli i Kosovës dhe faktori ndërkombëtar, vazhdon të mbetemi nën adminisrim nderkombetar. Vazhdoin, ende shumë vështirësitë dhe pengesa për ta realizuar aktin juridiko-kushtetues të vetvendosje për popullin e Kosovës. Vlerat e luftës çlirimtare dhe kontributet e popullit të Kosovës ende nuk jan duke u vlersuar, çmuar dhe rrespektuar nga faktori nderkombetar në masen e duhur, dhe kjo mjerishtë dhe nga një pjesë e faktorit politik vendor që eshtë gjithnjë më i vetmuar. Një pjesë e subjektit politik vendor ende i jep të drejtë vetës të japë vlerësime se çlirimin, lirinë dhe demokracinë në Kosovë e kanë sjellë të tjerët, pa e njohur dhe vlersuar rolin vendimtar te ushtrisë çlirimtare. Autori, me analiza të bëra, në kët libri i ka kushtuar vëmendje të veqant disa nga shumë momenteve aktuale të proceseve politike dhe institucionale që po i kalon Kosova në keto shtat vitesh nga çlirimit i Kosovës. Vemendje te veçant autori i ka kushtuar presionit nderkombetar ndaj ish udhehqjes politiko-ushtarake të UQK-së, dhe burgosjës së tyre jo vetem nga Gjykata nderkombetre e Hagës por dhe nga gjyatat e vendit. Decentralizimi dhe perpjekja nderkombatren për te vazhdur negociatat Prishtin Beograd, jan vetem një arsye më shumë për të fitur në kohë skenaret nderkombetare, që nuk shkoin në favor të zgjidhjës së çeshtjës se Kosovës karshi proqeseve politiko-diplomatike në hapsira ballkanike, duke veçuar krijimin e dy shtetve te reja Mali i zi pas shpalljës së pamvarsis dhe Sebisë si trashigimtar e ish jugosllavisë. Plani i Mitrovices, ka zen një vend analze në kete libër, si dhe tentim i skenareve nderkombetare dhe serbe për ta krijur si poroblem etnik sebë me tendencë për ndarje të kesaj pjese nga Kufi i sotem i kosovës dhe bashkangjitejen e sajë me Serbin. Kompleks i problemeve politike, ekonomike dhe diplomatike për një rol më aktiv të subjektit politik dhe institucional vendor sigurisht se do ta kishte shtuar dhe detyrimin e faktorit ndërkombëtar, për ta shpejtuar zgjidhjen e çeshtjës së Kosovës tani më pas shtat vitesh qe nga konferenca nderkombetare e Rambujes. Edhe ky libër si shumë të tjerë të ke saj natyre në fushen e puplicistikës, të botuara dhe që do të shkruhen në të ardhmën janë domosdoshmeri për t'i ndihmuar përpjekjet e popullit shqiptar për të vendosur për të drejten e tij historke për liri dhe pamvarësi si të gjithë popujt tjerë në keto hapsira Evropjane.