Sabelianët
Sabellians është një etnonim për një grup Italik popujsh apo fisesh që jetonin në qendër ose në jug të Italisë në kohën e rritjes sëRomeës. Emri u përdor për herë të parë nga Niebuhr[1] dhe përfshinte Sabinët, Marsët, Marrucinët dhe Vestinët. Plini në një pasazh thotë se Samnites quheshin gjithashtu Sabelli,[2] dhe kjo konfirmohet nga Straboni.[3] Emri Sabellus gjithashtu gjendet te Livy dhe shkrimtarë të tjerë Latinë, si formë mbiemërore e për Samnitë, edhe pse asnjëherë për emrin e një kombi;[4] por përdoret shpesh, sidomos nga poetët thjesht si ekuivalent për mbiemrin Sabinë.[5]
Në përdorimin modern është gjithashtu një sinonim për tërë, ose vetëm pjesë të disa popuj Osco-Umbrianë dhe presupozohet qe ka qenë endomini i tyre endonym etnik nga rrënja e italishtes së vjetër sabh- [6] si më poshtë:
- Rrënjë e italishtes së vjetër - indoeur. *sabh- > osco-umbrian *saf- (Safineis, Safinìm)
- Rrënjë e italishtes së vjetër - indoeur. *sabh- > lat. sab- (Sabini, Sabelli, Samnites, Samnium)
e rrjedhimisht:
- *safno->*safnio>Safinìm>Samnium
- *safio->Safini>Sabini
e gjithashtu
- oscan Safineis > lat. Samnites.[7]
Strabo në Gjeografinë e tij (V, 3, 1) shkruan: Sabinët jo vetëm janë një race shumë e vjetër, po janë edhe banorë indigjenë. (edhe Picentininët edhe Samnitët janë kolonistë nga Sabinët, Lukanët nga Samnitët dhe Bretët nga Lukanët).[8]
Burimet
Redakto- ^ vol. i. p. 91; William Smith, Dictionary of Greek and Roman Geography, "Sabini".
- ^ Plin. H.N., iii. 12. §. 17
- ^ Strabo, volume v.
- ^ Liv. viii. 1, x. 19
- ^ Virg. G. ii. 167, Aen. vii. 665; Hor. Carm. iii. 6. 37; Juv. iii. 169.
- ^ Giacomo Devoto, Gli Antichi Italici, Firenze, Vallecchi, 1931, p.103
- ^ Antonio Manzo, Dall’etnico safīno ai samnītes, in Annuario ASMV 2001, pp. 193-197, 2002 [1]
- ^ LacusCurtius • Strabo's Geography — Book V Chapter 3