Shah në internet
Shahu në internet i lejon lojtarët të luajnë kundër njëri-tjetrit në kohë reale. Shahu në internet ekziston që nga vitet 1970, por ka parë një rritje të shpejtë të popullaritetit në mes të pandemisë COVID-19 dhe rritjes së transmetimit të drejtpërdrejtë të shahut.
Historia Redakto
Origjina Redakto
Shahu në internet ka ekzistuar në forma të ndryshme, duke përfshirë PLATO dhe lojën me email që nga fillimi i Internetit në vitet 1970. Serveri i parë i Internetit i projektuar për shah në internet ishte Internet Chess Club (i njohur në atë kohë si ICS), i cili filloi funksionimin në vitin 1992.[1] Faqja e parë e internetit e shahut, e cila lejonte lojën përmes një ndërfaqe grafike, ishte Caissa.com (i njohur në atë kohë si Caissa's Web) i cili u lançua në vitin 1995.[2] Që atëherë, një numër i faqeve të internetit të shahut janë zhvilluar. Këto përfshijnë Chess.com, Lichess dhe chess24, të cilat janë faqet e internetit më të mëdha të shahut që nga viti 2021.[3]
Rritja Redakto
Shahu në internet pa një rritje të shpejtë gjatë karantinave të pandemisë COVID-19.[4][5] Kjo ishte për shkak të izolimit dhe popullaritetit të miniserisë Netflix The Queen's Gambit, i cili u publikua në tetor 2020.[4][5] Shkarkimet e aplikacioneve të shahut në App Store dhe Google Play Store u rritën me 63% pas debutimit të shfaqjes.[6] Chess.com pa më shumë se dy herë më shumë regjistrime të llogarive në nëntor sesa kishte në muajt e mëparshëm, dhe numri i lojërave të luajtura çdo muaj në Lichess u dyfishua gjithashtu.[7] Kishte gjithashtu një ndryshim demografik në lojtarët, me regjistrimin e femrave në Chess.com duke u zhvendosur nga 22% e lojtarëve të rinj në 27% të lojtarëve të rinj.[8][7] Mjeshtri i madh Maurice Ashley tha se "Një bum po ndodh në shah siç nuk e kemi parë kurrë që nga ditët e Bobby Fischer", duke ia atribuar rritjen një rritjeje dëshirës për të bërë diçka konstruktive gjatë pandemisë.[9] Drejtoresha e Programit të Grave të USCF-së, Jennifer Shahade deklaroi se shahu funksionon mirë në internet, pasi pjesët nuk kanë nevojë të rivendosen dhe bërja e ndeshjeve është praktikisht e menjëhershme.[10] Në vitin 2023, Youtube zbuloi se loja e shahut në internet kishte grumbulluar mbi 4 miliardë shikime gjatë vitit kalendarik.[11]
Transmetim Redakto
Transmetimi i drejtpërdrejtë i shahut në internet gjithashtu pa një rritje në mes të pandemisë. Lojtarë si Hikaru Nakamura, Daniel Naroditsky, dhe Levy Rozman së bashku me shumë të tjerë transmetuan shah përmes Twitch, me më shumë se 41 milionë orë shah të shikuar gjithsej në platformë nga marsi deri në gusht 2020.[7][12] Chess.com u bashkua me transmetues shahu të nivelit të lartë për të organizuar PogChamps, një turne amator i kontestuar midis personaliteteve të njohura të internetit që u transmetua në Twitch dhe në një moment u bë transmetimi më i shikuar në platformë.[12]
Mashtrimi Redakto
Mashtrimi në internet është një çështje që ka pasur një efekt të madh në të gjitha nivelet e lojës. Kjo zakonisht arrihet duke përdorur një motor shahu për të marrë lëvizjet më të mira në një pozicion të caktuar, megjithëse mund të marrë forma të tjera, duke përfshirë maskimin e aftësisë dhe manipulimin e vlerësimeve.[13] Chess.com deklaroi në gusht 2020 se ata po mbyllnin afërsisht 500 llogari çdo ditë për shkak të mashtrimit, disa prej të cilëve ishin mjeshtër të mëdhenj dhe lojtarë të titulluar.[13]
Turnetë e shahut të nivelit të lartë u detyruan kryesisht në internet gjatë pandemisë COVID-19, duke përfshirë Kupën e Kombeve Online FIDE dhe Turneun e Shahut Magnus Carlsen.[14] Këto u luajtën në faqet e internetit si Chess.com dhe chess24, por zbatuan rregulla shtesë për përdorimin e kamerës së internetit dhe ndarjen e ekranit për të parandaluar mashtrimin. Disa turne gjithashtu nuk lejuan lënien e kompjuterit për pushime ose për të ecur përreth, gjë që zakonisht lejohej në një turne personal.[14]
Referime Redakto
- ^ McClain, Dylan Loeb (14 mars 2010). "Wherever You Are, a Game Is Just a Point and Click Away". The New York Times (në anglisht). Marrë më 10 janar 2021.
- ^ "Checkmate - chess in the computer era". Newspapers.com (në anglisht). 22 tetor 1996.
- ^ Torres, Luis. "Chess.com vs Chess24 vs Lichess: The Ultimate Review". ChessScience (në anglisht). Marrë më 10 janar 2021.
- ^ a b Ruiter, Chananya De (16 nëntor 2020). "The Queen's Gambit And A Rise In Online Chess Playing". Tatler Thailand (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 12 janar 2021. Marrë më 10 janar 2021.
- ^ a b Jibilian, Isabella. "Netflix's hit show 'The Queen's Gambit' inspired a chess surge — but now Chess.com is seeing a surge in cheating, too". Business Insider (në anglisht). Marrë më 10 janar 2021.
- ^ Howell, Toby. "Netflix's 'The Queen's Gambit' is Causing a Surge in Online Chess Play". Morning Brew (në anglisht). Marrë më 10 janar 2021.
- ^ a b c Dottle, Rachael (16 dhjetor 2020). "The Chess Boom Goes Digital After 'The Queen's Gambit'". Bloomberg (në anglisht). Marrë më 10 janar 2021.
- ^ Settembre, Jeanette (9 nëntor 2020). "Online chess classes see record interest amid pandemic, and after release of Netflix's 'The Queen's Gambit'". Fox News (në anglisht). Marrë më 10 janar 2021.
- ^ Rothman, David (nëntor 2020). "Online chess makes its biggest move". www.cbsnews.com (në anglisht). Marrë më 10 janar 2021.
- ^ Robertson, Noah (20 gusht 2020). "Online chess is thriving, a calming constant in a chaotic year". Christian Science Monitor (në anglisht). Marrë më 10 janar 2021.
- ^ Kish, Paul (2023-08-08). "Chess Is King Of Youtube - 1500 Year Old Game Racked Up 4 Billion Youtube Views in 2023". Popculturizm (në anglishte amerikane). Marrë më 2023-09-10.
- ^ a b Browning, Kellen (7 shtator 2020). "Chess (Yes, Chess) Is Now a Streaming Obsession". The New York Times (në anglisht). Marrë më 10 janar 2021.
- ^ a b Khandekar, Omkar (24 dhjetor 2020). "2020: The year of a pandemic of cheating in online chess". Mintlounge (në anglisht). Marrë më 10 janar 2021.
- ^ a b LoRé, Michael. "Online Chess Taking Advantage Of Opportunity To Grow, Entertain During Coronavirus Pandemic". Forbes (në anglisht). Marrë më 10 janar 2021.