Shqipëria dhe Fuqitë e Mëdha 1878-1918
Shqipëria dhe Fuqitë e Mëdha 1878-1918
Shqipëria dhe Fuqitë e Mëdha 1878-1918[1] është një libër i historianes shqiptare Elena Kocaqi, i botuar nga "Dodona Press" në vitin 2020. Ky studim i thellë dhe gjithëpërfshirës mbulon një periudhë prej 40 vitesh në historinë e shqiptarëve, nga viti 1878 deri në vitin 1918, kur Shqipëria u bë skenë e interesave të Fuqive të Mëdha, të cilat luajtën një rol të rëndësishëm në dramën e Ballkanit dhe problemin shqiptar. Libri përmban 544 faqe dhe ka 1380 citime të dokumenteve arkivore dhe diplomatike, të cilat paraqiten pa censure dhe i japin lexuesit një kuptim të thellë të ngjarjeve të kësaj periudhe.
Përmbledhje e Librit
Në librin "Shqipëria dhe Fuqitë e Mëdha 1878-1918",[2] Elena Kocaqi trajton dinamikën komplekse të politikës së jashtme të Fuqive të Mëdha ndaj çështjes shqiptare dhe Ballkanit. Kocaqi argumenton se ka tre faktorë kryesorë që kanë ndikuar në tragjedinë e shqiptarëve në këtë periudhë:
1. Vendimet e Fuqive të Mëdha: Gjatë ndarjes së territoreve shqiptare, Fuqitë e Mëdha nuk morën parasysh parimet e kombësisë, përveç ndonjëherë Austrisë, Italisë dhe deri diku Anglisë, duke u fokusuar kryesisht në përkatësinë fetare dhe interesat e tyre strategjike.
2. Krijimi dhe zgjerimi i shteteve ballkanike: Fuqitë e Mëdha mbështetën krijimin dhe zgjerimin e shteteve agresive ballkanike, të cilat u zgjeruan mbi territoret shqiptare, shpeshherë duke ndjekur politika të asimilimit, shkatërrimit dhe dëbimit të popullsisë shqiptare.
3. Interesat personale të klasës politike shqiptare: Elitat politike shqiptare shpesh u përfshinë në kryengritje për çështje të sistemit elektoral dhe zgjedhjeve në parlamentin osman, më shumë sesa për interesat kombëtare, një fenomen që Kocaqi e lidh me sjelljet politike të kohës së sotme.
Fuqitë e Mëdha dhe Shqipëria
Rusia: Në fund të shekullit XVIII, Rusia mori kultus-protektoratin mbi ortodoksët e Ballkanit, një akt që pati pasoja të mëdha për shqiptarët. Rusia investoi në krijimin e kombeve artificiale bazuar në fenë ortodokse, duke çuar në asimilimin e shqiptarëve ortodoksë në grekë dhe sllavë.
Austria dhe Italia: Austria dhe Italia kishin interesa të drejtpërdrejta në rajon dhe shpesh vepronin si kundërpesha ndaj Rusisë. Me insistimin austriak u mbështet ideja e një Shqipërie autonome ose të pavarur, por pati shumë mosmarrëveshje mbi territoret që do të përfshiheshin.
Kongresi i Berlinit (1878): Ky kongres përfaqësoi një moment kyç në historinë e shqiptarëve, pasi territori i tyre u reduktua dhe pjesë të mëdha u aneksuan nga shtetet fqinje, si Mali i Zi dhe Serbia, të cilat përfituan në kurriz të shqiptarëve.
Periudha e Luftës së Parë Botërore
Shpërthimi i Luftës së Parë Botërore pati pasoja të thella për Shqipërinë. Fuqitë që kishin garantuar pavarësinë e Shqipërisë u përfshinë në luftë dhe filluan të hartojnë plane për ndarjen e territorit shqiptar. Traktati i Fshehtë i Londrës e përshpejtoi këtë proces, dhe Shqipëria u pushtua nga forcat e ndryshme të Ballkanit dhe Fuqive të Mëdha (Austro-Hungaria, Italia dhe Franca). Këto pushtime shpesh herë lejuan vetëqeverisjen lokale dhe përdorimin e simboleve kombëtare shqiptare për të ruajtur një farë stabiliteti.
Analiza dhe vlerësime
Libri i Kocaqit është i rëndësishëm për studimet historike shqiptare, pasi sjell në dritë dokumente dhe të dhëna arkivore të pa publikuara më parë që tregojnë në detaje politikat e ndërlikuara të Fuqive të Mëdha dhe përpjekjet e shqiptarëve për të ruajtur territorin dhe identitetin e tyre. Autoria jep një analizë të thellë të lojës së diplomacisë ndërkombëtare në Ballkan dhe tregon sesi intrigat, tradhtitë dhe interesat gjeopolitike të Fuqive të Mëdha ndikuan në copëtimin dhe fatin e kombit shqiptar.
Bibliografia
- Kocaqi, Elena. Shqipëria dhe Fuqitë e Mëdha 1878-1918. Dodona Press, 2020. ISBN 978-9928-4616-0-5.
Libri përbën një kontribuim të madh për të gjithë ata që janë të interesuar për historinë e shqiptarëve dhe për kuptimin e thellë të marrëdhënieve ndërkombëtare në Ballkan gjatë kësaj periudhe kritike. [3]