|
== Zbulimi ==
Lidhjet e Azotit [Nitrogjenit] sikurse salpeter ishin të njohura edhe ne kohen e lashtë. Kimistët e njihnin acidin e salpetërit si "aqua fortis". Perbërja e acidit të salpetërit dhe acidit të kripës ishte e njohur nën emrin "aqua regia", uji i mbretit, sepse ishte ne gjendje për ta shkrirë edhe arin. Zbulimi i vetë elementit kthehet në kohën e Daniel Rutherfordit në 1772. Ai e quante "noxious air", ajër dëmtues, sepse zjarri ndalej në të. Edhe p.sh. emërimi i Azotit ne gjuhë Holandezeholandeze tregon te fakti se nëse një gjallesë do të gjindet ne të njejtën hapësirë/vënd ku ka vetëm Azot, do të vdiste. Rreth kësaj kohe edhe Carl Wilhelm Scheele, Henry Cavendish en Joseph Priestley studijonin AzotitinAzotin nën emrin "ajër i djegur" dhe "ajër i ''[[deflogistizimi|deflogistizuar]]"''.shenja kimike n , numri atomik 7 , masa atomike 12.perfitimi Perfitimi i azotitAzotit ne industri behetbehët ne dy menyra . Sipas menyres se parparë azotiAzoti perfitohet nese bejmebejmë nzemjennxemjen e nitritit te amonit NH4NO2 . Sipas menyres se dytdytë azotiAzoti perfitohet nese bejmebejmë sintezen e komponimeve qe kankanë azot me hidrogjen.
Emri Latin i Azotit është nitrogeniumNitrogenium, Grekët e quajnë nitron kurse fjala Egjiptiane është ntr, qe do të thotë zotZot. Shqip quhet pra Azot.
Në ajër gjindet i lirë, në formë molekulash dyatomëshe. Azoti në ajër gjindet në sasi 78,1% të
pjesmarrjes vëllimore.
I lidhur gjindet ne formë te komponimeve joorganikejo-organike ku komponimi i tij joorganikjo-organik më i rendësishem shalitra e kilit NANO3. Dhe në formë te komponimeve organike si proteinat.; Acidetacidet nukleike, aminat dhe aminiacidetaminacidet.
-*Bimët, për t'u zhvilluar normalisht, duhet të shfrytëzojn disa elemente të domosdoshme. Prej tyre më të rëndesishme janë: azoti, fosfori dhe kaliumi.
-*Në mungesmungesë të ndonjërit prej tyre, bimët nuk mund të zhvillohen normalisht.
-*Azoti, në temperaturë dhome është gaz pa ngjyrë, pa erë dhe pa shije.
-Ai*Azoti nuk është helmues, ai nuk digjet as nuk e ndihmon djegjen.
-*Pak me i lehte se ajri, tretet pak në ujë ,ne temperaturen 195,8 gradë celsius kalon ne lëng, kurse ne 209,8 g.c. kalon ne gjendje kristalore.
-*Azoti është perbërës i shumë komponimeve të cilat luajnë rol të rëndësishëm në zhvillimin e jetes, ai është perbërës edhe i shumë konponimeve të tjera, siç janë: oksidet e azotit, amoniaku, acidi nitrik, plehërat azotike dhe i shumë konponimeve organike. Keto i formon në gjendje atomike kurse kur është në gjendje molekulare është si gaz inert sepse lidhjës trefishe per me u shkeputë i nevojitet kohë e gjatë.
-*azoti përdoret për ruajtjen dhe konservimin e produkteve ushqimore.
Fjala azot rrjedh nga gjuha greke qe do te thotë pa jete. Këtë emër e ka marrë per shkak qe në atmosferën me azot nuk mund të jetohet. Emri tjeter "nitrogjen" rrjedh gjithashtu nga greqishtja nitro-gene qe do te thotë formues i shalites. Pra është perberes i komponimit nitrati i natriumit ( shalitra e kilit-NaNO3).<p>
KOMPONIMET: amoniaku është komponim i azotit i cili në natyrë gjindet ne gazrat e vullkanëve dhe ne ato vende ku bëhët shpartallimi i substancave organike.
| 