|
LooselyLirshëm speakingfolur, theekzistenca existencee ofnjë atabelën periodicperiodike tablekrijon createsnjë anurdhërimin orderingpër for the elementselementet. Such anTillë orderingrenditja isnuk notështë necessarilydomosdoshmërisht anjë numberingnumërimit, butpor canmund betë usedpërdoret topër constructtë andërtuar numberingnjë bynumërimit fiatnga Fiat. Dmitri Mendeleev claimedpohoi heai arrangedorganizohet histryeza tablese intij ordernë ofmënyrë atomictë weightpeshës atomike ("Atomgewicht") [1] HoweverMegjithatë, innë deferencerespekt tondaj thepronave observedtë chemicalvëzhguara propertieskimike, heai violatedka hisshkelur ownrregullin rulee andvet placeddhe telluriume vendosi telur (atomicpesha weightatomike 127.6) aheadpërpara of iodinejodit (atomicpesha weightatomike 126.,9 ). [1] [2] ThisKjo placementvendosje isështë consistentnë withpërputhje theme modernpraktikat practicemoderne oftë orderingurdhërimin theelementet elementsme bynumër proton number, Z, butpor ky numër thisnuk numberishte wasi notnjohur knownose ortë suspecteddyshuar atnë theatë timekohë.
Një numëron thjeshtë bazuar në pozitën tabelën periodike nuk ishte plotësisht e kënaqshme. Përveç jod dhe telur, çifte vonë disa të tjera të elementeve (të tilla si argon dhe kalium, kobalt dhe nikel) janë të njohur të kenë pesha gati identike ose të përmbyset atomike, duke lënë vendosjen e tyre në tabelën periodike nga vetitë kimike të jetë në shkelje të njohur fizike pronat. Një problem tjetër ishte se identifikimi gradual i tokave të gjithnjë e më shumë të ngjashme dhe kimikisht i padallueshëm, të cilat ishin nga një numër i pasigurt, çoi në mospërputhje dhe pasiguria në shifrën e të gjitha elementeve të paktën nga lutetium (elementi 71) vazhdim (Hafniumi nuk ishte i njohur në këtë kohë).
A simple numbering based on periodic table position was never entirely satisfactory. Besides iodine and tellurium, later several other pairs of elements (such as argon and potassium, cobalt and nickel) were known to have nearly identical or reversed atomic weights, leaving their placement in the periodic table by chemical properties to be in violation of known physical properties. Another problem was that the gradual identification of more and more chemically similar and indistinguishable lanthanides, which were of an uncertain number, led to inconsistency and uncertainty in the numbering of all elements at least from lutetium (element 71) onwards (hafnium was not known at this time).
Henry Moseley developedzhvilluar thekonceptin concepte ofnumrit atomic numberatomik.
InNë vitin 1911, Ernest Rutherford gavedha anjë model oftë theatomit atomnë të incilën whichnjë abërthamë centralqendrore coretë heldmbajtur mostshumicën ofe themasës atom's massdhe andnjë angarkesë positivepozitive chargeqë which,në innjësitë unitse ofngarkuar theelektron-së, electron'sdo charge,të wasishte topërafërsisht bee approximatelybarabartë equalme togjysmën halfe ofpeshës the atom'satomike atomicatomit weightsë, expressedshprehur innë numbersNumri ofi hydrogenatomeve atomstë hidrogjenit. ThisKjo centralakuzë chargeqendrore wouldkështu thusdo betë approximatelyjetë halfafërsisht thegjysma atomicpesha weightatomike (thoughedhe pse itajo wasishte almostgati 25% off thefigura figurepër fornumrin theatomik atomicnë number in goldari (Z = 79, A = 197), theelementi singlei elementvetëm fromprej whichtë cilit Rutherford madebërë hisme guessmend e tij). NeverthelessMegjithatë, innë dritën spitee ofvlerësimit Rutherford's estimationqë thatari goldka hadpasur anjë centralakuzë chargeqendror ofprej aboutrreth 100 (butpor wasishte element i Z = 79 onnë thetabelën periodic tableperiodike), anjë muaj monthpas afterletrës Rutherford's paperu appearedshfaq, Antonius van den Broek firstparë formallysugjeroi suggestedzyrtarisht thatse theakuza centralqendrore chargedhe andnumri numberi ofelektronet electronsnë in annjë atom wasishte exactlypikërisht equalbarabartë tonë itsvendin placee insaj thenë periodictabelën tableperiodike (alsoe knownnjohur asedhe si element numbernumër, atomicnumrin numberatomik Z, anddhe symbolized Zsimbolizonte). This provedKjo eventuallyprovuar topërfundimisht betë thejetë caserasti.
TheSituata experimentaleksperimentale situationpërmirësuar improvednë dramaticallymënyrë afterdramatike researchpas byhulumtimeve nga Henry Moseley innë vitin 1913. [3] Moseley, afterpas discussionsdiskutimeve withme Bohr whoi wascili atishte thenë samelaborator labnjëjtë (anddhe whotë hadcilët usedkishin përdorur hipotezat Van denDen Broek's hypothesis in hisnë Bohr modelmodelin ofe thetij atomtë atomit), decidedvendosi topër testtë testuar Van den Broek anddhe hipoteza Bohr's hypothesis directlydirekt, byduke seeingparë ifnëse spectrallinja linesspektrale emittedemetuar fromnga excitedatomet atomsngacmuar fitpërshtaten thekërkesës teorisë Bohr theory's demand that the frequencyse offrekuenca thee spectralvijave linesspektrale betë proportionaljetë toproporcional ame measurenjë ofmasë thetë squaresheshit oftë Z.
Për ta bërë këtë, Moseley matur gjatesi vale e tranzicionit foton thella (K dhe linjat L) të prodhuara nga elementet prej alumini (Z = 13) në ari (Z = 79) përdoret si një seri e objektivave të luajtshme anodic brenda një x-ray tub. [4] rrënja katrore e shpeshtësisë së këtyre fotone (x-rrezet) është rritur nga një objektiv të ardhshëm në mënyrë lineare. Kjo çoi në përfundimin (ligji Moseley-së) që numri atomik i ngushtë korrespondon (me një kompensuar nga një njësi për serbët e linjave, në punën Moseley-së) në krye llogaritur elektrike e bërthamës, përkatësisht Z. Proton numër ndër të tjera , Moseley ka treguar se seri lanthanide (nga Lanthanum për përfshirëse lutetium) duhet të ketë 15 anëtarë-jo pak dhe jo më shumë-e cila ishte larg nga e qartë nga kimi në atë kohë.
To do this, Moseley measured the wavelengths of the innermost photon transitions (K and L lines) produced by the elements from aluminum (Z = 13) to gold (Z = 79) used as a series of movable anodic targets inside an x-ray tube.[4] The square root of the frequency of these photons (x-rays) increased from one target to the next in a linear fashion. This led to the conclusion (Moseley's law) that the atomic number does closely correspond (with an offset of one unit for K-lines, in Moseley's work) to the calculated electric charge of the nucleus, i.e. the proton number Z. Among other things, Moseley demonstrated that the lanthanide series (from lanthanum to lutetium inclusive) must have 15 members—no fewer and no more—which was far from obvious from the chemistry at that time.
TheZ conventionalkonvencionale symbolSimboli Zndoshta possiblyvjen comesnga fromfjala the German wordgjermane Atomzahl (atomicnumri numberatomik). [5]. HoweverMegjithatë, priorpara tose të 1915, theZahl word Zahlfjala (simplythjesht numbernumër) wasështë usedpërdorur forpër annumrin element'snjë assignedelement numbertë incaktuar thenë periodictabelën tableperiodike.
== Vetit kimike ==
|
