Perandoria Romake: Dallime mes rishikimesh

'''Perandoria Romake''' ([[Latinishtjagjuha latine|latinisht:]] ''Imperium Romanum'') ishte [[perandoria]] e ngritur dhe e qeverisur nga qyteti i [[Roma|Romës]] gjatë qindvjeçarëve 6 p.e.r. dhe 5-6 e.r.

Perandoria Romake ushtronte ndikimin e saj jo vetëm brenda kufinjve të saj, por edhe përtej tyre. Në gjysmën e saj lindore ky ndikim u përzie me elemente [[Greqiagreqia e Lashtëlashtë|greko]]-[[Helenizmi|helene]] dhe [[Orienti|orientaliste]]. Përkundrazi Perëndimi u latinizua.

[[Gjuha latine]] si gjuha e Romës, ishte gjuha zyrtare që përdorej në mbarë Perandorinë romake. Megjithëkëtë, në perandorinë romake u përdorën dhe u ruajtën edhe gjuhët vendase. Latinishtja ka qenë me pas në mbarë Evropën me qindra vjet gjuha e të shkolluarve, sidomos në [[Shkenca|shkencë]], gjer në kohën [[Barok|baroke]]. Ende në ditet e sotme latinishtja përdoret dhe rikrijohet në disa degë të shkencës, si p.sh. në [[Mjekësia|mjekësi]] dhe [[Biologjia|biologji]]. Prej gjuhës latine kanë lindur disa gjuhe moderne romane Evropiane ([[Gjuha italiane|Italishtja]], [[Gjuha frënge|Frëngjishtja]], [[Gjuha spanjolle|Spanjishtja]], [[Gjuha portugeze|Portugalishtja]] dhe [[Gjuha rumune|Rumanishtja]], si edhe [[Ladinishtja]] dhe [[Retoromanishtja]]). Shumë fjalë [[Fjala e huazuar|të huazuara]] gjenden në [[gjuhët gjermanike]] dhe në [[Sllavishtja|sllavishten]]. Edhe [[gjuha shqipe]] është ndikuar shumë nga latinishtja dhe në të gjenden shumë huazime nga latinishtja.

Gjuha latine ka mbetur gjuha [[Mesha|meshtare]] e [[Kishakisha katolike romakeKatolike|kishës katolike romake]] deri në [[Këshilli i dytë Vatikanor|Këshillin e Dytë Vatikanor]].

Fundi i Perandorisë Romake zakonisht është, edhe nëse jo shumë i saktë, [[4 shtatorShtator|4 shtatori]]i i vitit [[476]], kur perandori i fundit i [[Perandoria Romake e Perëndimit|Perandorisë Romake të Perëndimit]], [[Romulus Augustus]] u hoq dhe nuk u zëvendësua. Megjithatë, [[Diokleciani]], që u tërhoq në vitin 305, ishte perandori i fundit i një perandorie të pandarë, kryeqyteti i së cilës ishte Roma. Pas ndarjes së perandorisë në atë të Lindjes dhe të Perëndimit, të dyja pjesët vazhduan t´a paraqisnin veten si "Perandoria Romake". Perandoria Romake e Perëndimit u prir dhe ra gjatë qindvjeçarit të 5-të dh 6-të. Perandoria Romake e Lindjes (e cila përvetësoi më vonë gjuhën greke si gjuhën e saj zyrtare), njihet gjerësisht sot is [[Perandoria Bizantine]], i ruajti traditat ligjore dhe kulturore greko-romake së bashku me elementet helenike dhe [[Kisha ortodokse|ortodokse të krishtera]] edhe për një mijëvjeçar tjetër, gjer në rënien e saj në duart e [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]] në vitin [[1453]].

Disa perandorë të tjerë me prejardhje ilire, apo pjesërisht të lindur në [[IliriaIlirët|Iliri]], veçanërisht afër qytetit të Sirmiumit. Megjithëkëtë, ata nuk përfshihen mes perandorëve ilirë. Në renditje kronologjike ata janë:

** [[KonstantiniKonstandini i Madh|Konstantini I]] i Madhi dhe familja e tij.