Arbëreshët në Itali: Dallime mes rishikimesh

[[Gjuha arbërishte|Gjuha arbëreshaarbëreshe]] nga viti [[1999]] njihet plotësisht nga qeveria italiane si "gjuhë e pakicës etnike dhe gjuhësore", sidomos brenda administratat lokale dhe në shkollat. Në kohët e fundit, gjuha është i ndikuar nga mediat dhe nga leksikun italian, dhe është ndër gjuhët në rrezik të zhduken. Shoqatat private dhe publike mbrojnë dhe vlerësojnë gjuhën arbëreshe me radio, revista, ngjarjet kulturore, muzikore, teatrale. Një rol kryesor për të mbajtur gjuhën është e [[Kisha Bizantine Arbëreshe|kishës arbëreshe]], që gjithmonë, me priftërinjtë e saj arbëreshë i ritit ortodoks, mësoi dhe ruajti gjuhën.

[[Historia]] e gjuhës së pakicës shqiptare të Italisë ka karakteristikat të veçanta dhe, në shumë mënyra unike, në krahasim me traditat gjuhësore dhe letrare të minoritetit tjetër ekzistues në Itali. Raporti i traditave shqiptare të Italisë me gjuhën shqipe të Shqipërisë, dhe të zonave të tjera ku flitet gjuha shqipe, është pjesëmarrja e drejtpërdrejtë dhe e konsiderueshme në lindjen e gjuhës së shkruar shqipe dhe letrare, siç e njohim ne sot. Në çdo rast, komunitetet shqiptare në Itali kanë mbajtur një marrëdhënie të ngushtë me gjuhën dhe zakonet shqiptare. Ndjenja e përkatësisë ndaj shqiptarëve etnikë, ashtu si dhe feja e zakonet, ka qenë e çimentuar në radhë të parë me gjuhën e përbashkët. [[Gjuha shqipe]] dhe tradita letrare e arbëreshëvet të Italisë është e thurur me histori dhe karakteristika të tjera të gjuhës shqipe. Më shumë se një marrëdhënie e prejardhje direkte dhe / apo të varësisë, ju duhet të duhet të flasim për traditë të barabarta dhe paralele, e cila ndan një periudhë të gjatë me traditat e tjera kulturore albanofone shumë aspekte të zhvillimit të letërsisë, të gjuhës dhe, nga ana tjetër (natyrisht), ajo ndryshon nga aspektet ligjore me veçantitë e vendit, organizimit shoqëror, specifikimet ekonomik dhe ligjor të çdo ndarje.

[[Letërsia arbëreshe]]-[[Letërsia shqiptare|shqiptare]], në dialektin toskë, ka lindur vetëm me arbëreshët, në tremujorin e fundit të shekullit të gjashtëmbëdhjetë, me botimin në [[1592]] të ''E Mbsuame e Krështerë'', nga prifti ortodoks [[Lekë Matrënga]]<ref>[[Fjalor Arbëresh - Italisht, Italisht - Arbëresh]]</ref> nga [[Hora e Arbëreshëvet|Piana degli Albanesi]].