Versioni i datës 27 mars 2016 15:21 redakto Goelia (diskuto \| kontribute) 1.368 edits v Goelia zhvendosi faqen Papa Kalisti III tek Kalisti III ← Redaktim më i vjetër		Versioni i datës 27 mars 2016 16:27 redakto zhbëje Goelia (diskuto \| kontribute) 1.368 edits vNo edit summary Ndryshimi më pas →
Rreshti 1: ~~{{Bashkoji\|Papa Kallikstusi III}}~~ ~~{{Cung\|Kisha katolike}}~~ {{Kartela Papë \| emri = Papa Kalisti III Line 20 ⟶ 18: \| vendlindja = [[Xàtiva]] \| datëlindja = [[31 dhjetor]] [[1378]] \| vendvdekja = [[Roma\|Romë]], [[Italia\|Itali]] \| datëvdekja = [[6 Gusht\|6 gusht]] [[1458]] \| varrimi = [[Kisha Shën Mëria e spanjollëve në Monserrato]] \|Nacionaliteti = Katalunas \| firma = }} '''Papa Kalisti III''' (i lindur si '''Alfons de Borja''' apo Alfonso de Borgia y Cabanilles l. [[31 dhjetor]] [[1378]], [[Xàtiva]] - v. [[6 Gusht\|6 gusht]] [[1458]], [[Roma]]) ishte [[Lista e papëve\|papa i 209 i Kishës Katolike]]. <ref name="EdP">* {{en}} {{{emri}}} - [http://www.newadvent.org/cathen/12272b.htm Enciklopedia katolike e papëve]</ref> Shërbeu si papë që nga zgjedhja e tij më [[8 Prill\|8 prill]] [[1455]] dhe deri më [[6 Gusht\|6 gusht]] [[1458]]. Paraardhës i tij ishte [[papa Nikolla V]], ndërsa pasardhësi [[Papa Piu II]]. Ai është papa i fundit që mori emrin “'''Callixtus'''” pas zgjedhjes së tij.<ref>Hibbert, Christopher, ''The Borgias and their enemies: 1431–1519'', (Houghton Mifflin Harcourt, 2008), 11.</ref> == Biografia == Alfons de Borja u lind në '''La Torreta''', tani një lagje e [[:en:Canals, Valencia\|Kanalsit, Valencia]] – sot Spanja – por në atë kohë në [[:en:Señorío de Torre de Canals\|Señorío de Torre de Canals]],<ref>{{cite web \|url=http://palomatorrijos.blogspot.hk/2013/06/anna-y-canals-valencia.html \|title=Anna y Canals. Valencia \|website=palomatorrijos \|language=Spanish \|date=12 June 2013 \|accessdate=25 February 2014 \|quote=... En el siglo XIV se construyó junto a la torre, y aprovechando parte de sus murallas, un pequeño Palacio Gótico que era la sede de la baronía de La Torre, independiente de Canals, cuyos titulares eran los Borja. En este lugar nació en 1378 Alfonso Borja, el que fuera futuro papa Calixto III. ...' }}</ref> [[:en:Kingdom of Valencia\|Mbretëria e Valencias]] nën [[:en:Crown of Aragon\|Kurorën e Aragonit]]. Ai ishte djali i [[:en:Domingo de Borja\|Domingo de Borjas]] dhe Francina Llançolit. Gjatë [[:en:Great Western Schism\|skizmës perëndimore]], ai e mbështeti [[:en:Antipope Benedict XIII\|Antipapen Benedikti XIII]] dhe ishte forcë e vrullshme pas nënshtrimit të [[:en:Antipope Clement VIII\|Antipapes Klementit VIII]] ndaj [[:en:Pope Martin V\|Papes Martini V]] në vitin 1429.<ref>{{cite book \|first=Richard P. \|last=McBrien \|title=Lives of the Popes: The pontiffs from St Peter to John Paul II \|location=San Francisco \|publisher=HarperCollins \|year=2000 \|page=260 \|isbn=0060653043 }}</ref> Karriera e tij e hershme kaloi si profesor i drejtësisë në [[:en:University of Lleida\|Universitetin e Lleidës]] dhe pastaj si diplomat në shërbim të Mbretërisë së Aragonit, veçanërisht gjatë [[:en:Council of Basel\|Këshillit të Bazelit]] (1431 – 1439). Ai u bë [[:en: Cardinal (Catholicism)\|kardinal]] pas barazimit të [[:en:Pope Eugene IV\|Papa Eugenit IV]] me Mbretin [[:en:Alfonso V of Aragon\|Alfonsi V i Aragonit]]. Ai u rrit në karrikën papnore në vitin 1455 si Kallikstus III, në një moshë shumë të shtyrë, si ''kandidat i kompromisit'' në [[:en:Papal conclave, 1455\|mbledhjen e fshehtë papnore]] të atij viti. Ai shihet nga historianët si jashtëzakonisht fetar, një besimtar i fortë në autoritetin e '''Selisë së Shenjtë''' dhe, si papa i dytë '''Borgia''', ai shkoi në të pamundurën për ta avancuar familjen e tij menjëherë. Në vitin 1456, ai e lëshoi [[:en:Papal bull\|vulën papnore]] ''Inter Caetera'' në [[Portugalia\|Portugali]] (të mos ngatërrohet me ''Inter Caetera'' të vitit 1493). Kjo vulë ua ripohoi portugezëve të drejtat që të pakësojnë të pafetë dhe [[:en:Moors\|Mursët]] (arabët) i ktheu në robëri nga vulat e mëhershme ''Romanus Pontifex'' dhe ''Dum Diversas'', duke ripohuar pëlqimin e papës për skllavërimin e afrikanëve. Ky konfirmim i ''Romanus Pontifex'' po ashtu ua dha portugezëve [[:en: Order of Christ (Portugal)\|Urdhrin ushtarak të Krishtit]] nën [[:en: Henry the Navigator\|Princin Henri Lundërtari]].<ref>''European treaties bearing on the history of the United States and its Dependencies to 1648'', ed. [[Frances Gardiner Davenport]], (Carnegie Institute of Washington, 1917), 27.</ref> ''Inter Caetera'' e vitit 1456 ishte në kundërshtim direkt, sidoqoftë, me qëndrimin e marrë nga '''Papa Eugeni IV''' në vulën ''Sicut Dudum'' të vitit 1435, ku të pafetë pranohet se janë krijuar në imazhin e Zotit dhe që kanë shpirt, që nënkupton se asnjë i krishterë nuk ka të drejtë t’ua heq lirinë atyre. Papa kërkoi një kryqëzatë kundër [[Perandoria Osmane\|turqve]] të cilët kishin pushtuar [[:en:Constantinopole\|Konstandinopolin]] në vitin 1453, por kjo thirrje nuk pati mbështetjen e princërve të krishterë. Më 20 shkurt 1456, Papa Kallikstusi III i ngriti dy nipërit e tij në pozitën e kardinalit. I pari ishte '''Rodrigo de Borja''' (Borgia në italisht), i cili më vonë u bë [[Papa Aleksandri VI]] (1492 – 1503), i famshëm për korrupsionin dhe imoralitetin.<ref>''The Lives and Times of the Popes'', Vol.4, Ed. Artaud de Montor, (Catholic Publication Society of America, 1911), 190.</ref> I dyti ishte [[:en: Luis Julian de Milà\|Luis Julian de Milà]]. Më 29 qershor 1456, Kallikstusi urdhëroi kambanat e kishës që të bien në mesditë si thirrje për tu lutur. Pasi urdhëri u përhap, rënia e kambanave u mor si thirrje kryqtare për heqjen e [[:en: Siege of Belgrade (1456)\|Rrethimit të Beogradit]]. Rrethimi i Beogradit u thye më 22 korrik në një fitore të madhe kundër turqve. Për ta përkujtuar këtë fitore, Kallikstusi III urdhroi që [[:en: Feast of the Transfiguration\|Festa e Shpërfytyrimit]] të mbahej me 6 gusht. Kallikstusi urdhëroi një [[:en: Retrial of Joan of Arc\|gjyq të ri]] për [[:en: Joan of Arc\|Gjoanën e Arkit]] (rreth 1412 – 1431), në të cilin ajo u shfajësua pas vdekjes. <ref>Gower, Ronald Sutherland, ''Joan of Arc'', (BiblioBazaar LLC, 2007), 180.</ref> Ai u pajtua me themelimin e [[:en: University of Greifswald\|Universitetit të Gerifsualdit]] , themelet e të cilit u vendosën në vitin 1456. Palltoja para-papnore e Kallikstusit II u karakterizua nga një kalë duke kullotur. == "Vula papnore kundër komentës" == Sipas një rrëfimi që së pari u tregua në vitin 1475 në biografinë e pasvdekjes dhe që ishte zbukuruar dhe popullarizuar nga [[:en: Pierre-Simon Laplace\|Pierre-Simon Laplace]], Kallikstusi III e dëboi fantazmën e [[:en: Halley's Comet\|kometës Hallej]], me besimin se ishte një ogur i keq për mbrojtësit e krishterimit në [[Beogradi\|Beograd]] nga rrethonjësit e ushtrisë së [[Perandoria Osmane\|Perandorisë Osmane]]. <ref>{{cite encyclopedia \|title=Bartolomeo Platina\|author=John Stein \|encyclopedia=The Catholic Encyclopedia\|editor=Charles George Herbermann \|year=1913\|publisher=Robert Appleton Co.\|volume=12\|pages=158–159 \|oclc=1017058\|url=http://www.newadvent.org/cathen/12158a.htm }}</ref>Nuk kemi asnjë burim primar për autorësinë e këtij tregimi. Më 29 qershor 1456 vula e papës Kallikstus III bëri thirrje në publik për lutje për suksesin e kryqëzatës, pa përmendur kometën. Më 6 gusht, kur rrethimi turk u thye, kometa nuk u pa as në Evropë as në Turqi për disa javë. == Shiko edhe == Line 31 ⟶ 57: * [[Vatikani]] == ~~Lidhje të jashtme~~Referencat == * ''European treaties bearing on the history of the United States and its Dependencies to 1648'', Ed. Frances Gardiner Davenport, Carnegie Institute of Washington, 1917. * {{commonscat\| Callistus III }}▼ * Gower, Ronald Sutherland, ''Joan of Arc'', BiblioBazaar LLC, 2007. * Hibbert, Christopher, ''The Borgias and their enemies: 1431–1519'', Houghton Mifflin Harcourt, 2008. * ''The Lives and Times of the Popes'', Vol.4, Ed. Artaud de Montor, Catholic Publication Society of America, 1911. == Lidhjet e jashtme == ▲* {{~~commonscat~~commons category\| Callistus III }} * {{en}} [http://www.guardian.co.uk/news/datablog/2013/feb/13/popes-full-list Lista e të gjithë papëve] nga gazeta Guardian. * ''European treaties bearing on the history of the United States and its Dependencies to 1648'', Ed. Frances Gardiner Davenport, Carnegie Institute of Washington, 1917. http://www.questia.com/PM.qst?a=o&d=23628818 * [http://sites.google.com/site/diarioborjaborgia/Home DIARIO BORJA BORGIA (Spanish)] == ~~Referenca~~Shënimet == {{reflist}} ~~<references/>~~ {{s-start}} {{s-rel\|ca}} {{s-bef\|before=[[~~papa~~ Nikolla V]]}} {{s-ttl\|title=Papë\|years=[[8 Prill\|8 prill]] [[1455]] – [[6 Gusht\|6 gusht]] [[1458]]}} {{s-aft\|after=[[~~Papa~~ Piu II]]}} {{s-end}} ~~{{Lista e Papëve}}~~ [[Kategoria:Papë të Kishës katolike]]

Kalisti III: Dallime mes rishikimesh