Enver Hoxha: Dallime mes rishikimesh
[Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
No edit summary |
rikthim te artikullit ne nje gjendje te meparshme, duke mbajtur permiresime cilesore |
||
Rreshti 12:
| Pasardhësi = [[Ramiz Alia]]
| Detyra2 = Kryeministër i Shqipërisë
| Fillimi i afatit2 =
| Mbarimi i afatit2 =
| Paraardhësi2 = [[Ibrahim
| Pasardhësi2 = [[Mehmet Shehu]]
| Detyra3 = Ministër i
| Fillimi i afatit3 = 23 tetor, 1944
| Mbarimi i afatit3 = 24 shtator, 1953
| Paraardhësi3 =
| Pasardhësi3 = [[Beqir Balluku]]
| Detyra4 = Ministër i Punëve të Jashtme
| Fillimi i afatit4 =
| Mbarimi i afatit4 =
| Paraardhësi4 = [[Omer Nishani]]
| Pasardhësi4 = [[Behar Shtylla]]
Rreshti 29:
| Vendlindja = [[Gjirokastër]], [[Vilajeti i Janinës]], [[Perandoria Osmane]]
| Datëvdekja = [[11 prill]] [[1985]]
| Vendvdekja =
| Kombësia = Shqiptar
| Profesioni = Politikan
Rreshti 38:
| Nënshkrimi = Signature of Enver Hoxha.png
}}
'''Enver
Gjatë sundimit të tij ai rindërtoi vendin e shkatërruar nga [[Lufta e Dytë Botërore]], ndërtoi infrastrukturën, ndërtoi industrinë, ndërtoi hidrocentrale dhe termocentrale të shumta. U mundua që Shqipërinë ta bëjë të pavarur ekonomikisht nga shtetet tjera. Ai forcoi ushtrinë dhe e pajisi me armatim e avionë luftarakë modernë në mënyrë që vendi të mbrohej nga sulmet e jashtme, në radhë të parë nga shtetet fqinje si [[Jugosllavia]] dhe [[Greqia]] - sidomos kjo e fundit që kishte pretendime territoriale ndaj Shqipërisë së Jugut dhe që zyrtarisht akoma ishte në gjendje lufte me të. Enver Hoxha arriti ta zhdukte analfabetizmin i cili në vitin 1939 ishte 90-95%. Në kohën e tij u njësua gjuha shqipe, u ndërtuan shkolla, u hapën [[Universiteti i Tiranës]] dhe [[Akademia e Shkencave e Shqipërisë]]. Për më tepër u bë emancipimi i femrës shqiptare dhe u zhduk [[gjakmarrja]].
+
Gjatë sundimit të tij ai rindërtoi vendin e shkatërruar nga [[Lufta e Dytë Botërore]], ndërtoi infrastrukturën, ndërtoi industrinë, ndërtoi hidrocentrale dhe termocentrale të shumta. U mundua që Shqipërinë ta bëjë të pavarur ekonomikisht nga shtetet tjera. Ai forcoi ushtrinë dhe e pajisi me armatim e avionë luftarakë modernë në mënyrë që vendi të mbrohej nga sulmet e jashtme, në radhë të parë nga shtetet fqinje si [[Jugosllavia]] dhe [[Greqia]]- sidomos kjo e fundit që kishte pretendime territoriale ndaj Shqipërisë së Jugut dhe që zyrtarisht akoma ishte në gjendje lufte me të. Enver Hoxha arriti ta zhdukte analfabetizmin i cili në vitin 1939 ishte 90-95%. Në kohën e tij u njësua gjuha shqipe, u ndërtuan shkolla, u hapën [[Universiteti i Tiranës]] dhe [[Akademia e Shkencave e Shqipërisë]]. Për më tepër u bë emancipimi i femrës shqiptare dhe u zhduk [[gjakmarrja]].
Periudha 40 vjeçare e sundimit të tij, u karakterizua edhe nga eliminimi i opozitës, dënimet e kundërshtarëve të tij politikë me vdekje ose burgime të gjata dhe dëbimet e familjeve të tyre nga shtëpitë ku jetonin dhe [[Internimi|internimet]] e tyre në fshatra të thella, ku kontrolloheshin rreptësisht nga policia dhe [[Sigurimi i Shtetit]] (policia sekrete). Gjithashtu, [[diktatura komuniste]], u karakterizua nga [[Metoda staliniste|metodat staliniste]] të asgjësimit të bashkëpunëtorëve të tij, që kërcënonin pushtetin e tij personal.
== Rinia ==
[[Skeda:Hoxha femij.jpg|parapamje|left|150px|Hoxha në fëmijëri]]
Hoxhajt ishin me origjinë të mëparshme nga [[Dropulli]].
Pas mejtepit, më 1917-1923 ndoqi mësimet në shkollën qytetëse "Liria" në vendlindje. Më 1923 nis mësimet në Liceun frëng të Gjirokastrës, pasi ishte regjistruar në klasën e 6-të të tij. Më 1927 - 1930 me mbylljen e liceut në vendlindje<ref name=":0" />, me ndihmën e [[Eqrem bej Libohova|Eqrem bej Libohovës]]<ref name=":1">B. Fevziu, ''Enver Hoxha,'' Tiranë: UET Press, 2011. ISBN 978-99956-39-35-1</ref> iu mundësua një bursë shtetërore me të cilën vijoi mësimet në [[Liceu Kombëtar i Korçës|Liceun e Korçës]] gjer më 1930<ref name=":0">[[Kastriot Dervishi|K. Dervishi]], [[Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet|''Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet'']], Tiranë: 55, 2012, fq. 136, ISBN 9789994356225</ref>. Ishte më së shumti një nxënës nënmesatar ku më 1929 figuron me shumë nota kaluese dhe pak të mesme<ref>B. Fevziu, ''Enver Hoxha,'' Tiranë: UET Press, 2011. ISBN 978-99956-39-35-1 "Një listë notash e ruajtur në arkivin e tij personal, e vitit 1929, përmban shumë “''passable''” dhe më pak “''mediokre''”."</ref>.
=== Largimi nga Shqipëria për studime në Francë ===
Në mars të
Pas ardhjes në pushtet të Hoxhës, çdo dokument që i përket jetës së tij gjatë viteve [[1927]]-[[1936]] nuk ekziston në asnjë arkiv shqiptare, as dokumenti i emërimit nga mbreti Zog si nënpunes në konsullatë.<ref>http://www.youtube.com/watch?v=ev2hBRRCj7s Dokumentar realizuar nga Top-Channel</ref>
Line 66 ⟶ 69:
=== Puna si mësues në Korçë ===
Pasi mbetet muaj të tërë pa punë, në prill të vitit [[1937]] mundi të sigurojë një vend si mësues me orë në Liceun e Korçës. Prej faktit që ai nuk kishte një diplomë kualifikuese ai jepte vetëm disa orë mësim, këtë e vërteton edhe [[Abaz Ermenji]] ish-kolegu i tij në Liceun e Korçës. Shumë shpejt Enver Hoxha rivendos lidhjet me grupin komunist të Korçës të drejtuar nga [[Koço Tashko]] dhe bëhet simpatizant i kësaj lëvizje komuniste, gjë të cilën e thotë me gojën e tij në Kongresin e Beratit
[[Skeda:Ne korce.jpg|parapamje|200px|Si mësues në Korçë]]
Line 100 ⟶ 103:
Deri në vitin 1947, qeveria kishte vendosur shumë nga korniza institucionale e nevojshme për një sistem ekonomik stalinist, shtetëzimin e industrisë dhe marrjen nën kontroll të tregtisë së jashtme dhe tregtisë së brendshme. Një reformë monetare i dha një tjetër goditje klasës së mesme. Në prill të vitit 1947, Komisioni i Planifikimit Ekonomik hartoi planin e parë ekonomik të vendit, një plan nëntë-mujor me objektiva të përcaktuara të prodhimit për minierat, fabrikat, dhe sektorët e bujqësisë shprehura në drejtim të prodhimit fizik sesa parasë. Në ndërmarrjet shqiptare filloi futja e sistemit sovjetik të kontabilitetit, dhe fanatikët dhe instruktorët e partisë indoktrinonin popullsinë me parimet ekonomike të marksizëm-leninizmit.
=== Marrëdhëniet me
[[Stalini]] e njoftoi Hoxhën që Jugosllavia po provonte ta aneksonte Shqipërinë: "Ne nuk e dinim se jugosllavët, nën pretekstin e mbrojtjes së vendit tuaj nga një sulm prej fashistëve grekë, donin të sillnin njësite të ushtrisë së tyre në territorin e Shqipërisë. Ata u përpoqën ta bënin këtë në një mënyrë shumë të fshehtë. Në fakt, qëllimi i tyre në këtë drejtim ishte krejtësisht armiqësor, sepse ata synonin të përmbysnin situatën në Shqipëri"<ref>{{Harvard citation no brackets|Hoxha|1981|p=92}}.</ref> Në qershor 1947, komiteti qendror i Jugosllavisë filloi ta dënonte publikisht Hoxhën duke e akuzuar se kishte marrë një rrugë individualiste dhe anti-marksiste. Kur Shqipëria u kundërpërgjigj duke bërë marrëveshje për blerjen e makinerive bujqësore nga [[Bashkimi Sovjetik]], jugosllavët deklaruan se Shqipëria nuk mund të bënte asnjë marrëveshje me shtetet tjera pa lejen e Jugosllavisë. <ref name="O'Donnell, p. 22">{{Harvnb|O'Donnell|1999|p=22}}.</ref>
Line 108 ⟶ 109:
Në Plenumin e tetë të Partisë, mbajtur nga 26 shkurt deri më 8 mars 1948, Xoxe u përfshi në një komplot për të izoluar Hoxhën dhe për të forcuar pushtetin e vet. Ai e akuzoi Hoxhën se ai ishte shkaktar i ftohjes së marrëdhënieve me jugosllavët dhe deklaroi se misioni ushtarak sovjetik duhej të dëbohej e të sillej një jugosllav në vend të tij. Hoxha qëndroi i patundur dhe përkrahja për të nuk kishte rënë. Kur Jugosllavia u prish me Bashkimin Sovjetik, mbështetja për Enver Hoxhën u rrit edhe më shumë. Më 1 korrik 1948, Tirana u bëri thirrje gjithë këshilltarëve teknikë jugosllavë të largoheshin nga vendi, dhe në mënyrë të njëanshme anuloi gjitha traktatet dhe marrëveshjet me Jugosllavinë. Xoxe u përjashtua nga partia dhe me 13 qershor 1949 u var.<ref>{{Harvard citation no brackets|Jacques|1995|p=467}}</ref>
=== Marrëdhëniet e Hoxhës me anglo-amerikanët ===
Line 130 ⟶ 127:
=== Afrimi me Kinën ===
Më 1956, Hoxha kërkoi miratimin e një rezolute që do ta mbështeste udhëheqjen aktuale të Partisë. Rezoluta u miratua dhe të gjithë delegatët që ishin shprehur kundër u përjashtuan nga partia dhe u burgosën. Hoxha deklaroi që kjo kishte qenë edhe një përpjekje tjetër e Jugosllavisë për ta rrëzuar udhëheqjen e Shqipërisë. Ky incident e konsolidoi pushtetin e Hoxhës edhe më shumë, duke bërë kështu të pamundshme reforma të tipit hrushovian. Po atë vit, Hoxha vizitoi Kinën, e cila po përjetone prishjen me Bashkimin Sovjetik, dhe takoi Mao Ce Dunin personalisht. Marrëdhëniet me Kinën u përmirësuan, siç dëshmohet nga rritja e ndihmave kineze nga 4.2% sa ishte më 1955, para vizitës, në 21.6% më 1957, pas vizitës.<ref>{{Harvnb|Biberaj|1986|p=27}}.</ref>
Line 144 ⟶ 140:
=== Fërkimet me Bashkimin Sovjetik ===
Marrëdhëniet me Bashkimin Sovjetik vazhduan të
== Mardhëniet e Hoxhës me Kinën Komuniste ==
== Aktivitetet politike ==
Line 168 ⟶ 158:
[[Skeda:Baba Faja, Myslym Peza, Enver Hoxha dhe Ramadan Citaku (ulur).jpg|parapamje|250px|Baba Faja, Enver Hoxha,Myslim Peza, Ramadan Citaku]]
Politika fetare e ndjekur nga Enver Hoxha dhe nga komunistët kishte dy anë medaljeje. Përgjatë luftës nacional-çlirimtare [[1939]]-[[1944]] në të cilën luftuan e dhanë jetën mijra të rinj e të reja, në mesin e tyre kishte edhe klerikë të lartë të të gjitha komuniteteve fetare. Por komuniteti që e përkrahu më shumë luftën ishte ai bektashi, ndër figurat më të shquara ishte Baba Faja e Baba Fejzo. Komunistëve u interesonte që të kishin përkrahjen e gjithë popullit për '''LANÇ''' e të mos ishin të përçarë edhe nga feja. Pas çlirimit politika e Hoxhës ishte ndërhyrëse në çështjet e brendshme të fesë. Në vitin [[1945]] ai iu kërkoi të katër komuniteteve fetare të krijonin statutet e reja përkatëse. Të parët që u angazhuan ishin bektashinjtë e muslimanët të cilët e krijuan më [[1945]].<ref>http://licodu.cois.it/616/view Statuti Komunitetit Bektashi 1945</ref><ref>http://licodu.cois.it/428/view Statuti Komunitetit Musliman 1945</ref> Ndërsa dy komunitetet kristiane nuk dëshironin të hartonin një të tillë.
[[Skeda:Baba Fejzo.jpg|thumb|250px|Baba Fejzo,Shefqet Peçi, Hysni Kapo]]
=== Njohja e personit juridik të komuniteteve fetare ===
Line 201 ⟶ 192:
== Nderime ==
* [[Skeda:Al2thp.gif|40px]] [[Hero i Popullit]]- Për meritat në udhëheqjen e
* [[Skeda:Al2thp.gif|40px]] Hero i Popullit - Për luftën e tij në mbrojtjen e socializmit.
* [[Skeda:Hero i socializmit.gif|40px]]- Hero i Punës Socialiste.
* [[Skeda:Medalja clirimit.gif|90px]] - Medalja e Çlirimit.
▲Pas zbulimit të shumë krimeve të komunizmit dhe kërkesave të vazhdueshme të opinionit publik me dekretin nr. 1018, datë 13 shkurt 1995 të Presidentit të Republikës, [[Sali Berisha]], iu hoqën të gjitha dekoratat dhe titujt e nderit për aktin kriminal të gjenocidit të ushtruar ndaj popullit shqiptar gjatë viteve të diktaturës komuniste Haki Toskës dhe zyrtarëve të tjerë të lartë të regjimit komunist.<ref>{{Cito web|url=http://gazeta55.al/wp-content/uploads/pdf/20170530.pdf|title=Dekoratat e Enver Hoxhës janë hequr në vitin 1995|date=31 maj 2017|accessdate=20 mars 2018|website=gazeta55.al|publisher=[[Gazeta 55|55]] Nr. 6756, v. XXI|last=Dervishi|first=Kastriot|pages=12-13}}</ref>
=== Nderime të huaja ===
* [[Skeda:BulgarianWarTimeMeritRibbon.jpg|90px]] - Urdhri i Trimërisë së Klasit të I-rë i (Bullgari) 9 shtator 1944.
Line 216 ⟶ 204:
== Veprat ==
* [[Kosova është Shqipëri]]
* [[Marrëdhëniet Shqipëri - Bashkimi Sovjetik]]
Line 255 ⟶ 243:
{{Kryeministrat e Shqipërisë|state=collapsed}}
{{Kryetarë të Shqipërisë}}
[[Kategoria:Biografi shqiptarësh]]
|