Kapedani (film): Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
ndërwiki |
|||
Rreshti 36:
== Përmbajtja ==
Ploti i Filmit: Nje njeri i moshuar (Xha Sulo, Protagonisti ne film) udheton (ne kohe dhe ne hapesire) per ne Kryeqytetin e Shqiperise (Tirana) te takoj birin e tij, i cili punon dhe jeton aty. Pra kemi te bejme me dy dimensione te ketij udhetimi ne te cilen shpalosen konfliktet midis dy gjeneratave. Tema pra eshte - Konflikti midis dy gjeneratave dhe PROGRESIONI. Mjeti i percimit te kesaj eshte UDHETIMI qe simbolizon PROGRESION (Levizja, pasi vetem nga levizja nga A ne B na ben te ditur se kemi te bejme me dy pika veshtrimi, ku njera duhet te jete patjeter Progresion). Ne konfliktin e gjenerate kemi te perfshire dhe ate gjinor, pra te emancipimit te gruas socialiste.
Ne dimensionin e kohes kemi udhetimin e Protagonistit i cili udheton nga nje sistem i vjeter klanor i periudhes agrare (fshatare) ne periudhen "moderne" te realizmit socialist. Ky dimension konkretizohet ne film nga venia e Protagonistit (Xha Sulos) ne kontekstin shoqeror te fshatit, ne te cilen perfshihet edhe nje mik i tij fshatar, ky i fundit i shfaqur me te tera komplekset, pritshmerite dhe paragjykimet qe publiku ka ndaj tyre.
Nga dimensioni hapesinor kemi udhetimin nga fshati ne qytetin modern, nje qytet qe eshte i ndertuar me punen dhe vullnetin e forte te NJERIUT TE RI KOMUNIST, puna e te cilit ka si qellim idealin e shoqerise socialiste nen udheheqjen e PARTISE KOMUNISTE dhe E. HOXHES.
Filmi i kushton nje vemendje te vecante edhe karaktereve, pra mund te cilesohet edhe si "character-centered film", ne te cilen vihet ne pah karakteri i XHA SULOS si perfaqesues i kesaj gjenerate me te tera komplekset qe i karakterizojne. Simboli i gjenerates perfaqesohet me Babain, i ardhur nga nje kohe dhe vend tjeter, i cili takon Djalin e tij qe banon ne nje kohe dhe vend tjeter. Ndersa ai i veteraneve, ose i baballareve te kombit, mundimi i te cileve nuk eshte per tu hedhur poshte, simbolizohet me Nofken e Protagonistit: KAPEDANI. Meriten e luftes ja njohin, por rroli i tij ka perfunduar dhe tani MITET, TREGIMI I MADH kalon nga LUFTA --- tek ---- NDERTIMI i vendit. Pra kemi nje ndryshim ne KONTEXTIN e NARRATIONIT TE MITEVE, nga ajo luftarake ne ate te ndertimit te vendit. Pamvaresisht pse simbolet gjuhesore me te cilat keto MITE (MYTHS) shprehen nuk ndryshohen (ju kujtojme parrullat: LUFTE KUNDER KARKALECAVE, LUFTE KUNDER DEMBELIZMIT dhe AUTOKRITIKAT).
Nderkoh qe pervec se mesazhit pro-progresist qe filmi percon, filmi ka si qellim ti dergoj edhe gjenerates se vjeter te veteraneve nje mesazh qetesues per problemet qe ata hasin me ardhjen e modernizmit. (E futur ne kontekstin e rrjedhjes se ngjarjeve te asaj kohe, nuk eshte cudi qe regjizori ka paraprire stuhine e madhe qe ndodhi mbas viteve '70 dhe kthimin e Shqiperise nga MODERNISMI SOCIALIST ne TRADITIONALISM, si per ti rehatuar dhe qetesuar njerzit, se vlerat kombetare ishin vetem ato pastoriale dhe Nacionalizmi platonik i N. Frasherit ose pseudo-Dantesk i I. Kadarese ishin shpetimi i Kombit. Ne Traditionalism kemi nje sistem administrativ te mbeshtetur ne favore personale dhe klane, nderkoh qe ideologjia mbizoteruese eshte dashuria per kombin dhe romantizimi i historise. Kjo solli qe edhe projekti socialist per emancipimin e gruas shqiptare te nderpritet dhe rroli i saj ne shoqeri ti pershtatej konstrukteve kulturore fshatare. Gruaja perfundoi jo te emancipohej, por te shfrytezohej dy-fish nga sistemi (8-ore ne dite ne 7 dite pune ne fabrike) dhe nga familja patriarchale.)
Regjizori ka bere nje perdorim shume te spikatur te nje mjeti psiko-analitik: ËNDËRËN. Ku fjala Ëndër ka te beje edhe me LIBIDON dhe deshirat ne psiko-analitik (ma ka ënda!). Me ane te endres regjizori tregon psiqiken e Protagonistit, qe eshte edhe reprezentatuese per gjeneraten e tij.
Filmi ka nje fillimi shume origjinal: fillon me nje Makth. Cfare simbolizon konfliktet e brendshme shpirterore. Konteksti i enderes eshte edhe elementi i Kapedanit (xha Sulos) pra jeta dhe deshira e tij, midis MITIVE dhe ASPIRATAVE, te kaluares dhe te ardhmes. Kapedani e humb davane dhe komanden ndaj nje gruaje, qe duket sikur i ka te gjitha nen kontroll. Kjo per Kapedanin do te thote cburreri, cfare ne film shprehet me shkuljen e mustaqeve, te cilen ai e kryen vete. Kjo simbolizon friken e kastrimit (KASTRATIONSANGST) dhe vepren vete-kastrimit sipas Freud. Ne kontekstin e konfliktit midis gjeneratave simbolizon friken ndaj feminizimit (cburrerimit) te shoqerise shqiptare. Pra te ndryshimit te MITIT nga ai i LUFTES (MASHKULLORE) dhe te EPOKES SE GJUETARIT ne ate te QYTETARIT, Njeriut URBAN. Pra filmi ben fjale per pershtatjen (ADAPTION) e ketij karakteri ndaj ndryshimeve ne TREGIMIN E MADH por edhe ne realitetin politik te Shqiperise.
Filmi eshte nje kryeveper i kinematografise shqiptare, si nga ana politike, pasi ka arritur ta percoj mesazhin politike shume qarte, si edhe nga ajo artistike, pasi karakteret i ka shpalosur shume mire.
=== Aktorët dhe rolet ===
Line 46 ⟶ 59:
*[[Ismail Zhabjaku]] si Sekretari i Partisë i Kooperativeës
*[[Lazër Filipi]] si Ropi, funksionar partie
*[[Robert Ndrenika]] si Officer
== Shih edhe ==
| |||