String theory: Dallime mes rishikimesh

'''Teoria e fijeve''' ''([[Anglisht|ang.]] string theory)'' është teori në [[fizika|fizikë]] tëqë tenton të tregojë dhe unifikojë forcat si [[Gravitacioni|graviteti]] dhe [[elektromagnetizmi]]. Kjo teori që është zhvilluar nga formulat matematikore ka fituar popullaritet sidomos në vitet e 80-ta dhe sot është e shprehur në pesë mënyra të ndryshme. Studimet me përplasësin e grimcave të krijuar në CERN do të mund të vërtetoheshin pjesë ose në tërësi këtë teori.

Teoria e përgjithshme e relativitetit ka hapur rrugë të reja për përshkrimin e Universit, orbitave të planetëve, ovulimit e yjeve, shpërthimin e madh dhe vrojtimin e vrimave të zeza. Megjithatë, kjo teori mund të aplikohet vetëm kur ne pretendojmë që Universi është puro klasik dhe që mekanika kuantike nuk është e nevojshme në përshkimin e Natyrës (Shih figurën në të majtë : bashkëveprimet e grimcave mund të shfaqen edhe në distancë zero, por teoria e gravitacionit sipas [[Ajnshtajn|Ajnshtajnit]] nuk ka kuptim në këtë rast). Besohet që teoria e fijes do ta mbulojë këtë zbrazëti (Shih figurën në të djathtë : bashkëveprimi i fijeve nuk ndodh nëdistancë zero, por në një zgjatim, prandaj kjo shpien deri te një interpretim më i asryeshëm kuantik).

Fillimisht, teoria e fijes ishte shtruar për shpjegimin e relacioneve në mes të spineve dhe masave për grimcat të caktuara, të quajtura hardone, e në të cilat bëjnë pjesë edhe neutroni e protoni. Gjerat nuk shkuan siç u mendua, prandaj u zhvillua Kromodinamizmi kuantik (Quantum Chromodynamics), teori e cila dha një shpjegim më të mirë për hadronet.