Teoria speciale e relativitetit: Dallime mes rishikimesh

[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Rreshti 5:
Kjo teori ka një gamë të gjerë pasojash që janë verifikuar nëpërmjet të eksperimenteve,<ref>{{cite web | url = http://www.edu-observatory.org/physics-faq/Relativity/SR/experiments.html | title = What is the experimental basis of Special Relativity? | accessdate = 2008-09-17 | author = Tom Roberts and Siegmar Schleif | year = 2007 | month = October | work = Usenet Physics FAQ}}</ref> duke përfshirë edhe ato kundër intuitivet si tkurrja e gjatësisë, shtrembërimi i kohës dhe njëkohshmëria relative, në kontradiktë me nocionin klasik se zgjatja e kohës së intervaleve midis dy ngjarjeve është e njëjtë për çdo vëzhgues. (Në anën tjetër, ajo prezanton intervalin e kohë-hapësirës, që është invariant.) Kombinuar me ligje të tjera të fizikës, dy postulatet e relativitetit të përgjitshëm parashikojnë se ekuivalenca e lëndës dhe energjisë, e shprehur në formulën e ekuivalencës së masës me energjinë ''E''&nbsp;=&nbsp;''mc''<sup>2</sup>, ku ''c'' është shpejtësia e dritës në vakum.<ref name=relativity>{{cite book |author=Albert Einstein |title=Relativity: The Special and the General Theory |page= 48 |url=http://books.google.com/books?id=idb7wJiB6SsC&pg=PA50 |isbn=0415253845 |publisher=Routledge |year=2001 |edition=Reprint of 1920 translation by Robert W. Lawson }}</ref><ref name=Feynman>{{cite book |title=Six Not-so-easy Pieces: Einstein's relativity, symmetry, and space-time |author=Richard Phillips Feynman |page= 68 |url=http://books.google.com/books?id=ipY8onVQWhcC&pg=PA68 |isbn=0201328429 |publisher=Basic Books |edition=Reprint of 1995 |year=1998}}</ref> Parashikimet e relativitetit special bien dakord me mekanikën njutoniane në fushën e tyre të zakonshme të zbatueshmërisë, veçanërisht në ekspermiente ku të gjitha shpejtësitë janë të vogla krahasuar me shpejtësinë e dritës. Relativiteti special zbulon që ''c'' nuk është thjesht shpejtë e një fenomeni të caktuar-në këtë rast përhapja e rrezatimit elektromagnetik (drita)-por një tipar thelbësor i mënyrës se si hapësira dhe koha bashkohen në një si kohëhapësira. Një nga pasojat e kësaj teorie është pamundësia që çdo grimcë që ka masë invariante të akselerohet në shpejtësinë e dritës.
 
TheTeoria theorykonsiderohet isspeciale termedsepse "special"aplikon becauseparimin ite appliesrelativitetit thevetëm [[principlembi ofpikat relativity]]e onlyreferimit to [[inertial frames of reference|frames in uniform relative motion]]inerciale.<ref>[http://www.marxists.org/reference/archive/einstein/works/1910s/relative/ch18.htm Albert Einstein, Relativity - The Special and General Theory, chapter 18]</ref> EinsteinAjnshtajni zhvilloi relativitetin e përgjithshëm për ta zbatuar parimin në përgjithësi, që do të thotë se pikatEinstein developed [[general relativity]] to apply the principle more generally, that is, to any frame so as to handle [[General covariance|general coordinate transformations]], and that theory includes the effects of [[gravity]]. From the theory of general relativity it follows that special relativity will still apply locally (i.e., to [[Orders of approximation|first order]]) to observers moving on arbitrary [[World line|trajectories]]<ref>[[Charles W. Misner]], [[Kip S. Thorne]] & [[John A. Wheeler]],''Gravitation'', pg 172, 6.6 ''The local coordinate system of an accelerated observer'', ISBN 0716703440</ref>, and hence to any relativistic situation where gravity is not a significant factor.
 
== Postulates ==