Xheladin Shyqri Hana
Xheladin Shyqri Hana lindi në Gjakovë, vritet më 1948 në një zyrë të shërbimit sekret jugosllav, ishte aktivist shqiptar gjatë Luftës së Dytë Botërore.
Biografia
RedaktoXheladin Hana, vinte nga një familje feudale gjakovare e cila në rrethet e asaj kohe dallohej edhe për kullën e tyre në muhall të Hadumit, kullë që edhe në ditët sotit, përbrenda e ka mbajtur bukurinë e saj. Pas përhapjes së ideve të reja politike në hapësirat shqiptare si ato balliste, komuniste, demokratike e fashiste, dhe popullarizimit të tyre në Gjakovë, edhe Hana si shumë të rinjë të qytetit fillonë të interesohet, e më vonë aktivizohet në këto rrjedha. Pozicionimi i Hanës në lëvizjet, e që nga fillimi i luftës filloin të riformohen në formacione si banda, armata e ushtri, po thuaj është i njëjtë si me shumicën e të rinjëve që hynë në këto formacione duke parë në to një shancë të re, që jepnin këto zhvillime. Po thuaj që të gjithë të rinjët kishin një qëllim, mbrojtjen e tokave të etërve të tyre, dhe mënyra më e mirë ishte bashkimi i popullit shqiptarë nën një shtetë. Por fatëkeqësisht, rrjedhave të luftrave të tilla, fati nuk mund të i parashihet, e kjo vlenë sidomon për të rinjët e pa arsimuar, e që në atë kohë nuk ishin pak.
Kështu në këto lëvizje, Hanën e gjejmë të angazhuar në krahun e bashkimit të forcave shqiptare nën sistemin komunist, pasi siq do të shihej më vonë, rrethanat tregonin që në atë kohë, për shqiptarët të cilët nga lufta e 1912-ës, ishin dalur të thyer pa ndonjë elitë kapitaliste, zgjedhja e komunizmit e ndihmote ngritjen e nivelit të vetëdijes kombëtare, që ishte mbjellur nga Rilindja Kombëtare. Forca e vetëme reale shqiptare, ishte vetë populli shqiptar, dhe ata pak feudal që i kishte ky popull nuk ishin të dëshiruar nga kapitalistët e asaj kohe.
Si anëtarë i kësaj lëvizje Hana, merr pjesë në Konferencen e Bujanit, ku është bashkautor i dokumentit të dalur nga kjo konferencë. Mirëpo siç tregon rrjedhat e ngjarjeve, me fillimin e dominimit të feudalistëve serbë, tani në krye të popullit si komunistë dhe shtrirjen e tyre edhe në hapësirat e popullit shqiptarë, Hana fillon veprimin e tij kundër këtyre intervenimeve që ishin edhe jashtë "rregullave komuniste". Kjo si duket për Hanën ishte paraparë, mirëpo pasi që ish-feudalistët shqiptarë të kthyer kah komunizmi, nuk kishin arritur qëllimin e tyre bashkimin e fuqisë së tërë popullit, ai nën ideologjin komuniste e vazhdonë luftën speciale kundrejt Doktrinës së shenjt serbe, luftë e trashëguar që nga 1912-ta, nga të parët e Hanës.
Në këto rrethana, edhe një njeri intelektual siq ishte Hana, e kishte vështirë të shikonte rrjedhen e ngjarjeve të shkaktuar nga nivelet më të ulta intelektuale që na paraqiten si komunist të përbetuar. Kështu Hana pas mbarimit të luftës së armatosur, gjendet në mes të interesave të komunistëve të përbetuar shqiptarë, malazezë e serbë dhe interesave të komunistëve të Doktrinës së shejt serbe. Përderisa ana e komunistëve të përbetuar, njohurit e shkrim-leximit, të gjuhëve të huaja (italisht, turqisht, serbisht, frëngjisht, persisht), Hanën e shite si një nevojë, komunistët e doktrinës së shenjt serbe e shihnin si rrezikë i vërte. Falë këtyre interesave Hana merr edhe disa funksion, atë të fundit si drejtorë i gazetës së vetëme shqipe në Kosovën pas LDB-së, Rilindja, po nga ana tjetër torturohet dhe më 15 dhjetor 1948-ës.
Vrasja e Hanës, ishte fillimi i një vargu vrasjesh e gjykimesh ndaj feudalëve, të cilët kishin zgjedhur lëvizjet e mundshme të kohës, komuniste apo demokratike, për të bashkuar popullin nën një kulm, si fuqi më e madhe reale shqiptare e kohës apo për bashkimin e feudalëve që në atë kohë realisht ishin kafshatë e vogël e forcave armike në Ballkan. Si do që të jetë kënë, që të dy anët, qëllim kishin sigurimin e jetës së pasardhësve, të rrethit, e të popullit të vet, dhe kjo, si shqiptarë që ishin mund të bëhej vetëm me sigurimin e jetës së kombit shqiptar. Nga këto dy udhë të zgjedhura, doktrina e shenjtë nën petkun e informbyrosë i ndalojë edhe shumë e shumë udhëtarë.