Zonat urbane në Suedi

Një zonë urbane ose tätort (fjalë për fjalë 'lokalitet i dendur') në Suedi ka një minimum prej 200 banorësh dhe mund të jetë një qytet, qytezë ose fshat më i madh. Është një koncept thjesht statistikor, i papërcaktuar nga asnjë kufi komunal ose qark. Zonat më të mëdha urbane sinonime me qytetet ose qytezat (në suedisht: stad për të dy termat) për qëllime statistikore kanë një minimum prej 10,000 banorësh. I njëjti përkufizim statistikor përdoret gjithashtu për zonat urbane në vendet e tjera nordike.

Në vitin 2018, kishte gati dy mijë zona urbane në Suedi, të cilat ishin të banuara nga 87% e popullsisë suedeze.

Historia

Deri në fillim të shekullit të 20-të, vetëm qytetet/qytezat konsideroheshin si zona urbane. Zona e ndërtuar dhe entiteti komunal normalisht ishin pothuajse të barabartë. Urbanizimi dhe industrializimi krijuan, megjithatë, shumë vendbanime të reja pa status zyrtar të qytetit. Periferitë e reja u rritën vetëm jashtë kufijve të qytetit, duke qenë de facto urbane por de jure rurale. Kjo krijoi një problem statistikor. Regjistrimi i vitit 1910 prezantoi konceptin e "lokaliteteve të dendura të populluara në fshat". Termi tätort u prezantua në vitin 1930. Përzierjet komunale vendosën gjithnjë e më shumë zona rurale brenda bashkive të qytetit, që ishte ana tjetër e të njëjtit problem. Kufijtë administrativë në fakt nuk ishin të përshtatshëm për përcaktimin e popullsisë rurale dhe urbane. Nga viti 1950 zonat rurale dhe ato urbane duhej të ndaheshin edhe brenda kufijve të qytetit, pasi p.sh., shkretëtira e madhe rreth Kirunës ishte shpallur "qytet" në vitin 1948. Nga viti 1965 llogariten vetëm "lokalitetet jo-administrative", pavarësisht nga bashkia dhe kufijtë e qarkut. Në vitin 1971 "qyteti" u hoq si një lloj bashkie.

Terminologjia

Harta e Suedisë që tregon të gjitha zonat urbane (qytete dhe qyteza) me një popullsi prej më shumë se 20,000 (Mora nuk është e saktë; Varberg dhe Falkenberg mungojnë).

Zonat urbane në kuptimin e tätort përcaktohen në mënyrë të pavarur nga ndarja në qarqe dhe komuna dhe përcaktohen vetëm sipas dendësisë së popullsisë. Në praktikë, shumica e referencave në Suedi i përkasin bashkive, jo veçanërisht qyteteve ose qytezave, gjë që ndërlikon krahasimet ndërkombëtare. Shumica e komunave përmbajnë shumë lokalitete (deri në 26 në Komunën Kristianstad), por disa lokalitete, nga ana tjetër, janë shumë komunale. Zona urbane e Stokholmit është e përhapur në 11 bashki.

Kur krahasojmë popullsinë e qyteteve të ndryshme, popullsia e zonës urbane (tätort) duhet të preferojë para popullsisë së bashkisë. Popullsia, p.sh., ajo e Stokholmit duhet të llogaritet si rreth 1.2 milion në vend se afërsisht 800,000 të bashkisë, dhe Lund më tepër rreth 75,000 sesa rreth 110,000.