Édith Piaf (Frëngjisht: [edit pjaf]  ( dëgjoni); 19 dhjetor 1915 – 11 tetor 1963; e lindur si Édith Giovanna Gassion) ishte një këngëtare kabare franceze, tekstshkruese dhe aktore e cila u bë e njohur si këngëtarja e klubeve kombëtare e Francës si dhe një nga yjet më të mëdha ndërkombëtare të Francës.[1]

Édith Giovanna Gassion
Édith Piaf në vitin 1962
Lindi(1915-12-19)19 dhjetor 1915
Belleville, Paris, Francë
Vdiq10 tetor 1963 (47 vjeçe)
Plascassier (Grasse)
Emrat e tjerëLa Môme Piaf
(The Little Sparrow)
Profesionikëngëtare, aktore, tekstshkruese

Muzika e saj shpesh ishte autobiografike dhe këngët e saj reflektonin jetën e sa. Ndër këngët e saj të njohura janë "La Vie en rose" (1946), "Non, je ne regrette rien" (1960), "Hymne à l'amour" (1949), "Milord" (1959), "La Foule" (1957), "l'Accordéoniste" (1955), dhe "Padam ... Padam ..." (1951).

Familja

Redakto

Pavarësisht nga biografitë e shumta, shumë pjesë nga jeta Piaf janë të fshehura në mister.[2] Ajo lindi si Édith Giovanna Gassion[3] në Belleville, Paris. Gojëdhënat flasin se ajo ka lindur në një trotuar të rrugës Rue de Belleville 72, por certifikata e lindjes citon spitalin Hôpital Tenon, më 19 dhjetor 1915,[4] i cili është pjesë e Belleville.

Jeta e hershme

Redakto
 
Piaf si fëmijë

Piaf është braktisur nga nëna që në lindje, dhe ajo ka jetuar për një kohë të shkurtër me gjyshen e saj nga ana e nënës, Emma (Aïcha). Kur babai i saj u rekrutua nga armata franceze në vitin 1916 për të luftuar në Luftën e Parë Botërore, ai e dërgoi atë  pranë nënës së tij, e cila drejtonte një bordello në Normandi. Atje, prostitutat ndihmonin të kujdesen për Piaf.[1]

Nga mosha tre deri në shtatë, pretendohet se Piaf ishte e verbër si pasojë e keratitis. Sipas njërit prej biografëve të saj, asaj i rikthehet shikimi pasi prostitutat e gjyshes së saj grumbulluan të holla për të shoqëruar atë në një pelegrinazh për nder të Shën Terezja e Lisjës. Piaf pretendonte se ky ishte rezultat i një shërimi të mrekullueshëm.[5]

Karriera si këngëtare

Redakto
 
Piaf at the ABC music hall in Paris in 1951

Në vitin 1935, Piaf u zbulua në zonën Pigalle të Parisit[1] nga pronari i klubit të natës Louis Leplée,[3] klubi i të cilit Le Gerny në Champs-Élysées[6] ishte i frekuentuar nga klasa e ulët edhe nga klasa e lartë. Ai e bindi atë për të kënduar, pavarësisht nervozizmit saj ekstrem, e cila, e kombinuara me lartësinë e saj prej vetëm 142 centimetra (4 ft 8 in),[4][7] e frymëzoj atë për ti dhënë asaj pseudonimin që do të qëndronte me të për pjesën tjetër të jetës së saj dhe të shërbejë si emri i saj në skenë, La Môme Piaf[1][3] Leplée i mësoi asaj bazat e paraqitjes skenike dhe i tha asaj të veshë një fustan të zi, i cili u bë veshja e saj markë. Më vonë, ajo gjithmonë do të shfaqet në të zezë.[1] 

Filmografia

Redakto
  • La garçonne (1936), Jean de Limur
  • Montmartre-sur-Seine (1941), Georges Lacombe
  • Star Without Light (1946), Marcel Blistène
  • Neuf garçons, un cœur (1947), Georges Freedland
  • Paris Chante Toujours (1951), Pierre Montazel
  • Boum sur Paris (1953), Maurice de Canonge
  • Si Versailles m'était conté (1954), Sacha Guitry
  • French Cancan (1954), Jean Renoir
  • Música de Siempre (1958), sang La vida en rosa, the Spanish version of "La Vie en rose".
  • Les Amants de demain (1959), Marcel Blistène

Diskografia

Redakto

Titujt e mëposhtme janë përmbledhjet e këngëve të Piaf, dhe jo titujt e lëshuar derisa Piaf ishte aktiv.

  • Edith Piaf: Edith Piaf (Music For Pleasure MFP 1396) 1961
  • Ses Plus Belles Chansons (Contour 6870505) 1969
  • The Voice of the Sparrow: The Very Best of Édith Piaf, original release date: June 1991
  • Édith Piaf: 30th Anniversaire, original release date: 5 April 1994
  • Édith Piaf: Her Greatest Recordings 1935–1943, original release date: 15 July 1995
  • The Early Years: 1938–1945, Vol. 3, original release date: 15 October 1996
  • Hymn to Love: All Her Greatest Songs in English, original release date: 4 November 1996
  • Gold Collection, original release date: 9 January 1998
  • The Rare Piaf 1950–1962 (28 April 1998)
  • La Vie en rose, original release date: 26 January 1999
  • Montmartre Sur Seine (soundtrack import), original release date: 19 September 2000
  • Éternelle: The Best Of (29 January 2002)
  • Love and Passion (boxed set), original release date: 8 April 2002
  • The Very Best of Édith Piaf (import), original release date: 29 October 2002
  • 75 Chansons (Box set/import), original release date: 22 September 2005
  • 48 Titres Originaux (import), (09/01/2006)
  • Édith Piaf: L'Intégrale/Complete 20 CD/413 Chansons, original release date: 27 February 2007
  • Édith Piaf: The Absolutely Essential 3 CD Collection/Proper Records UK, original release date: 31 May 2011

Në DVD

Redakto
  • Édith Piaf: A Passionate Life (24 May 2004)
  • Édith Piaf: Eternal Hymn (Éternelle, l'hymne à la môme, PAL, Region 2, import)
  • Piaf: Her Story, Her Songs (June 2006)
  • Piaf: La Môme (2007)
  • La Vie en rose (biopic, 2008)
  • Édith Piaf: The Perfect Concert and Piaf: The Documentary (February 2009)

Bibliografia

Redakto
  • The Wheel of Fortune: The Autobiography of Édith Piaf by Édith Piaf, translated by Peter Trewartha and Andrée Masoin de Virton. Peter Owen Publishers; ISBN 0-7206-1228-4 (originally published 1958 as Au bal de la chance)
  • Édith Piaf, by Édith Piaf and Simone Berteaut, published January 1982; ISBN 2-904106-01-4

Referime

Redakto
  1. ^ a b c d e Huey, Steve. "Edith Piaf: Biography". Yahoo! Music. Arkivuar nga origjinali më 8 korrik 2012. Marrë më 3 shtator 2009. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ Morris, Wesley (15 qershor 2007). "A complex portrait of a spellbinding singer". The Boston Globe (në anglisht). Marrë më 3 shtator 2009.
  3. ^ a b c Rainer, Peter (8 qershor 2007). "'La Vie en Rose': Édith Piaf's encore". The Christian Science Monitor (në anglisht). Boston. Marrë më 3 shtator 2009.
  4. ^ a b "Biography: Édith Piaf" Arkivuar 27 shkurt 2003 tek Wayback Machine.
  5. ^ PIAF, Simone Berteaut Allen & Unwin 1970
  6. ^ Ray, Joe (11 tetor 2003). "Édith Piaf and Jacques Brel live again in Paris: The two legendary singers are making a comeback in cafes and theatres in the City of Light". The Vancouver Sun. Canada. fq. F3. Arkivuar nga origjinali më 11 dhjetor 2012. Marrë më 18 korrik 2007. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  7. ^ Fine, Marshall (4 qershor 2007). "The soul of the Sparrow". Daily News (New York) (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 26 mars 2009. Marrë më 19 korrik 2007. {{cite news}}: Nuk lejohet formatim teksti në: |newspaper= (Ndihmë!)