Dhimitër Simoni

Dhimitër Simoni linid në Vlorë më 12 janar të vitit 1911.

Dhimitër Simoni
Lindi	12 janar, 1911 Vlorë
Kombësia	shqiptar
Profesioni	patriot

Shpejt nëna do ta lërë jetim sepse vritet nga italianët, të cilët i dogjën dhe dyqanin. Viti 1939 do ta gjejë Mitin të rritur dhe me ndjenja patriotike. Kur Shqipëria do të kanosej nga barbarizmi gjerman, Miti tashmë ishte në radhët e guerilëve. Dyqani i tij i këpucarisë u bë çerdhe e njësive guerile dhe e drejtuesve të partizanëve, që u jepnin të rinjve e punëtorisë drejtimin drejt luftës partizane për çlirimin e atdheut. Ky dyqan, në mes të qytetit të Vlorës dhe veprimtaria e tij, po ndiqej nga spiunazhi dhe grupi i tradhtarëve. Këtu do t’i kenë fillimet gjithë vuajtjet e Mitit, atdhetarit nga Vlora.

Për fat të keq u kap në befasi dhe më pas u internua në kampin nazist të shfarosjes, në Mat’hauzen, Austri. Por nuk ishte i vetmi. Nga ky shesh, pushtuesit nazifashistë nisën nëpër kampet e përqendrimit 600 vlonjatë, ku pothuajse të gjithë u pushkatuan, u hodhën në krematorë dhe gjetën vdekjen.

Dita e shënuar e kapitullimit të Gjermanisë naziste e gjeti atë gjallë, edhe pse kockë e lëkurë dhe të torturuar në mënyrën më barbare. Kështu, në 9 maj të 1945, kur forcat aleate çlirimtare u kërkuan të mbijetuarve të përfaqësoheshin me simbolin e atdheut të tyre, Dhimitri Simoni, patrioti antifashist nga Vlora e Ismail Qemalit, mori një beze dhe si Marigo Pozoja skicoi konturet e shqiponjës dykrenore të simbolit të atdheut.

Trupat Aleate që çliruan kampin e vdekjes të Mat’hauzenit, pasi varrosën viktimat e panumërta që gjetën në fushën e betejës, në 20 qershor 1945 organizuan një ceremoni funebre, përpara mijëra varreve të heshtura. Aty, çdo shtet i botës u përfaqësua nga një rob, ndaj Shqipërinë e përfaqësoi Dhimitër Simoni. “Albania” u thirr e para dhe në tasin ku ai kishte ngrënë supën e flamosur, aleatët, mbushën dhe` nga këto varreza. Aty patën dhënë jetën me qindra dhe mijëra njerëz nga kombe të ndryshme të botës. Në mes të tasit të mbushur me dhe` u ngul simboli i flamurit kombëtar shqiptar, i rrethuar me tela me gjemba. Kjo u shoqërua me dokumentin origjinal përkatës dhe iu dorëzua Dhimitër Simonit. Këto simbole, sot e kësaj dite ndodhen në Ministrinë e Jashtme dhe në Muzeun Kombëtar të Luftës në Tiranë.

Pas kthimit nga Gjermania, Dhimitër Simoni ka qenë me raport mjeko-ligjor (kemp) pra nuk ka punuar. Në vitet e fundit të vazhdimit të jetës, për të mos qëndruar jashtë jetës shoqërore, pushteti vendor i asaj kohe i dha një dyqan librarie, ku shitej dhe shtypi i përditshëm. Mit Simoni ka qenë aktiv si veteran, duke u thirrur në shkolla dhe institucione, me rastin e 9 majit 1945 të kapitullimit të Gjermanisë naziste. Në këto raste ai gjithmonë fliste për “bëmat” e nazizmit gjerman. Për ato që ai dhe shokët e tij hoqën në kampin e vdekjes në Mat’hauzen, Austri.