Diagrami i vendosjes (shpërndarës)

Diagrami shperndares tregon nje pikepamje tjeter te aplikacionit krahasuar me diagramet tjera. Diagram i vendosjes apo shperndares permbledh konfigurimin e elementeve te aplikacionit.

Shembull i një diagrami të vendosjes

Diagrami shperndares ben pjes ne diagramin fizik dhe shfaq lidhjen fizike ne mes te harduerit dhe softuerit ne nje sistem. Diagramet fizike perdoren me shume kur zhvillimi i sistemit është duke u kompletuar. Keto lloj diagram shfrytezohen per te dhene pershkrim te informatave fizike per sistemin. Shpesh diagrami shperndares dhe diagrami i komponentave jane te kombinuar ne nje diagram fizik, keshtu pra keto dy diagrame te kombinuara bejn kombinimin e vetive te te dy diagrameve ne nje diagram te vetem. Pra diagram shperndares permban komponente edhe te diagramit te komponenteve. Ky diagram është me shume i pershtatshem kur nje sistem krijohet dhe është i gatshem per tu vendosur. Por kjo nuk do te thote se duhe te punohet ne diagramin e vendosjes pasi sistemi është krijuar apo ndertuar. Perkundrazi me diagramin shperndares duhet filluar qe kur plani apo dizajni i pandryshueshem është zyrtarizuar, le te themi qe nga faza e diagramit te klasave. Keshtu ky diagram zhvillohet dhe rishikohet derisa sistemi është ndertuar. Eshte e preferueshme te shifni se cfare është mjedisi ku do te vendoset sistemi perpara se sistemi te jete krijuar keshtu ne kete menyre cfardo lloj problemi te vendosjes te kete do te ishte marre ndonje vendim per ta zgjidhur.

Rregull kryesore, gjeneral është se shpenzimet per ti korrigjuar gabimet apo ndryshimet rriten perderisa projekti është afer fazes perfundimtare. Elementet ne diagramin shperndares jan nyja(node) dhe lidhja(connection). Elementi kryesore nyja qe perfaqson pjeset e harduerit ne sistem ose mjedisin ne te cilin komponentet kryhen ose ekzekutohen. Kjo do te thote se nje nyje ne nje diagram shperndares perfaqeson nje mori gjerash- hardver fizik(servermachine), nje sistem softverik si nje sistem operativ, nje softver infrastrukturor aplikimi si nje Web server, server aplikimi, server per baze te dhenash etj. Nyjet e ndryshme ne diagramin shperndares mund te nderlidhen dhe te perfaqesojne ndervaresi, duke mundesuar keshtu qe nje diagram shperndares te jete i kuptueshem dhe te ofroje nje mjedis te plote pozicionimi ose dislokim te sistemit. Lidhja përshkruan rrugën e komunikimit të cilën e shfrytëzon hardueri për të komunikuar dhe zakonisht tregon metodë siç është TCP/IP, kjo lidhje është e ngjajshme me lidhjet ne diagramet e klasave.

Hardveri fizik është i perbere nga nyjet dhe çdo komponent fillon ne nyje. Gjerat me kryesore te ky lloj diagrami jan nyjet qe jan te lidhura nga rruget e komunikimit. Nyjet mund te jen ne dy forma: Nje paisje është hardueri, qe mund te jete nje kompjuter ose thjesht nje pjese hardueri e lidhur me sistemin. Forma tjeter nje mjedis ekzekutimi qe është softueri dhe mund te permbaj softuer tjeter. Nyjet gjithashtu mund te permbajne objekte, qe jan manifestime fizike te softuerit, zakonisht filet. Keto file mund te jen te ekzekutueshme (psh. .exe files, assemblies) ose data filet, HTML dokumente, etj. Mund te shfaqen objekte si kuti klasash ose te renditen emrat ne ate nyje. Nese shfaqen si kuti klasash mund te futet nje ikone dokumenti ose fjala<<artifact>>. Zakonisht ka nyje fizike te shumta qe kryejn te njejten pune logjike. Shpesh objektet jan implementimi i komponenteve. Rruget e komunikimit ne mes te nyjeve tregojne ose sygjerojne si komunikojne gjerat. Ne vijim(fig.1) paraqitet nje shembull i diagramit shperndares ne mes te komponenteve te harduerit dhe softuerit te perfshire ne transaksione te pasurive te patundshme. Ne kete shembull hardueri fizik është i ndertuar prej nyjeve, cdo komponent i perket nyjeve dhe komponentet jan te paraqitura si drejtkendesha.

FIG.1 Deployment diagram

Diagrami shprendares shfaq planifikimin fizik te nje sistemi, poashtu zbulon cilet pjese te softuerit punojne ne cilet pjese te haruerit.

Burime

1. Dr. Bekim Fetaji (2012), Manuscript, Software Engineering, SEE University, Tetovo, Macedonia
2. Martin Fowler , UML Distilled, A brief Guide to the standard object modeling language, Third Edition
3. Inxhinieri Softuerike