Drita Bakia-Gunga

Drita Bakia-Gunga (31 dhjetor 1943 — 31 gusht 2020) ishte një historiane kosovare nga Gjakova.

Drita Bakia Gunga
Lindi	(1943-12-31)31 dhjetor 1943 Gjakovë, Kosovë
Vdiq	26 gusht 2020 (77 vjeç)
Kombësia	Albainan
Arsimi	Fakulteti Filozofik, Departamenti i Historise

Jeta personale

Ajo ka lindur me 31 dhjetor në vitin 1943 dhe ka ndërruar jetë në vitin 2020, duke lënë një trashëgimi të qëndrueshme fuqizimi dhe përkushtimi ndaj barazisë gjinore në Kosovë dhe më gjerë.

Arsimimi

Në vitin 1950, Drita përfundoi arsimin fillor në vendlindjen e saj në Gjakovë. Nga viti 1963 deri në vitin 1975 ka dhënë mësim në gjimnazin “Hajdar Dushi” në Gjakovë dhe në shkollën fillore “Elena Gjika” në Prishtinë.

Në vitin 1973 diplomon në Fakultetin Filozofik, dega Historisë dhe katër vjet më vonë, ajo përfundoi temën e magjistraturës me temën “Lëvizja e grave në Kosovë në mes të dy luftërave botërore”.

Drita Bakija Gunga, doktoresha e parë e shkencave në histori, shquhet si një avokate dhe studiuese pioniere për barazinë gjinore. Fillimisht, ajo u shfaq si një fener ndriçimi për gratë në familjen e saj, duke u bërë përfundimisht një nga 100 yjet e përkujtuar në një Një libër kushtuar arritjeve të saj të jashtëzakonshme.

I afërmi i saj, Lorik Bakija, tha një herë: “Kushdo që e njihte Dritën do të dëshmonte se ajo e shndërroi çdo pengesë në jetën e saj në një mundësi dhe një arritje. Ajo gjithmonë nxirrte mësime të vlefshme nga përvojat e saj.”

Krahas kontributit të saj në fushën e shkencës, Drita Bakija Gunga fitoi vlerësime edhe për shfaqjet e saj në Teatrin e Gjakovës, ku u bë një nga femrat e para që i dha hijeshi skenës. Drita ishte një individ i shumanshëm që kishte pasion kërcimin. E shtyrë nga dëshira për të sfiduar normat gjinore, ajo ishte e vendosur të merrte një arsimim dhe të shkëlqejë në fusha të ndryshme. Siç shprehet ajo, “gratë shqiptare kanë duruar shtypjen për një kohë të gjatë”.

Aktivizmi politik dhe kandidimet

Ajo besonte me vendosmëri se çlirimi i gruas do të vinte nëpërmjet emancipimit, kontributit aktiv dhe realizimit të rëndësisë dhe fuqisë së zërit të tyre.

Studimet e saj të doktoraturës kulmuan në vitin 1982 me disertacionin e saj me temën “Gratë e Kosovës në periudhën e ndërtimit socialist 1945-1978”, duke e bërë atë gruan e parë nga Kosova që iu dha titulli “Doktor i Shkencave në Histori”.

Drita Bakija Gunga i fokusoi studimet e saj kërkimore dhe profesionale në femrat e Kosovës, veçanërisht duke ndriçuar rolet dhe aktivitetet e tyre para, gjatë dhe pas Luftës se Dytë Botërore. Në vitet 1990, ajo gjithashtu u përfshi në mënyrë aktive në peizazhin politik të shqiptarëve të Kosovës.

Një nga kontributet e saj të rëndësishme ishte zgjedhja e saj në kryesinë inauguruese të Shoqatës së Grave në mars të vitit 1990, e cila më vonë u shndërrua në Forumin e Grave të LDK-së.

Bibliografia e përzgjedhur

Gjatë viteve, Drita botoi rreth 20 punime kërkimore shkencore.

Në vitin 1986 botoi librin Gratë e Kosovës në periudhën e ndërtimit socialist 1945-1978, në kuadër të Institutit të Historisë në Prishtinë. Ky është studimi, shtjellimi dhe botimi i parë në Kosovë për problematikën e femrës në trevat tona, të cilën historiografia shqiptare deri në atë kohë thuajse nuk i kishte kushtuar fare kujdes. Profesoresha në këtë monografi ka studiuar femrën shqiptare në Kosovë në të gjitha fushat e jetës, në aktivitetet e saj në rrjedhat shoqërore-historike të zhvillimeve të pas Luftës së Dytë Botërore, si arsimimi, inkuadrimi i saj në këshillat e punëtorëve, në organet drejtuese dhe punë drejtuese, si dhe në organizatat politike-shoqërore.

Andaj, prof. Drita u bë prijatare e studimeve që kanë të bëjnë me zhvillimin dhe pozitën e gruas në shoqëri, si promovimi i mundësive të barabarta, angazhim i përmirësimit të pozitës së gruas në edukim, shëndetësi, arsimim, kulturë, ekonomi.

Disa nga kontributet e prof. Drita Bakija-Gunga në këtë lëmi janë:

• Gratë e Kosovës në Lëvizjen Revolucionare 1933-1941, Kosova, nr.6, 1977;
• Gratë e Mitrovicës dhe të rrethinës në Lëvizjen Punëtore Revolucionare në mes dy luftërave botërore, Mitrovica dhe rrethina (monografi), Mitrovicë 1979;
• Gjendja dhe pozita e grave në Kosovë në Mbretërinë e Jugosllavisë dhe gjatë Luftës së Dytë Botërore, Dituria, nr.3-4 1982;
• Lidhja e Prizrenit dhe gruaja shqiptare, Konferencë kombëtare për Lidhjen Shqiptare të Prizrenit, Tiranë 1979;
• PKJ dhe puna me gratë e Kosovës në mes dy luftërave botërore, Përparimi, nr.2 1979; Disa aspekte të zhvillimit të Frontit Antifashist të grave të Kosovës e Metohisë, Kosova, nr. 13-14, 1985;
• Shtypi grave për emancipimin e tyre në periudhën e ndërtimit socialist të Kosovës, Përparimi, nr.3 1987;
• Pozita shoqërore e gruas në Kosovë nga fundi i shekullit XIX deri më 1920, Kosova, nr. 17, 1988;
• Arsimi i femrës shqiptare dhe mendimi i rilindësve,100-vjetori i Shkollës Shqipe të Vashave në Prizren, Prishtinë, 1993;
• Shpërngulja e shqiptarëve në Turqi, 1944-1966, Dëbimet e shqiptarëve dhe kolonizimi i Kosovës (1877-1995), QIK, Prishtinë, 1997;
• Arsimimi i femrës ndër shekuj (Përmbledhje punimesh nga Simpoziumi i mbajtur në Tetovë, 7 Marsi - Dita e Shkollës Shqipe), Jehona, Shkup.

Prof. dr. Drita Bakija-Gunga në vitin 2008 u pensionua, duke lënë gjurmë të pashlyeshme në historinë e Institutit, si studiuese me aftësi shkoqitëse, stil elegant qëndrime pozitive.

Profesoresha u nda nga jeta më 26 gusht 2020, e rrethuar nga familjarët e saj të dashur. U varros në vendlindjen e saj.