Etika dhe standardet e gazetarisë
Etika dhe standardet gazetareske përfshijnë parimet e etikës dhe praktikës së mirë të zbatueshme për gazetarët. Ky nëngrup i etikës së medias njihet si "kodi i etikës" profesional i gazetarisë dhe "kanunet e gazetarisë".[1] Kodet dhe kanonet bazë zakonisht shfaqen në deklaratat e shoqatave të gazetarisë profesionale dhe organizatave individuale të shtypit, transmetimit dhe lajmeve në internet.
Janë rreth 400 kode që mbulojnë punën gazetareske në mbarë botën. Ndërsa kodet e ndryshme mund të ndryshojnë në detajet e përmbajtjes së tyre dhe vijnë nga tradita të ndryshme kulturore, shumica ndajnë elemente të përbashkëta duke përfshirë parimet e vërtetësisë, saktësisë dhe komunikimit të bazuar në fakte, pavarësisë, objektivitetit, paanshmërisë, drejtësisë, respektit për të tjerët dhe llogaridhënies publike. , pasi këto zbatohen për mbledhjen, redaktimin dhe shpërndarjen e informacionit të vlefshëm për lajmet për publikun.[1][2][3][4]
Ashtu si shumë sisteme më të gjera etike, etika e gazetarisë përfshin parimin e "kufizimit të dëmit". Kjo mund të përfshijë rritjen e respektit për grupet vulnerabël dhe fshehjen e disa detajeve nga raportet, të tilla si emrat e fëmijëve të mitur, emrat e viktimave të krimit, ose informacione që nuk lidhen materialisht me raportin e lajmeve, ku nxjerrja e një informacioni të tillë mund, për shembull, dëmtojnë reputacionin e dikujt ose i vënë në rrezik të panevojshëm.[5][6] Ka pasur gjithashtu diskutime dhe debate brenda komunitetit të gazetarisë në lidhje me raportimin e duhur të vetëvrasjeve dhe shëndetit mendor, veçanërisht në lidhje me fjalët.[7]
Disa kode të etikës gazetareske, veçanërisht disa kode evropiane,[8] përfshijnë gjithashtu një shqetësim me referencat diskriminuese në lajmet e bazuara në racë, fe, orientim seksual dhe paaftësi fizike ose mendore.[9][10][11][12] Asambleja Parlamentare e Këshillit të Evropës miratoi (në vitin 1993) Rezolutën 1003 mbi Etikën e Gazetarisë, e cila rekomandon që gazetarët të respektojnë prezumimin e pafajësisë, veçanërisht në rastet që janë ende nën gjykim.[13]
Shiko edhe
RedaktoReferime
Redakto- ^ a b "Statement of Principles". American Society of News Editors (ASNE). Arkivuar nga origjinali më 7 prill 2015. Marrë më 17 mars 2015.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Global Charter of Ethics for Journalists". IFJ. Arkivuar nga origjinali më 9 shkurt 2021. Marrë më 1 mars 2021.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "APME – Statement of Ethical Principles". apme.com. Arkivuar nga origjinali më 22 qershor 2008.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Adresë e papërshtatshme (lidhja) - ^ "SPJ Code of Ethics". Society of Professional Journalists (SPJ). 6 shtator 2014. Arkivuar nga origjinali më 20 mars 2018. Marrë më 17 mars 2015.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Internews Europe: Media Awards – Good Journalism Arkivuar 2009-12-15 tek Wayback Machine Retrieved on June 9, 2009
- ^ "Truth and the Media" (PDF). Arkivuar nga origjinali (PDF) më 2012-03-30. Marrë më 2009-06-10.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) (50.1 KB) Dean, Catherine. Strathmore University Ethics Conference, 2006 (see p. 11, Harm limitation principle) Retrieved on June 9, 2009 - ^ Ribeiro, Eudora; Granado, António (25 qershor 2022). "Suicide, a Topic that Opens a Debate on What Journalism is for: A Study on Portuguese Journalists' Perceptions". Journalism Studies. 23 (11): 1377–1395. doi:10.1080/1461670X.2022.2091642. S2CID 250057816. Arkivuar nga origjinali më 13 dhjetor 2022. Marrë më 13 dhjetor 2022.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Parliamentary Assembly of the Council of Europe – Resolution 1003 (1993) on the ethics of journalism Arkivuar 2009-06-26 tek Wayback Machine (see clause 33)
- ^ UK – Press Complaints Commission – Codes of Practice Arkivuar 2012-12-14 tek Wayback Machine (see item 12, "Discrimination")
- ^ (in italisht) Italy – FNSI's La Carta dei Doveri (The Chart of Duties) (section "Principi")
- ^ (in spanisht) Spain – FAPE's Código Deontológico (Deontological Code) Arkivuar qershor 2, 2013, tek Wayback Machine (see Principios Generales, item 7, "a")
- ^ "Brazil – FENAJ's Code of Ethics" (PDF) (në portugalisht). Arkivuar nga origjinali (PDF) më 2009-10-03. (see Article 6, item XIV)
- ^ PACE Resolution 1003 (1993) on the Ethics of Journalism Arkivuar 2009-06-26 tek Wayback Machine (see clause 22)