Fëmijëria e hershme
Fëmijëria e hershme është një term nga fusha e studimeve të fëmijërisë që përfshin një nënfazë në kuadër të fazave të zhvillimit të fëmijës. Kjo zakonisht përfshin kohën prej fundit të foshnjërisë e deri rreth moshës tri (3) vjeçare. Për shkak se interesimi kryesor i fëmijës gjatë kësaj periudhe janë lojërat dhe lodrat atëhere edhe gjithë kjo periudhë ngnjëhere quhet mosha e lojës dhe e lojërave, gjë që është një përcaktim i përafërt por jo i specifikuar saktësisht brenda fushës së fëmijërisë së hershme.[1]
.jpg)
Përmbledhje Redakto
Në psikologji sidomos nē psikologjinë fëmijënore dhe psikologjinë zhvillimore ka edhe përkufizime e klasifikime tjera të kësaj periudhe, madje edhe aso të cilat fëmijërinë e hershme e përkufizojnë si "periudhë kohore e cila zgjat prej lindjes e deri në moshën tetëvjeçare",[2] duke mbuluar kështu foshnjërinë, periudhën parashkollore (kopshtin e fëmijëve) dhe vitet e hershme të shkollës deri në klasën e dytë të shkollës fillore.
Në literaturën profesionale, termi fëmijëri e hershme zakonisht përkufizohet si periudha kohore nga lindja deri në moshën pesë ose gjashtë vjeç,[3] duke përfshirë kështu edhe periudhën e kopshtit të fëmijëve dhe klasën e parë. Ekzistojnë tre faza të njëkohshme zhvillimi:[4] Kjo periudhë nganjëherë dallohet edhe nga edukimi i fëmijërisë së hershme dhe nuk i referohet domosdoshmërisht të njëjtës fazë zhvillimi të fëmijërisë së hershme. Është një kategori arsimore e krijuar për të mbështetur fëmijët nga çerdhet, deri në ekuivalentin e klasës së tretë.
Gjatë periudhës së fëmijërisë së hershme mund të vërehen tre karakteristika kryesore të zhvillimit e që janë:[5]
- Zhvillimi fizik
- Zhvillimi kognitiv
- Zhvillimi social-emocional
Shih edhe Redakto
Literatura Redakto
- Cairney, John; Wade, Terrance J. (maj 2002). "Single parent mothers and mental health care service use". Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology (në anglisht). 37 (5): 236–242. doi:10.1007/s00127-002-0539-6. PMID 12107716. S2CID 39744411.
- Campbell, Susan B.; Cohn, Jeffrey F.; Meyers, Teri (maj 1995). "Depression in first-time mothers: Mother-infant interaction and depression chronicity". Developmental Psychology (në anglisht). 31 (3): 349–357. doi:10.1037/0012-1649.31.3.349.
- Davis, Owen (prill 2019). "What is the Relationship between Benefit Conditionality and Mental Health? Evidence from the United States on TANF Policies". Journal of Social Policy (në anglisht). 48 (2): 249–269. doi:10.1017/S0047279418000363. S2CID 150006206.
- Eamon, Mary Keegan; Zuehl, Rachel M. (2001). "Maternal depression and physical punishment as mediators of the effect of poverty on socioemotional problems of children in single-mother families". American Journal of Orthopsychiatry (në anglisht). 71 (2): 218–226. doi:10.1037/0002-9432.71.2.218. PMID 11347362.
- Lipman, Ellen L.; Waymouth, Marjorie; Gammon, Tara; Carter, Patricia; Secord, Margaret; Leung, Olivia; Mills, Brenda; Hicks, Frances (tetor 2007). "Influence of group cohesion on maternal well-being among participants in a support/education group program for single mothers". American Journal of Orthopsychiatry (në anglisht). 77 (4): 543–549. doi:10.1037/0002-9432.77.4.543. PMID 18194034.
- "Supplemental Material for The Development of Self-Regulation Across Early Childhood". Developmental Psychology (në anglisht). 2016. doi:10.1037/dev0000159.supp.
- "Supplemental Material for Parenting Stress and Parent Support Among Mothers With High and Low Education". Journal of Family Psychology (në anglisht). 2015. doi:10.1037/fam0000129.supp.
- Zuravin, Susan J. (1989). "Severity of maternal depression and three types of mother-to-child aggression". American Journal of Orthopsychiatry (në anglisht). 59 (3): 377–389. doi:10.1111/j.1939-0025.1989.tb01673.x. PMID 2764072.
Lidhje të jashtme Redakto
- "Early Childhood Care and Education" (në anglisht). UNESCO. Arkivuar nga origjinali më 2010-11-07.
- "APP for Early Childhood Stimulation" (në anglisht).artbaby.com
Referime Redakto
- ^ Pajazit Nushi:Leksikon i Psikologjisë, Vëllimi 1, (A - M), Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës, Prishtinë, 2014, fq. 236.
- ^ "National Association for the Education of Young Children". About Us (në anglisht). Marrë më 12 korrik 2018.
- ^ "APA Dictionary of Psychology" (në anglisht).
- ^ Doherty, J. and Hughes, M. (2009) Child Development; Theory into Practice 0–11 (1st ed). Harlow, Essex; Pearson. pp. 8.
- ^ Doherty, J. and Hughes, M. (2009) Child Development; Theory into Practice 0–11 (1st ed). Harlow, Essex; Pearson. pp. 8.