Fabulat e Ezopit

Fabulat e Ezopit, ose Ezopika, është një koleksion fabulash që i besohen Ezopit, një skllav dhe tregimtar që jetoi në Greqinë e lashtë midis viteve 620 dhe 564 p.e.s. Me origjinë të ndryshme dhe të paqarta, historitë e lidhura me emrin e tij kanë zbritur në kohët e sotme përmes një sërë burimesh dhe vazhdojnë të riinterpretohen në regjistra të ndryshëm verbalë dhe në mediat popullore dhe artistike.

Fabulat fillimisht i përkisnin traditës gojore dhe nuk u mblodhën për rreth tre shekuj pas vdekjes së Ezopit. Në atë kohë, një sërë historish, shakash dhe fjalësh të urta po i atribuoheshin atij, ndonëse një pjesë e atij materiali ishte nga burime më të hershme se ai ose nga përtej sferës kulturore greke. Procesi i përfshirjes ka vazhduar deri më sot, me disa nga fabulat e paregjistruara para mesjetës së vonë dhe të tjera të ardhura nga jashtë Evropës. Procesi është i vazhdueshëm dhe tregime të reja ende po i shtohen korpusit të Ezopit, edhe kur ato janë dukshëm vepra më të reja dhe ndonjëherë nga autorë të njohur.

Dorëshkrimet në latinisht dhe në greqisht ishin rrugë të rëndësishme përhapjeje, megjithëse trajtimet poetike në gjuhët popullore evropiane përfundimisht formuan një tjetër. Me ardhjen e shtypjes, koleksionet e fabulave të Ezopit ishin ndër librat më të hershëm në një sërë gjuhësh. Nëpërmjet mjeteve të koleksioneve të mëvonshme dhe përkthimeve apo përshtatjeve të tyre, reputacioni i Ezopit si fabulist u përhap në mbarë botën.

Fillimisht fabulat i drejtoheshin të rriturve dhe trajtonin tema fetare, shoqërore dhe politike. Ato u përdorën gjithashtu si udhërrëfyes etikë dhe që nga Rilindja e këtej u përdorën veçanërisht për edukimin e fëmijëve. Aspekti i tyre etik u përforcua në botën e të rriturve përmes përshkrimit në skulpturë, pikturë dhe mjete të tjera ilustruese, si dhe përshtatje me dramë dhe me këngë. Përveç kësaj, ka pasur riinterpretime të kuptimit të fabulave dhe ndryshime në theksim me kalimin e kohës.