Filokalia

Filokalia është një përmbledhje i shkrimeve ortodokse, të përqendruara kryesisht në praktikimin e virtyteve dhe të jetesës shpirtërore në një manastir. Në dekadat e fundit ai është bërë një burim i rëndësishëm për të krishterët ortodoksë, laikë dhe klerik, në jetën personale dhe në një farë mënyre ka arritur statusin si një burim i madh i shkruar shpirtëror dytësor (pas atij parësor, Shkrimit të Shenjtë) së bashku me "Shkallët e Ngjitjes Qiellore" të Shën Gjon Klimakusit.

Kopje e Filokalise në gjuhën ruse, 1905

Historia

Filokalia (greqishtja për "dashuria për të bukuren") u mblodh për herë të parë në malin Athosi nga Sh. Nikodemi i Malit të Shenjtë dhe Makarios i Korintit. Botimi i parë u botua në Venecia në 1782; një e dytë u bë në Athinë në 1893, e cila përfshinte një lutje nga Patriarku Kallistos; dhe një e treta në Athinë midis 1957 dhe 1963 nga Shoqëria Botuese Astir. Të gjitha shkrimet origjinale në Philokalia ishin shkruar në greqisht, me përjashtim të dy, të cilat ishin fillimisht në latinisht, por më pas u përkthyen në greqisht gjatë kohës së Perandorisë Romake ose Bizantin.

Së shpejti Philokalia u përkthye në shumë gjuhë. Në 1793, një përkthim sllav i bërë nga Shën Paisii Velichkovskii (1722-1794), u botua në Moskë me titullin Dobrotolubiye, dhe më vonë u ribotua në 1822. Ky do të ishte versioni i mbajtur nga personazhi qendror i paemërtuar në Rrugën e një pelegrini dhe ishte përgjegjës për një ringjallje shpirtërore në Rusinë e shekullit të 19-të, duke ndikuar në shumë njerëz të saj, duke përfshirë Fjodor Dostojevskin. Një përkthim i dytë u botua në 1857 dhe u bë nga Shën Ignatius Brianchaninov (1807-1867). Një të tretën e bëri Shën Theofani i Vetmi (1815-1894), por ai përfshiu tekste të tjera jo në origjinalin grek, si dhe parafrazime ose lëshime të pjesëve të tjera. Ky përkthim u botua në pesë vëllime nën kujdesin e Manastirit Rus të Shën Panteleimonit në Malin Athos në 1877. Një përkthim rumanisht u shfaq për herë të parë në vitin 1946 me At Dumitru Staniloae kryeson si redaktor (vëllimi i pestë u shfaq në 1976 dhe pritet të jetë tetë vëllime). Një përkthim në frëngjisht është aktualisht në punë. Të dyja këto përdorin greqishten.

Perkthimi i Filokalise

• Shekujt IV-XV Tekstet origjinale janë shkruar nga mjeshtër të ndryshëm shpirtërorë. Shumica janë shkruar në greqisht, dy janë shkruar në latinisht dhe janë përkthyer në greqisht gjatë kohës bizantine.
• 1782 Botimi i parë, Greqisht, botuar në Venediku, hartuar nga Sh. Nikodemos dhe Makarios.
• 1793 Përkthimi sllavisht kishtar i teksteve të zgjedhura, Dobrotolublye, nga Paisii Velichkovskii, botuar në Moskë. Ky përkthim u mbajt nga haxhiu në Rrugën e një pelegrini. Së pari për t'u lexuar jashtë manastireve, me një ndikim të fortë në dy përkthimet e mëposhtme ruse.
• 1857 Përkthim në gjuhën ruse, nga Ignatius Brianchaninov.
• 1877 Përkthimi në gjuhën ruse, nga Teofan i Vecmuari, përfshinte disa tekste jo në origjinalin grek dhe hoqi ose parafrazoi disa pasazhe.
• 1893 Botimi i dytë grek, botuar në Athinë, përfshinte tekste shtesë nga Patriarku Kallistos.
• 1946-1976 Më 1946, u shfaq pjesa e parë e një përkthimi rumanisht dymbëdhjetë vëllimesh nga At Dumitru Stăniloae.
• 1951, 1954 Përkthimet e para të pjesshme në anglisht nga E. Kadloubovsky dhe G. E. H. Palmer në dy vëllime: Shkrime nga Philokalia mbi lutjen e zemrës dhe Etërit e hershëm nga Philokalia. Këto janë përkthyer nga versioni rus i Theophane dhe janë botuar nga Faber and Faber.
• 1953 "Small Philokalia" botohet në frëngjisht: Petite Philocalie de la prière du coeur (ed. Jean Gouillard, Points / Sagesses) 1957-1963 Botimi i tretë grek, botuar në Athinë nga kompania botuese Astir në pesë vëllime. Përkthimi modern në anglisht i bazuar në këtë botim.
• 1963 Botohet për herë të parë në italisht Parts of the Philokalia (La filocalia. Testi di ascetica e mistica della Chiesa orientale, Giovanni Vannucci, Libreria Editrice Fiorentina, Firenze)
• 1965 Botohet në finlandisht përkthimi i parë i teksteve të zgjedhura nga Philokalia me emrin Sisäinen kauneus. Rukousta koskevia poimintoja Filokaliasta. (Bukuria e brendshme. Tekste të zgjedhura nga Philokalia on Prayer.) nga përkthimi gjermanisht i Kleine Philokalie. Përkthimi është bërë nga Irinja Nikkanen dhe është botuar nga Pyhäin Sergein ja Hermanin veljeskunta (Vëllazëria e shenjtorëve Sergius dhe Herman).
• 1979-1995 Përkthim në anglisht nga Kallistos Ware, G. E. H. Palmer dhe Philip Sherrard, i katër të parëve nga pesë vëllimet greke, nga botimi i tretë grek. Kjo është publikuar nga Faber and Faber.
• 1981-1993 Një përkthim finlandez u bë nga teksti origjinal grek bizantin nga Valamon ystävät ry (shoqata e regjistruar e miqve të manastirit Valamo) në katër vëllime. Përkthimi është bërë nga murgesha Kristoduli, Irinja Nikkanen dhe Matti Jeskanen. Një shtojcë (vëllimi i pestë) nga murgesha Kristoduli u botua në vitin 1998.
• 1982-1987 Botohet në Torino në katër vëllime një përkthim italian i M. Benedetta Artioli dhe M. Francesca Lovato nga Komuniteti i Monteveglio dhe P. Gribaudi.
• 1988 Filokalia e vogël mbi lutjen e zemrës (Piccola filocalia della preghiera del cuore) në italisht përkthehet nga Jean Gouillard dhe botohet në Milano.
• 1998 Një përkthim polak i Philokalia nga Józef Naumowicz botohet në Kraków.
• 2020 Një përkthim në anglisht nga Anna Skoubourdis i vëllimit të pestë të Philokalia botohet.