Hyjnitë e lashta egjiptiane
Hyjnitë e lashta egjiptiane janë perënditë dhe perëndeshat e adhuruara në Egjiptin e lashtë. Besimet dhe ritualet rreth këtyre perëndive formuan thelbin e fesë së lashtë egjiptiane, e cila u shfaq diku në parahistori. Hyjnitë përfaqësonin forcat dhe fenomenet natyrore, dhe egjiptianët i mbështetën dhe i qetësuan përmes ofertave dhe ritualeve, në mënyrë që këto forca të vazhdonin të funksiononin sipas maat, ose urdhrit hyjnor. Pas themelimit të shtetit egjiptian rreth vitit 3100 para Krishtit, autoriteti për të kryer këto detyra kontrollohej nga faraoni, i cili pretendonte se ishte përfaqësuesi i perëndive dhe menaxhonte tempujt ku kryheshin ritualet.
Karakteristikat komplekse të perëndive u shprehën në mite dhe në marrëdhëniet e ndërlikuara midis hyjnive: lidhjet familjare, grupet dhe hierarkitë e lira dhe kombinimet e perëndive të veçanta në një. Shfaqjet e ndryshme të hyjnive në art – si kafshë, njerëz, objekte dhe kombinime të formave të ndryshme – aludonin gjithashtu, nëpërmjet simbolizmit, për veçoritë e tyre thelbësore.
Në epoka të ndryshme, perëndi të ndryshme thuhej se mbanin pozicionin më të lartë në shoqërinë hyjnore, duke përfshirë hyjninë diellore Ra, perëndinë misterioze Amun dhe perëndeshën nënë Isis. Hyjnia më e lartë zakonisht vlerësohej me krijimin e botës dhe shpesh lidhej me fuqinë jetëdhënëse të diellit. Disa studiues kanë argumentuar, bazuar pjesërisht në shkrimet egjiptiane, se egjiptianët arritën të njohin një fuqi të vetme hyjnore që qëndronte pas të gjitha gjërave dhe ishte e pranishme në të gjitha hyjnitë e tjera. Megjithatë, ata kurrë nuk e braktisën pikëpamjen e tyre origjinale politeiste për botën, përveç ndoshta gjatë epokës së Atenizmit në shekullin e 14 para Krishtit, kur feja zyrtare u fokusua ekskluzivisht në një hyjni diellore abstrakte, Aten.
Zotat supozohej të ishin të pranishëm në të gjithë botën, të aftë për të ndikuar në ngjarjet natyrore dhe rrjedhën e jetës njerëzore. Njerëzit ndërvepruan me ta në tempuj dhe faltore jozyrtare, për arsye personale si dhe për qëllime më të mëdha të riteve shtetërore. Egjiptianët u lutën për ndihmë hyjnore, përdorën rituale për të detyruar hyjnitë të vepronin dhe u kërkonin këshilla. Marrëdhëniet e njerëzve me perënditë e tyre ishin një pjesë themelore e shoqërisë egjiptiane.